Malatya'da sinemalı günler başlıyor

Malatya Valisi Doç. Dr. Ulvi Saran, bu yıl ilki gerçekleştirilecek olan 1. Malatya Uluslarası Film Festivali öncesinde soruları yanıtladı:

Anadolu'nun kültür ve sanat konusunda artık büyük şehirlerle başabaş yarıştığını görüyoruz, sizce nasıl meydana geldi bu pozitif değişim?

Öncelikle bir belirleme yapmalıyız. Anadolu sadece kültür ve sanat alanında değil, başta ekonomi olmak üzere pek çok alanda büyük şehirlerle yarış içerisindedir. Kültür ve sanat alanında dile getirdiğiniz yarış Anadolu şehirlerinde yaşanan hızlı değişimin sadece bir yüzüdür. Ne oldu da Anadolu şehirleri kültür ve sanat alanında kendilerinden söz ettirmeye başladılar sorusunun bence en kısa cevabı, Anadolu'nun kendini keşfetmeye başladığı şeklindedir. Bu kendini keşfetme süreci de tabii ki kendiliğinden başlamadı. 1980'yıllara damgasını vuran ve sürecin mimarı olan hem şehrimiz 8. Cumhurbaşkanımız merhum Turgut ÖZAL'ın serbest piyasa ekonomisine geçiş ve dışa açılma politikaları sayesinde öncelikle Anadolu'da ciddi ekonomik ve zihinsel dönüşüm yaşanmaya başlandı. Yıllarca devletin avuçlarına koyduğuyla yetinen bir iş dünyası artık bununla yetinemeyeceğini anlayarak dünyaya açılmaya başladı. Bu girişim sadece Anadolu'da yeni bir müteşebbis sınıfın doğmasına neden olmadı bunun yanında yeni, yaygın ve kültürel değerlerini idrak etmiş geniş bir orta sınıf da yarattı. İşte bana göre Anadolu'da kültür ve sanat alanındaki dinamizmin kaynağını oluşturan güç budur. Ülkemizin son yıllarda yürüttüğü bölgesel ve küresel politikalar ile bu politikaların sonucu olarak başta ekonomi olmak üzere pek çok alanda olumlu geri dönüşümlerin olması, bahsettiğim Anadolu'nun kendini keşfetme, değerlerini idrak etme ve sahip olunan değerlerin, övünçle, tüm dünyayla paylaşılma sürecini oldukça hızlandırmıştır. Düne göre bu gün Anadolu sahip olduğu kültürel değerlerin ve sanatsal potansiyelin daha çok farkına varmıştır. Anadolu ayrıca, sanatın kendi hayatını mucizevi bir şekilde değiştirebilme gücüne sahip olduğunu da görmüştür. Şimdi Anadolu sanatın bu gücünü kendi hayatını değiştirmek için kullanmaktadır.

Bundan yaklaşık bir sekiz yıl önce Anadolu'ya bir kültür-sanat etkinliği götürmek sanatçılar tarafından büyük bir özveri olarak sayılıyordu dolayısıyla Anadolu halkı pekçok şeyden mahrum kalıyordu... Anadolu insanı modern dünyayla buluşmaya sizce nasıl ve neden karar verdi?

Anadolu insanı az evvel bahsettiğim süreç içerisinde iki önemli gerçeği fark etti. Birincisi sanatın kendi hayatını değiştirme gücünü, ikinci olarak ta sahip olduğu kültürel değerlerin eşsizliği ile sanat potansiyelinin büyüklüğünü. Kültür ve sanata talep olunca bu sanatçıları ve organizatörleri cesaretlendirmiş böylece Anadolu kültür ve sanatsal faaliyetlerle daha sık buluşur olmuştur. Bunun yanında bu bağlamda vurgulamamız gereken önemli bir husus ta ülkemizin son yıllarda ulaşım ve iletişim altyapısında kat ettiği mesafenin büyüklüdür. İletişim ve ulaşım sektörünün öncelikli sektör olarak belirlenip, son yıllarda önemli düzeyde yatırım yapılmasının isabetli bir tercih olduğu şimdi daha iyi anlaşılmaktadır. İletişim ve ulaşım alanında kaydedilen gelişme Anadolu'nun kültürel ve sanatsal etkinliklerle buluşmasına önemli ölçüde olumlu katkı yapmıştır. Ulaşım ve iletişim imkânlarının artması Anadolu'yu sadece Kültür ve sanat alanında değil başta ekonomi olmak üzere pek çok alanda büyük şehirlere yakınlaştırmış ve en önemlisi gündem birliği sağlamıştır. Başka bir deyişle Anadolu'ya yapılan bu yatırımlar sanatın ülkemizde demokratikleşmesini sağlamıştır. Sanatın demokratikleşmesi sanatın pozitif dönüştürme gücünden Anadolu'nun da yararlanmasını sağlamaktadır.

Malatya aslında tüm tarihi zenginliklerine karşın pek de tanıtımı yapılmayan bir kent, özellikle kayısıylarıyla ünlü... Kentinizin ulusal ve uluslararası tanıtımı için neler yapmayı planlıyorsunuz?

Malatya; coğrafik konumu, doğal zenginlikleri, tarihi ve kültürel varlığıyla bölgesinde hep dikkatleri üzerine çekmiştir. Malatya bahsettiğim değerleri kadar önemli gördüğüm bir şeye daha sahiptir. Toplumsal dinamizm. Bu dinamizm, Malatya'nın tarihinde bir sınır şehri olarak farklı medeniyetler arasında sık sık el değiştirmesinden kaynaklanıyor olabilir. Bu kenti seven, bu kente hizmet eden ve bu kentte yaşayan herkesi kendinden sayan bu anlayış, Malatya'yı toplumsal olarak canlı ve dinamik tutmaktadır. Bu, Malatya'nın bir önemli ayrıcalığıdır. Malatya aslında kendi kendisiyle yarışan bir ilimizdir. İlimizin adıyla özdeşleşen kayısı ilimizin sahip olduğu değerlerden sadece en çok bilinenidir. Malatya bunun yanında ekonomik, kültürel ve sosyal alanda tanıtımının yapılması gereken pek çok değere sahiptir. Malatya sahip olduğu bu değerler nedeniyle yurt içinde ve yurt dışında tanıtımının yapılması önem arz etmektedir. Malatyalı, dünyayı tanımak ve kendini dünyaya tanıtmak istemektedir. Bu nedenle ilimizde yürütülen pek çok faaliyete uluslar arası boyut kazandırma çabalarımız sürmektedir. Merkezde ve ilçelerde düzenlenen festival ve şenliklerle ilimizin sahip olduğu kültürel ekonomik değerleri; özellikle (rafting gibi) gelişmekte olan spor dallarında düzenlediğimiz spor organizasyonları ile ilimizin bu alandaki potansiyelini ülkemize tanıtmaktayız. İlimizin keşfedilmemiş veya hakkıyla değerlendirilmemiş önemli bir spor potansiyeli bulunmaktadır.

Bu bakımdan başta kayak olmak üzere su sporları diğer gelişmekte olan spor dallarında ulusal ve bölgesel organizasyonlar gerçekleştirme ve sürdürme azmindeyiz. Turizm alanında başlattığımız yeni çalışmalarla ilimize gelen turist sayısını artırmayı amaçlamaktayız. Bu çalışmaların en önemlisi İl Kültür ve Turizm Envanterinin yapılması ve Turizm Master planının hazırlanmasıdır. Bu çalışmalar ilin turizm politikasının altyapısını oluşturacaktır. İlimizde misafir ettiğimiz turistleri ilimizin tanıtımında önemli vasıta olarak görmekteyiz.

Bu bağlamda önemsediğim bir girişim de çalışmaları hızla devam eden "1. Malatya Uluslar arası Film Festivali"dir. Kültür Bakanlığı, Malatya Belediyesi ve Malatya İnönü Üniversitesi'nin değerli destekleriyle ve Valiliğimizin girişimiyle ilk defa düzenlenmesi planlanan "1. Malatya Uluslararası Film Festivali" hazırlık çalışmalarında önemli bir aşamaya gelinmiştir. İlimizin tanıması ve tanıtılması bakımından çok önemli bir adım olacaktır. 

Malatya Film Festivali fikri nasıl gelişti? Ulusal mı yoksa uluslararası nitelikte mi olacak? Festival hangi tarihte yapılacak, kimler davet edilecek?

Bildiğiniz gibi sinema ulaştığı teknik düzey ve zengin sanatsal içerikle günümüzde geniş kitlelere ulaşan, kültür ve sanat dünyasının en canlı ve hızla büyüyen dalını oluşturmaktadır. Geniş bir izleyici kesimine sahip sinemanın, düzenlenen film festivalleri ile ülkelere ve şehirlere önemli prestij sağladığı, bu ülke ve şehirlere önemli bir sanatsal kimlik kazandırdığı, buraları dünyaca tanınan birer sanat merkezlerine dönüştürdüğü bir gerçektir. Uluslararası boyutta düzenlenen bu festivallerin ayrıca küresel sanat gündeminde önemli yer işgal ettikleri ve önemli boyutta sanat turizmine kaynaklık ettikleri görülmektedir. Ülkemizde düzenledikleri film festivalleri ile ülkemiz sanat ve kültür gündeminde önemli yer edinmiş illerimiz, bu festivallerle kimliklerini ön plana çıkararak sahip oldukları değerleri tanıtma ve tanımlama imkanına kavuşmaktadır. Ayrıca zengin içerik ve geniş katılımla düzenlenen bu festivaller, illerin kültür ve sanat dünyasındaki etkinliğinin de en açık göstergesi kabul edilmektedir.

Bölgesinde sahip olduğu büyük ekonomik ve beşeri varlığı, kültür ve sanat gündeminin canlılığı, sanatsal duyarlılığı yüksek genç nüfusu, yetiştirdiği önemli sanatçıları düşünüldüğün de ; ilimizin sanat ve kültürel alanda sahip olduğu potansiyel açıkça görülebilecektir. Bu potansiyel nedeniyle açıktır ki, bölgesinde ilk adımı atması beklenen il Malatya'dır. Bu tespitimizin sonucu olarak geçtiğimiz günlerde ABD'ye kardeş şehir ilişkileri çerçevesinde gerçekleştirdiğimiz bir ziyarette, kardeş şehir anlaşması ve ilişkilerinin gerçekleştirilmesinin yanında; Baton Rouge, Lousiana Eyaleti gibi önemli film merkezlerinde sektör temsilcileriyle de görüşme imkanı yakalanmıştır. Yapılan bir dizi görüşme ile ilimizde gerçekleştirmeyi düşündüğümüz film festivaline bu ülkedeki yapımcıların da katkısının alınabilmesi yönünde bir mutabakat sağlanmıştır. Sağlanan bu mutabakat girişimimiz için önemli bir destek olmuştur.

Uluslararası nitelikte gerçekleştirilecek film festivaline ilk etapta Batı ülkeleri, Balkanlar, Ortadoğu ve Türk Cumhuriyetlerinden olmak üzere pek çok ülkenin katılımı planlanmaktadır.

Kasım ayı sonunda Aralık ayı başında gerçekleştirilecek festivale bu yıl, yerli ve yabancı 250'ye yakın oyuncu, yönetmen, yapımcı, yazar ve basın mensubu davet edilecektir. Festivale katılan konuklar; atölyeler, söyleşiler, sinema kursları, paneller ve sergilerle, sinemaseverlerle bir araya gelecektir.

Festivalin gelenekselleşmesi düşünülüyor mu? Gelecekte Antalya ve İstanbul film festivalleri gibi ülkenin sayılı festivalleri arasında ismini yazdırabilir mi? Bunun için neler yapılmalı?

Evet düzenleyeceğimiz festivalin gelenekselleşmesini amaçlamaktayız. Gelenekselleşen Malatya Uluslararası Film Festivali ülkemizin sayılı festivalleri arasına girebilecektir. Bunun başarılmaması için hiçbir neden göremiyorum. Malatya sanatsal duyarlılığı yüksek ve bu duyarlılığı her geçen gün artan genç bir nüfusa sahiptir. Gençlerin önemli bir parçasını oluşturdukları dinamik sanatsever kesim film festivalinin yaşaması ve gelenekselleşmesini sağlayacak önemli bir güç kaynağıdır. Bunun yanında Malatya kamu oyu ve yerel yönetimlerin de desteği mevcuttur. Bu potansiyel film festivalinin gelenekselleşmesini sağlamanın yanında her geçen yıl çıtasını yükseltecektir.

Festival kapsamında kaç film gösterilecek ve nerelerde izlenebilecek? Yerli ve yabancı okuyucularımız festivali nasıl takip edebilir, nereye başvurabilir?

7 gün sürecek festivalde 60'ı uzun metraj film olmak üzere, belgesel ve kısa filmlerle birlikte 140'a yakın film sinemaseverlerle buluşacaktır. Festival kapsamında film gösterimleri Malatya Park AVM Sinemaları ve Yeşil Sinemaları'nda gerçekleştirilecektir.

Festivale ilişkin bilgilere (SİYAD ve FIPRESCI gibi) ulusal ve uluslar arası sektör kuruluşlarının Web adreslerinden, festivale ilişkin tüm etkinlik bilgilerinin duyurulması amacıyla hazırlık çalışmaları devam eden www.malatyafilmfest.com web adresinden ulaşabilirler. Ayrıca festival etkinliklerine ilişkin hazırlanacak basın duyuruları yerel, ulusal ve uluslar arası basın ve internet medyası aracılığıyla sinemaseverlere duyurulacaktır. 

Ermenistan'da bir bölgede Malatya gibi kayısılarıyla ünlü. Her temmuz ayında yedi yıldır Uluslararası Altın Kayısı Film Festivali düzenliyor, Kafkasların en önemli film festivallerinden biri bu yıl Türk yönetmen Reha Erdem'e ödül verildi... Gelecek yıllardan itibaren aynı ismi taşıdığınız festivalle Malatya ve başkent Yerevan kardeş şehirler ilan edilebilir mi? Aynı adı taşıyan her iki festival arasında ortak çalışmalar yürütülebilir mi?

Önce, her iki film festivalininin farklı isimler taşıdığını belirtmiş olayım. Erivan'daki "Altın Kayısı Film Festivali" adını taşıdığı halde; Malatya'dakinin adı, "Malatya Uluslararası Film Festivali"... "Altın Kayısı" adının, sadece Malatya'daki festival için verilecek ödülün adı olarak kullanılması tasarlanıyor... Öte yandan, her iki şehir arasında neden bir birliktelik ya da işbirliği olmasın? Sanat, sadece belli bir coğrafyaya bağlı olarak gelişebilecek bir alan değildir. Daha önce belirttiğim gibi Malatyalı bu kenti seven herkesi kendinden saymaktadır. Bu zaten ilimizin toplumsal dinamizminin en önemli kaynağını oluşturmaktadır. Böyle bir halkın başka halklar ve kültürlerle bağ kurması, pekala heyecan verici olabilir. Şehirlerin tarihsel ve kültürel miraslarını paylaşarak birikimlerini tüm dünyanın gündemine taşımaları, bu bakımdan çok uygun bir vesile olarak değerlendirilmelidir.