Livaneli de parti kurabilir
Abone olCHP'den istifa eden Zülfü Livaneli'den solla ilgili şok açıklamalar. Livaneli, Türkiye'de solun eridiğini belirtti. Ayrıca Livaneli, yeni bir parti kurma sinyalleri verdi.
CHP'den istifa eden İstanbul Milletvekili Zülfü Livaneli,
Türkiye'nin verili koşullarında solun erimesi değil şahlanışa
geçmesi gerektiğine inanıyor. Livaneli'ye göre bunun için sivil
toplum örgütleri ve aydınlarla yeni bir sol parti oluşturulmalı.
CHP'yi önemli gelişmelere rağmen ses çıkarmamak ve Meclis dışında
muhalefet yapmamakla suçlayan Livaneli, Türkiye soluna, Brezilya'da
Lula Da Silva'nın ezilenlerin desteğini kazanırken hayata geçirdiği
politikaları örnek gösteriyor.
Halkı bu kadar yoksul bir ülkede sosyal demokratlar neden hep
muhalefette kalıyor?
Türkiye'de AKP'nin değirmenine su taşıyan ortam CHP'ye sürekli
patinaj yaptırdı. CHP Türkiye'nin önüne proje koymak yerine garip
bir muhafazakârlığa kayarak AKP'nin gündeminin peşine takıldı,
onların yaptıklarına itiraz etmekten başka bir fonksiyon
işleyemedi. Çok önemli olaylara karşın CHP'nin sesi hiç çıkmıyor.
Meclis dışında muhalefet etmiyor. Kadınlarla, emekçilerle,
sendikalarla, aydınlarla bir araya gelip bildiğimiz sol parti
kimliğini taşıması gerekirken, tersine kendini Meclis Genel
Kurulu'na kapamış parti görünümü veriyor, kitlelerin umudu
olamıyor. Herkesin gördüğü gerçek şu ki; CHP, solu da, muhalefeti
de temsil etmiyor.
Türkiye'de solun erimesi değil şahlanışa geçmesi gerekir. Benzer
durumdaki Brezilya'da müthiş bir sol rüzgâr estirerek Lula Da Silva
ezilenleri arkasına aldı ve toplumun değişim talebiyle denge kurdu.
O denge hem kalkınma ve gelir dağılımı adaletini, hem de değişimi
ve sol değerleri değişen dünyaya ayak uydurdu. Bizde böyle bir sol
örneği yok. CHP belki yorgunluk, belki odak kayması sonucu içine
kapalı ve kanlı kurultaylarla kendini devam ettirmeye çalışan bir
parti haline geldi. Bunun dışında topluma verebildiği pek bir şey
kaldığını sanmıyorum.
Yeni bir sol arayış gündeminizde mi?
Sivil toplum örgütleriyle, aydınlarla sol bir parti oluşturulmalı.
Bunun Meclis ayağı da olur elbette. CHP'nin bundan sonraki
kurultaylarında fikir ve ideolojinin tartışılacağını sanmıyorum.
Yeni delegeler oluşturulacak ve yine bilenen sonuçlar çıkacak.
Kurultaylar CHP'ye bir zenginlik katan fikir tartışma alanları
değil, kavga alanları. Şu anda gerçek bir sol parti Türkiye'de
müthiş bir oy alırdı. Artık soğuk savaş döneminde olduğu gibi yüzde
35'e yüzde 65 şeklinde bir sağ-sol ayrımı yok. İnsanlarımız
kendilerine hizmet edeceğine, ekonomik durumlarını düzelteceklerine
ve kendi haklarına sahip çıkacaklarına inandığı herhangi bir
partiyi iktidara getirebilir.
Sosyal demokrasinin doğal tabanı olduğu halde yoksul ve dar gelirli
yerleşimlerde neden sol CHP yerine muhazakâr AKP'ye oy veriyor?
Bunda yoksullaşan kesimlerin bir ahlak biçimi olarak dine
sarılması, düşünülebilir. Ama temel çelişki gelir dağılımındaki
adaletsizlik. Bir 10-15 milyonluk kesim tüketim toplumu, onun
dışında kalan hayatında bir kere bile dükkâna gitmeyen veya gitse
bile en temel ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan insanlardan
oluşuyor. Yaşamın en alt seviyesinde hayatını sürdürmeye çalışan
insanlar. Bu durumdaki bir ülkede sınıf çelişkileri çok artıyor.
Sınıf çelişkilerini eşitlik, adalet, sömürüye karşı olmak gibi sol
söylemlerle karşılayamazsınız, bu boşluğu din doldurur. Camide
holding patronuyla sokaktaki çöpçü eşit oluyor, ikiside yan yana
gelip eşitlik duygusunu yaşıyor. AKP solun dayanması gereken
kitlelere dayanıyor ama bunu sosyal politikalarla değil dini
unsurlarla yapıyor. Solun potansiyel oylarının AKP'de olduğu
tespiti doğrudur.
Sol bir parti dindar kesimin oylarını nasıl kazanabilir?
CHP sadece dindarları değil, bir dönem blok halde kendisine oy
veren Kürtleri, Alevileri de kaybetti. İnsanın dini bütünlüğü
gerici olduğunu göstermez. Bu ülkede insanlar Atatürk'ü de sever,
oruç tutup namaz da kılar. Cumaya giden halk partililer vardı. CHP
televizyonlardaki 'Küstüm Şov' gibi. Herkesi küstüre küstüre
gidiyor. Kitleleri küstürdü, şimdi kendi içindeki milletvekillerini
küstürerek devam ediyor.
Dindarlık insanın sadece bir yönü, o insanın hayatın içinde
sınıfsal bir durumu, gelir düzeyi var. Sol bir parti bir kere o
insanlara doğru dürüst bir ekonomik program ve ahlaki model
önermeli. Sol partiler bunu hep ihmal etti. Oysa toplumlara ışık
tutan en önemli unsurlardan biri ahlaki bir modeldir. Türkiye'de bu
modelin, ahlakın çöktüğünü görüyoruz. 10 yaşındaki çocuklar
sokaklarda günlerce kullanılıyor, ülke müthiş bir suç cenneti
olmaya doğru gidiyor, çünkü toplumu bir arada tutan bağlar
zayıflıyor. Yeni bir sol parti yeni bir program, yeni bir ahlak,
yeni bir kültür modeliyle ortaya çıkıp bunları doğru ve inanılır
insanların ağzından tanıtırsa, halktan çok büyük sevgi görecektir.
Sağ-sol ayrımları artık eskisi gibi değil. Zaten sol bir parti
geldiği zamanda halkın değerlerine saygılı bir sol parti olacak.
Müslümanlığın değerlerine, ibadet biçimlerine de sağ da, solda
saygı gösterecek. Halkla döğüşmenin âlemi yok.
CHP'ye sol bir parti denebilir mi?
Sol parti derken iyi düşünmek lazım. CHP sol bir parti mi sizce,
hangi kavramıyla ve hangi kadrolarıyla sol partidir? Bir sol lafı
var, CHP sol, ortanın solu diye ama şu anda orada çok az solcu var
benim görebildiğim. CHP'ye parti diyebilir miyiz? Sonrasında sol
deriz.
Sonrasında bir nükteydi dediniz ama CHP'nin vakfa dönüşmesi
düşüncesi ciddi bir taban buldu.
Uzunca bir süredir CHP ile ilgili ciddi eleştiriler dile
getiriyordum ama bunların hiçbiri 'vakfa dönüşür' kadar dikkat
çekmedi. Demek ki bir gerçeklik payı da var. Bunu dile getirirken
'Atatürk'ün adına leke sürmeye devam ederse, böyle kavgalı
gürültülü kurultaylar ve menfaat şebekeleri halinde devam ederse
'vakfa dönüşür, dönüşmesi daha iyi olur' demek istedim. Bu lafı
şöyle çevirelim: "CHP kavgalı gürültülü kurultaylardan da geçse,
menfaat şebekesi haline de gelse vakfa dönüşmemeli" CHP'nin
parlamentodaki milletvekili sayısı ilelebet böyle gitmez. Delegeyle
işini halledebiliyor ama seçimlerde halkla karşı karşıya geldiği
zaman sayın Deniz Baykal ne olur bilmem. Atatürk'ün kurduğu CHP ile
şu andaki CHP arasında isim benzerliğinden başka bir ortak nokta
olduğunu sanmıyorum.
RADİKAL