Maliye, istihbarat timi kuruyor...

Gelirler Genel Müdürlüğü, az vergi ödemek için düşük gelir gösteren mükelleflere karşı yeni bir sistem geliştirdi. Bütçedeki gelirlerin yüzde 90’ını oluşturan verginin daha etkin toplanması amacıyla Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü harekete geçti. Tapu, trafik ve bankalar ile finans kurumlarında yapılan işlemlerin kayıtlarının aktarılacağı elektronik bir veri bankası oluşturuluyor. İstihbarat merkezi olarak adı geçen; ancak bugüne kadar fiilen çalışmayan birim, bu yıldan itibaren veri bankasındaki bilgileri kullanarak ilk adımı atacak. Böylece Hollywood filmlerine konu olan vergi timleri Türkiye’de de görülmeye başlanacak. Maliye’nin model olarak aldığı Amerikan vergi idaresinin ülkenin en katı ve disiplinli teşkilatı olduğu biliniyor. Mafya lideri Nalkapon karşısında delil bulamadığı için polis aciz kalmıştı. Ancak Nalkapon, vergi incelemesi sırasında açık verince hapse girmişti. ABD vergi kanunlarının yönetim ve uygulamasından hazineye bağlı İç Gelir İdaresi (IRS) sorumlu. Denetim yapılacak beyannamelerin matematiksel formüllerle belirlendiği ülkede vergi beyannameleri piyasa gerçekleri açısından denetleniyor. Dünyanın 9. büyük metropolü İstanbul’da ise günlük kazancı en az 300 milyon lira olan kuaförlerin 36 milyon liralık gelir beyan etmesi başta Maliye Bakanı olmak üzere esnaf odalarının başkanları tarafından ‘komik’ olarak nitelendiriliyor. Verilen rakamları kabul etmeyen defterdarlıklar da eleştirilere hedef oluyor. Uzmanlar ABD’de benzer durumda mükellefi batıracak derecede ağır cezalar uygulandığı için düşük gelir göstermeye kimsenin cesaret edemediğini kaydediyor. Mükellef takip sistemi hakkında bilgi veren Gelirler Genel Müdürü Osman Arıoğlu, “Artık otomatik olarak vergi kayıp-kaçağını gözetleyebilen, gözü daha iyi gören ve kulağı daha iyi duyan bir idare haline geliyoruz.” dedi. Arıoğlu, bugüne kadar istihbarat merkezine gelen bilgilerin değerlendirilmesinde çekilen güçlüğü ortadan kaldıracak bir sisteme gittiklerini belirtti. Arıoğlu, “İstihbarat merkezi veri bankasını kullanarak esaslı ve ciddi çalışacak. Büyük küçük her mükellefimizin artık eski alışkanlıklarını, kayıt dışılığı bırakması lazım.” uyarısında bulundu. 2004 bütçesinde vergi gelirleri 99 katrilyon, vergi dışı gelirler 14 katrilyon iken borçla kapatılacak açık ise 46 katrilyon lira olarak planlandı. Borçların faiz ödemelerine ise 66 katrilyon lira ayrıldı. Bütçe hedefinin üzerinde toplanacak her lira vergi, anaparası 46 katrilyon lira tutan faizle borçlanma rakamını aşağıya çekecek. Veri ambarı oluşumunun yanı sıra otomasyona geçmiş 155’i dışındaki bütün vergi dairelerinin de dahil olacağı elektronik sisteminin kurulması için Gelirler Genel Müdürlüğü Siemens firması ile mutabakata vardı. Genel Müdür Arıoğlu, “Pazarlıklar, prosedür bitti. Siemens ile sözleşme aşamasına geldik. Sistemi 2004’te kullanmaya başlayacağız.” dedi. Bazı vergilerde indirime gidildiğini ve enflasyon muhasebesi sistemine geçildiğini hatırlatan Arıoğlu, mükelleflere şu uyarıda bulundu: “Realite şu. Birtakım kayıt dışı işlemler sözkonusu. Ama artık biz bunları daha kolay takip edebilir ve yakalayabilir duruma geliyoruz. O tür alışkanlıkları olanlar bundan sonra bu tür alışkanlıklarını bırakmak durumundalar. Değilse biz bilgisayar sistemini de kullanarak ve idarede yapacağımız yeni organizasyonla daha etkin bir şekilde kendilerini kolaylakla kavrayabileceğiz. Bu nedenle herkes tedbirini şimdiden alsın ve kayıt içerisine girmeye hazır olsun.” Bu sene uygulamaya başladıkları performans değerlendirme sistemi ile sektördeki sapmaları denetleyeceklerini kaydeden Arıoğlu, büyük küçük mükellef ayrımı yapılmadığını söyledi. Türkiye’nin gelir idaresinde model alacağı ABD ve İngiltere vergi idaresi ülkenin en katı ve disiplinli teşkilatı. ABD’de mafya lideri Nalkapon karşısında delil bulamadığı için polis aciz kalırken, vergi idaresi kaçağını yakaladığı için hapse attırmayı başarmıştı. Yine İngiltere’de de Türk işadamı Asil Nadir’in Polly Peck şirketinde sonu başlatan vergi idaresi elemanları oldu. Tartışmaların etkilemediği Polly Peck imparatorluğunu, vergi idaresinin bulduğu kaçaklarla ilgili tespitleri bitirdi. ABD vergi kanunlarının yönetim ve uygulamasından hazineye bağlı İç Gelir İdaresi (Individual Revenue Service) sorumlu. Denetim yapılacak beyannamelerin matematiksel formüllerle belirlendiği ABD’de, vergi beyannameleri matematiksel doğruluk açısından denetleniyor. Kaynak: zaman