McKinsey danışmanlık neyin nesi? Türkiye anlaşmasında neler var?

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, NTV canlı yayınında Meral Akşener'in grup toplantısında yaptığı, McKinsey anlaşması ile ilgili eleştirilerine "Ekonomi Amerikalılara teslim edildi" şeklindeki açıklamasına, "Maliyet ve Dönüşüm Ofisi'nin başında biz varız" şeklinde cevap verdi. Konu hakkında Bakan Berat Albrayrak şunları söyledi:

-"Birçok firmadan Dönüşüm Ofisi ile ilgili biz raporlama aldık. Sadece bu firmadan değil. Türkiye'ye özgün kendi modelimizi uygulama noktasında kendi milli aklımızı ortaya koyarak ofisi kurduk. Ofisin başında biz varız. Yarın öbür gün başka akıllara da soracağız. Yapılan yorumlar cehaletten değilse ihanettir!"

Peki eleştirilerin merkezi olan McKinsey anlaşması nedir?
Hükümet ile McKinsey arasındaki anlaşma, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından geçen hafta Perşembe günü New York'ta açıklanmıştı. McKinsey anlaşmasının detayları hakkında ise Cumartesi günü Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bilgilendirme yapılmıştı. Bakanlık, açıklamasında Kamu Maliyesi Dönüşüm ve Değişim Ofisi'nin kurulacağı McKinsey'den danışmanlık hizmeti alacağı açıklanmıştı. Bu konudaki bakanlık açıklaması şöyle:

-"Söz konusu danışmanlığın, hiçbir icra fonksiyonu ya da yetkisi olmayacaktır. Çalışma alanı tek taraflı ve dünyadaki en başarılı modellerin Türkiye'ye kazandırılması ile sınırlı olacaktır. Türkiye'de ilk defa hayata geçirilecek böyle bir ofisin en doğru modelle kurgulanması sonrasında, güçlü ve yerli insan kaynağımız ile kamuda büyük bir değişim ve dönüşüm süreci başlayacaktır".

McKinsey şirketi kimin?
McKinsey, özel ve kamu sektörüne hizmet sunan, dünyanın en büyük yönetim danışmanlığı firmaları arasında yer alıyor. ABD merkezli firma, 1926 yılında James Oscar McKinsey tarafından kuruldu. Şu anki yapısına ise 1939 yılındaki yeniden yapılandırmanın ardından kavuştu. Dünya genelinde 60'tan fazla ülkede ofisi ve toplamda 10 binden fazla çalışanı var. McKinsey'nin Türkiye'de Ankara ve İstanbul'da olmak üzere 2 ofisi bulunuyor. 

Daha önce hangi ülkelerle çalıştı?
McKinsey'nin daha önce danışmanlık yaptığı ülkeler arasında Lübnan, Suudi Arabistan, Azerbaycan, Pakistan, Myanmar, Porto Riko ve İngiltere de var.

McKinsey'nin Türkiye'de daha önce yaptığı işler:
Firmanın Türkçe web sitesinde, hükümet ile ilk olarak 1980'li yılların ortasında Türkiye'nin AB başvurusunu "şekillendirmesine" yardımcı olduğu belirtiliyor.

Yeterli değil raporu:
İstanbul ofisini 1995 yılında kuran McKinsey, bu dönemde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na danışmanlık hizmeti sundu. Ancak 1996 yılında Başbakanlığa bağlı Yüksek Denetleme Kurulu, McKinsey'nin özelleştirme konusundaki hizmetlerinin yeterli olmadığı ve beklentileri karşılamadığı yönünde bir rapor hazırladı. McKinsey Türkiye yönetimi ise hatanın kendisinde olmadığını belirterek, özelleştirmeyle ilgili düzenlemeleri eleştirdi ve o dönem Türkiye'de uluslararası standartların bulunmadığını belirtti.

8 banka ve TRT hizmeti
McKinsey'nin Türkiye'de kamu sektörü için danışmanlık faaliyeti verdiği bir diğer dönem de 2000 ve 2001'deki ekonomik kriz sonrası. Şirket, 2000 yılında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) bünyesindeki 8 bankanın satış stratejileri konusunda danışmanlık hizmeti verdi. Aynı yıl içerisinde TRT'nin yeniden yapılandırılması için bir plan geliştiren McKinsey'nin bu hizmeti için 1 milyon dolar aldığı iddia edildi.

McKinsey, daha sonra 2004'te de dönemin ekonomi yönetiminin talebi üzerine Ziraat Bankası ve Halk Bankası'nın özelleştirmesine yönelik yol haritası ve 2001 krizi sonrası TMSF'ye devredilen Pamukbank'ın Halkbank'a entegrasyonu için çalışma yaptı.