Mars'ın orjinal atmosferi şaşırttı

Mars'ta görev yapan gezginci robot Curiosity'nin gönderdiği ilk bulgular, kırmızı gezegenin orijinal atmosferinin büyük bir kısmını kaybettiği görüşünü güçlendirdi.

Curiosity'nin gönderdiği veriler, üst tabakada meydana gelen gaz kaçışı nedeniyle atmosferinin büyük bir kısmını kaybetmiş olsa da Mars'ın hala son derece faal bir atmosfere sahip olduğunu gösterdi.

NASA ekibinin, Curiosity'nin elde ettiği veriler ışığında hazırladığı rapor, European Geosciences Union adlı coğrafya ve gezegen araştırmaları sahasında faaliyet gösteren kuruluşun Viyana'da düzenlenen 2013 yılı genel kurul toplantısında bilim dünyasına tanıtıldı.

Raporda, Curiosity'deki "Mars'taki Örnek Analizi" (MÖA) cihazının, geçen hafta Mars atmosferinde yaptığı ölçümlere ilişkin bilgiler yer aldı.

Araştırmacıların kaya örneklerini incelemesine olanak veren MÖA, ayrıca havayı emerek toplanan gazların test edilmesini sağlıyor.

Araştırma ekibine göre, seçilmiş bazı gazlara odaklanan ölçüm süreci, Mars atmosferindeki argon izotoplarına ilişkin şimdiye kadar yapılmış en eksiksiz ölçümleri verdi. Aynı elementlerde değişik atom ağırlıklarına bağlı olarak oluşan küçük farklılıklara izotop adı veriliyor.

-Atmosferdeki gaz kaçağı nasıl belirlendi-

MÖA, Mars atmosferindeki argon-36 izotopu ile bundan daha ağır bir izotop olan argon-38 oranlarını kıyasladı. Elde edilen veriler, argon-36 izotopunun, argon-38 izotopundan 4,2 kat daha fazla bulunduğunu gösterdi. Bulunan oranın, Güneş ve Jüpiter'deki argon izotopları hesaplamalarına dayanarak oluşturulan Güneş Sistemi'ndeki orijinal 5,5'lik orandan daha düşük olduğuna dikkati çeken araştırmacılar, bu farkın, Mars atmosferinde daha fazla oranda argon-36 izotopu kaybına işaret ettiğini belirtti.

Araştırmacılar, argonun çok tepkisiz bir element olması nedeniyle oranlardaki farklılığın atmosferdeki kayıptan başka bir açıklamasının bulunamayacağını ifade etti.

Mars'ta, atmosferin en üst tabakasındaki atomları ve molekülleri Güneş rüzgarlarıyla götürülmekten koruyan bir manyetik alan bulunmuyor. Güneş rüzgarlarından öncelikle atmosferin en üst tabakasındaki daha hafif atom ve moleküller etkileniyor.

-Mars'taki ilk sistematik nem ölçümleri-

İspanya'dan sağlanan, Curiosity üzerindeki Gezginci Çevresel İzleme İstasyonu (GÇİİ) cihazı yardımıyla Mars'taki ilk sistematik nem ölçümleri yapıldı.

Cihazın Mars'ta 8 ay önce başlayan ölçümleri içeren verilerine göre, Kırmızı Gezegen'de ani ısı artışları, Curiosity'nin bulunduğu yere çok da bağlı olmaksızın gün boyunca, sürekli olarak ortaya çıkıyor. Curiosity'nin değişik bölgelerde yaptığı nem ölçümlerinde de önemli farklılıklar görülüyor.

-Atmosferdeki toz tabakası analiz edildi-

Curiosity, üzerinde bulunan lazer ateşleme yeteneğine sahip Kimya ve Kamera (KimKam) adlı araç yardımıyla atmosferde oluşan toz bulutlarındaki maddeleri de analiz etmeyi başardı.

Toz fırtınaları sırasında tozları lazer ışınlarıyla vurarak içinde bulunan maddeye ilişkin bilgileri açığa çıkaran Curiosity, toz tabakasının içinde demir oksit bulunduğunu ortaya koydu.

KimKem Baş Araştırmacı Yardımcısı Slylvestre Maurice, Mars'ın, atmosferindeki tozda bulunan demir oksit nedeniyle kırmızı renkte olduğunu bildiklerini belirterek, "KimKem, karmaşık kimyasal bir yapı barındıran Mars atmosferindeki tozda bulunan maddeler arasında, su molekülleri veya hidroksil grupları formunda olması muhtemel hidrojene rastladı" dedi.

Mars'a yapılacak olası yolculuk kapsamında şimdiye kadar üretilen en gelişmiş robot olan Curiosity, 12'den fazla kamerası, bir meteoroloji istasyonu, delme ve çevreyi incelemesine olanak sağlayan araçlarıyla Kızıl Gezegen'de hayata ilişkin kimyasal temel yapı taşlarını bulmaya çalışıyor.

NASA'ya bağlı Mars Bilim Laboratuvarı tarafından kullanılan Curiosity, gezegende mikrobik düzeyde hayatın bulunması için en uygun şartlara sahip olduğu düşünülen, Gale Krateri'nin çevresini araştırıyor. 

Curiosity, 26 Kasım 2011'de uzaya fırlatıldıktan sonra 6 Ağustos 2012'de Mars'a inmişti.