Maça beklenirken şehit olmak

Gazeteci-Yazar Ali Sami Alkış, Çanakkale Savaşı'nda düşmanla mücadeleleri sırasında şehit olan, yaralanan ve esir düşen futbolcuların çarpıcı hikayelerini kaleme aldığı kitapta anlattı.

Yarımada yayınevinden çıkan ''Çanakkale'de Şehit Düşen Futbolcular Yedi Kandilli Avize'' adlı kitapta, Çanakkale Cephesi'nde Galatasaray'ın 23, Fenerbahçe'nin 5 ve Beşiktaş'ın da 2 futbolcusunun şehit olduğu belirtiliyor.

1. Dünya Savaşı sırasında ise Galatasaray, Fenerbahçe, Beşiktaş ve Ankaragücü'nün toplam 70 futbolcusunun, çeşitli cephelerde şehit düştüğü ifade ediliyor.

Galatasaray'da kayıtların düzenli tutulması nedeniyle şehit futbolcu sayısının fazla gözüktüğü, Beşiktaş'a ait kayıtların işgal yıllarında kulübün Rumlar tarafından yağmalanması sırasında, Fenerbahçe'ye ait kayıtların ise kulüp binasında çıkan yangında tahrip olduğu belirtiliyor.

Çanakkale'de şehit olan, yaralanan ve esir düşen futbolcu sayısının belirlenenden çok fazla olduğu, ancak kaynak yetersizliği nedeniyle şehit futbolcu sayısının tespitinin mümkün olmadığı, mevcut kaynakların ise genelde Galatasaray, Fenerbahçe ve Beşiktaş'a ait olduğu vurgulanıyor.

Ankara, Izmir, Bursa, Trabzon gibi kentlerde bulunan kulüplerde oynayan futbolcuların da savaşa katıldığı, ancak kayıt tutulmadığı için isimlerinin ve sayılarının tespit edilemediği ifade ediliyor.

- MAÇA BEKLENİRKEN ŞEHİT OLDUĞU HABERİ GELDİ -

1. Dünya Savaşı sırasında futbolcuların yeşil sahalar ile savaş alanı arasında gidip geldiklerinin anlatıldığı kitapta, Çanakkale'nin ardından Fransızlarla savaşmak için Niğde'ye giden Fenerbahçeli Arif'in hazin hikayesi şöyle:

''Fenerbahçe, 1919-1920 sezonuna iddialı girmek istiyordu. Bunun için, ilk kez sahaya çıkacakları Idmanyurdu maçında, sağ bekleri Istihkam Subayı Mülazımıevvel Arif'in mutlaka oynamasını istiyorlardı. Ulukışla'da bulunan kaptanları için, kumandanlıktan izin aldılar. Arif'in oynamasını sağlama almışlardı. O mutlaka gelmeliydi. Gelecekti. Fakat onun yerine kara haberi geldi. Arif Ulukışla'dan Niğde'ye giderken tam kalbine aldığı bir kurşunla şehit oldu.''

Arif'in şehit olduğu haberinin ardından Fenerbahçe'nin İdmanyurdu karşılamasına, şehide saygı olsun diye 10 kişiyle çıktığı, şehit Arif'in 2 numaralı formasının ise saha kenarına bırakılan bir sandalyeye asıldığı kaydediliyor.

Karşılaşmanın ise sahaya 10 kişiyle çıkan Fenerbahçe'nin 11-0 üstünlüğüyle sonuçlandığı belirtiliyor.

-GALATASARAYLI İNGİLİZ KÖKENLİ FUTBOLCU... -

Hindistan'da, İslamiyeti seçen Spancer ve Sarah Robenson adlı İngiliz karı-kocanın Müslümanlara olan yaklaşımlardan dolayı İngiltere ve Hindistan'da yaşayamayacaklarını anlamaları üzerine İstanbul'a göç ettikleri anlatılıyor.

Abdullah ve Fatma isimlerini alan İngiliz çiftin 3 erkek çocuğundan Ahmet ve Abdurrahman'ın Galatasaray'da top oynadığı ve şampiyonluklar yaşadıkları ifade ediliyor.

1. Dünya Savaşı sırasında düşman saldırılarını artırınca Galatasaray'ın forveti Abdurrahman ile diğer kardeşi Yakup'un cepheye gitmek için izin istediği baba Abdullah Robenson'un, ''Bakın evlatlarım. Burası bizim vatanımız oldu. Gitmenize üzülürüz; ama gururumuz her zaman acımızdan büyük olur'' dediği kaydediliyor.

Gönüllüler ordusuna katılarak Çanakkale'ye giden Robenson kardeşlerden Abdurrahman'ın kısa bir süre sonra gönderildiği Kafkas Cephesi'nde donarak şehit olduğu ifade ediliyor.

Yakup Robenson'un ise Çanakkale'nin ardından gittiği Bağdat Cephesi'nde bir İngiliz'in silahından çıkan kurşunla şehit olduğu belirtiliyor.

Robenson ailesinin sağ kalan tek çocukları Ahmet'in ise yıllar sonra Galatasaray'a başkan olduğu vurgulanıyor.

-DESTANLAŞAN 27. ALAY'DA ŞEHİT OLDU-

Çanakkale Savaşı sırasında Beşiktaş'ın yıldız futbolcularından olan kaptan Kazım'ın, düşman işgaline karşı cepheye gittiği ve kendisini tanıyan bir komutanın ''emir erim ol'' önerisini, ''Ben sporcuyum. Diğerlerine göre daha zinde ve atik biriyim. Cephede daha çok işe yararım'' diyerek geri çevirdiği belirtiliyor.

Anzaklara karşı destanlaşan 27. Alay'da mücadele veren Kazım'ın savaş sırasında sırtına isabet eden bir gülle ile Çanakkale'de şehit düştüğü kaydediliyor.

Kazım'ın cebinden çıkan kanlı kağıt parçasındaki şiirin ise daha sonra marş haline getirilerek maçlarda, törenlerde söylendiği ifade ediliyor.

-ASKERDEN KAÇMAK İSTEYEN FUTBOLCULAR...-

1. Dünya Savaşı sırasında vatan savunması için yediden yetmişe herkesin gönüllü olarak askere yazıldığı, ancak cepheye gitmek istemeyen futbolcuların askerlikten muaf tutulan İttihat ve Terakki Partisi'nin elindeki Altınordu Kulübü'ne gittiğine dikkat çekiliyor.

Askere gitmek istemeyen dönemin ünlü futbolcularından otomobil Nuri de Fenerbahçe Başkanı Hamit Hüsnü'nün ''Bir gün seni kendi ellerimle orduya teslim edeceğim'' demesi üzerine takımdaki 6 arkadaşını yanına alarak Altınordu Kulübü'ne geçtiği, böylece askere gitmekten kurtulduğu belirtiliyor.

O dönem bütün kulüplerin futbolcuları askere alınırken, sadece Altınordu Kulübü'ndeki futbolcuların vatani görevden muaf tutulması ise çarpıcı bir şekilde anlatılıyor.

Savaşa giden futbolcuların şehit düşmesi ya da gazi olması nedeniyle kulüplerin tamamen tükendiği dönemlerin olduğu, hatta savaşın en şiddetli zamanında Fenerbahçe'nin 3, Galatasaray'ın 2 ve Beşiktaş'ın ise sadece l futbolcusunun kaldığı ifade ediliyor.

Kayıpların ardından ise kulüplerin 15-16 yaşlarındaki çocuklardan takım oluşturularak karşılaşmalara çıktığı belirtiliyor.