Maltepe'nin dünü bugünü

Bryas adının tarihçiler tarafından Küçükyalı'da eski Akduman pınar'ı yakınlarında bulunan Bryas Sarayı harabelerinden aldığı belirtilmekte ise de kesin kanıt yoktur. Bu nedenle bu günkü Maltepe 16. yüzyılda burada kurul- muştur. Bu küçük sınır kasabasının 1509 yılındaki depremde yıkıldığı ve Dragos eteklerinde bulunan ve bu yüzyılda "Obnias"veya"Abrias" adı ile anılan bu kasabanın ha- rabeleri 1540 yılında ünlü Fransız nebetatçısı ve sey- yahı "Pierre Gylli" tarafından görülerek tespit edilmiş- tir. Pelekanon adı üzerinde duran tarihçiler ise 3. Andr onikos ile Orhan Gazi arasındaki savaşın (1329-1330) Maltepe ve çevresinde olduğunu söylemektedirler.Bu görüşün kaynağı ise ünlü tarihçi Hammer' dir. Buna rağmen Pelekanon savaşı' nı araştıran tarihçi 6.Mırmır- oğlu çeşitli kanıtlara dayanarak Pelekanon Savaşının Darıca ile Eskihisar arasındaki Manastır Mevkii'nde ol- duğunu ileri sürmüştür. Yapılan bütün bu araştırmalardan da anlaşılacağı gi- bi Maltepe yüzyıllardır önemli bir yerleşim bölgesidir. Bu günkü Maltepe adı ise"Höyük Tümülüs"(Yığmatepe) içinde hazine ve define veya küp dolu altınların yığıldı- ğı tepe anlamına gelmektedir.Kocaeli Yarımadası'nın Türkler tarafından fethinden sonra Türkler Dragos'la ilgili birkaç efsaneye dayanarak bu ismi vermiştir.Ta- rihçi Hammer bu kıyı şeridindeki bütün tepelere "Mal- Matrakçı Nasuh'un 16 yy Maltepetepe denildiğini söylemektedir. Minyatürü Osmanlı İmparatorluğu kurulmadan önce Türk akıncıları Bizans egemenliği altında bulunan Kocaeli Yarımadası'na akınlar düzenlemişlerdir.Bu akıncıların Üsküdar'a kadar geldikleri bilinmektedir.1075 yılında İznik ve çevresini fethederek Anadolu Selçuklu Devleti'ni kuaralar. Süleyman Şah İstanbul Boğazı' na kadar dayanmıştır. Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasından sonra Maltepe ve Çevresi yine Bizanslıların egemenliği altına girmiştir.Osmanlı İmparatorluğu kurulduktan sonra 2. Osmanlı Padişahı Orhan Gazi'nin döneminde komutanları " Akça Koca, Konur Alp, Gazi Abdurrahman" tarafından Türk egemenliğine alınmıştır. İstanbulu'un Türkler tarafından fethinden sonra Maltepe'nin taihi konumu daha da artmıştır.Bağdat yolu üzerinde olan Maltepe Osmanlı Ordusu'nun Üsküdar 'dan sonra ikinci durak yeri olmakta ve ordugah Maltepe' de kurulmakta idi.Fatih Sultan Mehmed'in 300.000 bin kişilik ordusunun başında 27 Nisan günü Üsküdar'a geçtiği ve burada hastalanıp birkaç gün istirahattan sonra tekrar yola çıktığı, Üsküdar' la Gebze arasındaki Tekfur Çayırı ve Sultan Çayırı diye anılan Hünkar Çayırı Mevkii'nde tekrar hastalanıp 3 Mayıs 1481 de öldüğü İsmail Hami DANIŞMENT tarafından yazılmıştır.Danışment' e göre bazı Osmanlı kayıtlarında Üsküdar ve Gebze arasında bulunan Hünkar Çayırı Maltepe'de dir.Evliya Çelebi'nin Seyahatname adlı eserinin 1.cildinde de Fatih Sultan Mehmed 'in Maltepe yakınlarında öldüğü ifade edilmektedir. Osmanlı döneminde Maltepe askeri konaklama yeri olarak önemli bir mevki idi. 18.yy Kazasker Feyzullah Efendi' nin çabalarıyla Maltepe daha da gelişerek yeni bir çehreye bürünmüştür. (1699-1761) Şeyhüislam Ebu'l Hayr Efendi'nin oğlu olan 1749 da Rumeli Kazaskerliğine getirilen Feyzullah Efendi de (1755 ve 1757) iki defa "Şeyhülislamlığa" atanmış ve 1758 yılında 3. Mustafa tarafından azledilerek Sütlüce'deki evinde oturmasına izin verilmiş,ölünce de Sütlüce Deresi' nde yaptırmış olduğu zaviyeye gömülmüştür. Eski Maltepe'nin Feyzullah Efendinin Çift- liği olduğu söylenir.Kayış Dağı memba Suyunu Maltepe'ye toprak künklerle Feyzullah Efendin getirmiş bununla da yetinmeyip bu günkü Feyzullah Camii' nin yanındaki asmalı kahvenin önünde bulunan çeşmeyi de kendisi yaptırmıştır.Maltepe'de ilk cemiyet 1910 yılında Uhuvvet-i Osmaniye adı altında Miralay Süreyya İLMEN tarafından kurulmuştur.Maltepeye ilk kez 14 Nisan 1912 yılında Sayeste Kadı Efendi adı verilen bir ilkokul yapılmıştır.Kurtuluş Savaşı'ndan sonra Selanik,Drama,Kavala Yöresi'nden Türkiye'ye mübadele ile gelen Türklerin 1500'ü Maltepe'ye yerleşmiştir. Narlıdere Çiftliği adıyla bilinen bugünkü Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları Merkezi MAltepe'nin gelişmesine büyük emeği geçen Süreyyapaşa tarafında yapılmıştır. (1874-1955) Cumhiriyeti izleyen yıllarda Maltepe büyük bir yangın geçirmiş bütün ahşap evlerle birlikte Feyzullah Efendi Camii'de yanmıştır. 1928 yılında Maltepe Belediyesi kurulmuştur.Maltepe'nin İmar Planı ise 1945'te yapılmıştır.İmar Planından sonra Maltepe'nin yerleşim bölgesidemiryolu hattı olmuş 1960 'dan sonra da yerleşim daha yukarılaradağılmış olup E-5 üstünde de hızlıbir gelişme kaydetmiştir.Yüzölçümü (Ferhatpaşa Mahallesi ile) 5200 hektar alan üzerine kurulmuş olan Maltepe, Kocaeli Yarımadası 'nın güney batısında, İstanbul İli'nin Marmaraenizi kıyısında yer alır.Kartal,Kadıköy, Samandıra, Sarıgazi,Ümraniye ve Adalar Belediyeleri ile komşudur.İlçemizde Akdeniz İklimi özelliklerigörülür.Yazları sıcak ve kurak, kışla lar yağışlı ve serindir.İlkbahar serin ve yağışlı onbahar ılıman ve yağışlıdır.En çok esen rüzgar- lar poyraz ve lodostur.Lodos deniz fırtınası yapar, kışın keşişlemeve kıble rüzgarları da eser Yıl- dız ve karayel rüzgarları fırtına getirir. İlçemiz topraklarının doğal bitki örtüsü ormandır.Orman olmayan yerler makiler ve otsu bitki- lerle kaplıdır.Günümüzde düzlük alanlardaki bağ ve bahçeler, tepelerin yamaçlarını saran yeşil ormanlar azalmış,tarla ve otlakların yerine yerleşme alanları, iş yerleri, atölyeler ve fabrikalar kurulmuştur. Maltepe'nin nüfusu 1997 ekim ayında yapılan Genel nüfus sayımına göre 350.000'dir.Yerle- şim düzeni ise iki ana grupta toplanabilir. E-5 karayolu altı olup 19/1, 19/2 ,32/1 , 32/2 , 32/3 ile 32 ve 21 no'lu paftaları kapsayan alanlar sanayi bölgesi olup, bu bölgeler ise E-5 Karayolu- nun güneyindeki Kör Deresi ile Dragos Deresi Bağdat Caddesi'nin kuzeyindeki Tugay Yolu gü- zergahıdır. Yerleşim birimi olarak Maltepe 18 mahalleye ayrılmıştır.Bunlar; Bağlarbaşı, Feyzullah, Cevizli Yalı, Başıbüyük, Büyükbakkalköy, Zümrütevler, Girne Mahallesi (1995 yılında Zümrütevler Mahal- lesinden ayrıldı) Esenkent, Altayçeşme, Gülensu, Gülsuyu, Küçükyalı Merkez, Altıntepe, Aydınev- ler, Çınar, Fındıklı, İdealtepe, dir. Maltepe bölgesi'nde ulaşım demiryolu ve karayolu ile yapılmaktadır.Demiryolu Maltepe'nin E-5 Karayolu altında kalan Eski Maltepe'nin kurulmuş olduğu güzergahtır.Karayolu ise (Ankara As- faltı) Maltepe'yi ikiye ayırmaktadır. Bu yol Maltepe'yi Anadolu'ya yan yollar ise komşu ilçelere bağlar.İkinci önemli karayolu ise Bağdat caddesi olup Bostanci ile Pendik arasındaki güzergahı oluşturmaktadır.Bölgemiz haberleşme bakımından İstanbul'un en aktif bölgelerindendir. PTT hizmet birimlerinin sayısı 10'dur Ayrıca Küçükyalı'daki Telekom Müdür- lüğü geniş bir alanda hizmetlerini yü- rütmektedir.Maltepe'de 43 adet ilköğ- retim okulu, 4 meslek lisesi 4 adet lise 2 Anadolu lisesi ile Halk Eğitim Merke- zi vardır. Ayrıca 17 özel okulda bulun- maktadır. Küçükyalı'da ise kız ve er- kek çocuklarının barındırılıp eğitildiği Küçükyalı Yetiştirme Yurdu mevcuttur. 1998 yılında Maltepe'de Maltepe Üni- versitesi kurulmuş ve öğretime başla- mıştır. Marmara Üniversitesi Nöroloji ve Gastroentoloji Enstitüsü Balşıbüyük Mahallemizde 1995 yılında faaliyete geçmiştir.Bu mevkide Marmara Üniver- sitesi 'nin Tıp Fakültesi binalarının inşaatı da devam etmektedir. Maltepe'de 10 adet sağlık oca- ğı ve 1 dispanser olup ayrıca 3 adet deözel hastahaneyle 15 adet özel dispanser ve poliklinik ve 6 adet özel labratuar Maltepelilere hizmet vermektedir. Küçükyalı Semt Polikliniği, 2 adet özel dializ merkezi, 1 adet de özel sintigrafi merkezi mevcuttur.Ana Çocuk Sağlığı Merkezi'nde aile planlaması dahil olmak üzere bütün sağlık hizmetleri verilmektedir. Süreyyapaşa Sanatoryumu'nda sağlık hizmetlerinin yanı sıra bir adet hemşire koleji ile 120 yataklı çocuk kreşi bulunmaktadır. Ayrıca bölgemiz içerisinde 1976 yılında hizmete girmiş olan ve 200 kadın ile 185 erkeğin barındığı huzurevi mevcut olup, burada sağlık hizmeti de verilmek- tedir. Bölgemizde belediye 1928 yılında kurulmuş olup İstanbul'un en eski belediyeleri arasında yer almaktadır.İlk Belediye Başkanı ise Emekli Baytar Selahattin NARLIGİL' dir Bundan sonra sırasıy la; 1932' den 1951 e kadar Faik Bey, Kahraman Yiğit, Kemal Dumlupınar, İsmet Onan,Harun Tu- na, Necip Ayla, Mahir Dökmecibaşı,1951-1960 arasında Selami Oğuz iki kez 1964-1966 arası Cemal Bey, Osman Tuna , Selahattin Temiz, ve 1972-1980 arasında da Yalçın Kızılay görevi sür- dürmüşlerdir. 12 Eylül 1980 Sonrası Maltepe Belediyesi 09.02.1981 tarih ve 57 sayılı bildiri ile İstanbul Ana- kent Belediyesine bağlı Şube Müdürlüğüne dönüştürülmüştür.1960 yılında kurulan Küçükyalı Be lediyesi de kaldırılarak Maltepe'ye bağlanmıştır.Daha sonra 25.03.1985 te Kartal Belediyesi'ne bağlanmıştır.1992 yılında Maltepe Kartal İlçesi'nden ayrılıp müstakil ilçe olmuş, aynı yıl 1 Kasım- da "Ara Yerel Seçimleri" neticesi Maltepe'de belediye kurulmuştur.