Mayaları 'hafif bir kuraklık' çökertti

Meksika'nın güneyi ve Guatemala'yı kapsayan Maya medeniyetinin çöküşüne, nispeten hafif geçen bir kuraklığın yol açmış olabileceği belirtiliyor.

Milattan önce 2000 yılında ortaya çıkan ve 950 yılına dek varlığını sürdüren Maya medeniyeti geride muazzam anıt ve binalar bıraktı.

Bölgedeki ilk yazıyı geliştiren ayrıca matematik, astronomi ve sanatta büyük ilerlemeler kaydeden medeniyet özellikle 200 yılından sonra altın çağını yaşadı, büyük bir nüfusa ve refaha ulaştı.

Bilim adamları şimdiye dek medeniyetin çöküşüne şiddetli bir kuraklığın yol açtığını düşünüyorlardı.

Ancak Meksikalı ve İngiliz araştırmacıların yaptığı yeni bir çalışma, yağışta yüzde 25 ile 40 arasındaki bir azalmanın bölgedeki su kaynaklarını mevsimsel olarak tüketmeye yeteceğini gösterdi.

Science dergisinde yayımlanan çalışmayı, Meksika'daki Yucatan Bilimsel Araştırmalar Merkezi ile İngiltere'deki Southampton Üniversitesi ortaklaşa yürüttü.

Sıcak ve buharlaşma etkisi

Bilim adamları Maya medeniyetinin hızlı bir gerilemeye girdiği 800-950 yılları arasındaki yağış ve buharlaşma oranlarını, geliştirdikleri modelle inceledi.

Yucatan bölgesindeki ovalar nehir sistemlerinden yoksun olduğu için yağışta nispeten az bir düşüşün bile, tatlı su kaynaklarının kurumasına yol açmaya yeteceğini belirlediler.

Zira azalan yağışın, yüksek buharlaşma oranları karşısında birikim oluşturamayacağı vurgulandı.

Southampton Üniversitesi'nden Profesör Eelco Rohling, "Her seferinde bir kaç yıl süren kuraklıklar sık sık tekrarlandığından, kritik su sıkıntısı toplumsal çatlak ve patlamalara ve kentlerin terkedilmesine yol açmış olabilir." dedi.

Uzmanların yarattığı kuraklık modelleri, aynı bölgede yakın gelecekte iklim değişikliği dolayısıyla yaşanması beklenen değişikliklerle ilgili öngörülerle benzerlik taşıyor.

Profesör Martin Medina-Elizalde de iki vaka arasında bazı farklılıklar olsa da, alınacak dersin açık olduğunu vurguladı: Su kaynaklarında ufak görünen bir azalma bile uzun vadeli ve büyük sorunlara yol açabilir.

Medina-Elizalde'ye göre, "sorun Yucatan Yarımadası'na özgü değil, buharlaşma oranının yüksek olduğu her yer için geçerli".

Maya medeniyetinin çöküşünü inceleyen diğer çalışmalarda, asayişin bozulması, salgın hastalıklar ve ormansızlaşma da nedenler arasında gösteriliyor.