'Lise kitaplarında cinsiyet eşitsizliği var'

Eğitim-Sen tarafından yapılan ''Ortaöğretimde Okutulan Türk Edebiyatı, Dil ve Anlatım Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Araştırması''na göre, sadece ders kitaplarında kullanılan metinler ve görseller açısından değil, aynı zamanda söz konusu ders kitaplarını yazanlar açısından da eşitsizlik söz konusu.


Eğitim-Sen Merkez Kadın Sekreteri Gülçin İsbert ve Merkez Kadın Komisyonu Üyesi Nurşen Yıldırım tarafından, sendika genel merkezinde, ''Ortaöğretimde Okutulan Türk Edebiyatı, Dil ve Anlatım Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Araştırması''nın sonuçlarının açıklandığı basın toplantısı düzenlendi.

Araştırmayı yürüten Yıldırım, çalışmada, Milli Eğitim Bakanlığınca öğrencilere dağıtılan, yine aynı bakanlık tarafından oluşturulan komisyonlarca yeni müfredata göre hazırlanan 9-12. sınıflarda okutulan dil anlatım ve Türk edebiyatı ders kitaplarının incelendiğini bildirdi.
Sorulardaki metinler de dahil, altında yazar adı bulunan tüm metinlerin araştırıldığını anlatan Yıldırım, ders kitaplarının toplumsal cinsiyet eşitliği açısından, ''Kadın yazarların eserlerinin kullanımı'', ''Kadınların konu edildiği metinlerin oranı'', ''Metinlerin içeriğindeki cinsiyetçi söylem'' ve ''Ders kitaplarının yazarları'' başlıkları altında incelendiğini belirtti.


Eğitim-Sen Merkez Kadın Komisyonu Üyesi Yıldırım, araştırma sonucunda şu bulgulara ulaşıldığını bildirdi:

''-9. sınıf Türk edebiyatı kitabındaki 230 metinden ikisi,
-9. sınıf dil anlatım kitabındaki 57 metinden 5'i,
-10. sınıf Türk edebiyatı kitabındaki 140 metinden biri,
-10. sınıf dil anlatım kitabındaki 179 metinden altısı,
-11. sınıf Türk edebiyatı kitabındaki 85 metinden üçü,
-11. sınıf dil anlatım kitabındaki 51 metinden ikisi,
-12. sınıf dil anlatım kitabındaki 51 metinden beşi kadın yazarlara ait.
-12. Sınıf Türk edebiyatı kitabında ise kadın yazara rastlanmadı.''
Yıldırım, 12. sınıflar için önerilen ''Okutulması gereken eserler listesi''ndeki 25 yazar arasında kadın yazar bulunmadığını, 11. sınıflar için önerilen 17 yazar arasında ise sadece kadın yazar olarak Halide Edip Adıvar'ın adının bulunduğunu söyledi.

''YAZARLAR AÇISINDAN DA EŞİTSİZLİK VAR''

Araştırmada, ''Metinlerin içeriğindeki cinsiyetçi söylem''in de incelendiğini kaydeden Yıldırım, bazı metinlerde ''kadınların toplumsal kalıp rolleri gereği, kendilerine biçilenlerin dışına çıkamadıkları'', ''Kaprisli ve idare eden insanlar oldukları'', ''Üvey anne imajının kötü olduğu, çocuklara iyi davranmadığı'' mesajlarının verildiğini, ''kadınların çaresizlik kapanı içinde kendilerine biçilen role uymaları''nın öğütlendiğini öne sürdü.

''Sadece ders kitaplarında kullanılan metinler ve görseller açısından değil, aynı zamanda söz konusu ders kitaplarını yazanlar açısından da bir eşitsizliğin olduğu görülmektedir'' görüşünü savunan Yıldırım, şu tespitlerde bulundu:

''9. sınıf dil ve anlatım kitabını yazan 11 yazardan 1'i,
-9. sınıf Türk edebiyatı kitabını yazan 14 yazardan 4'ü,
-10. sınıf dil ve anlatım kitabını yazan 11 yazardan 1'i,
-10. sınıf Türk edebiyatı kitabını yazan 14 yazardan 4'ü,
-11. sınıf dil ve anlatım kitabını yazan 7 yazardan 1'i,
-11. sınıf Türk edebiyatı kitabını yazan 7 yazardan 2'si,
-12. sınıf dil ve anlatım kitabını yazan 8 yazardan 1'i,
-12. sınıf Türk edebiyatı kitabını yazan 8 yazardan 1'i kadındır.''

ÖNERİLER

Eğitim-Sen Merkez Kadın Sekreteri Gülçin İsbert de raporla ilgili şu tespitlerini dile getirdi:

''-Ders kitaplarını yazanlar içinde kadın sayısı çok azdır.
-Öğrencilere okutulması önerilen kitaplar içinde yalnızca bir kadın yazar vardır.
-Metni okutulan yazarların arasındaki kadın yazar sayısının bu kadar az olması öğrencilerde kadınların hiçbir şey yazmadığı veya düşünmediği kanaatinin içselleştirilmesine neden olmaktadır.
-Kadınların konu olarak ele alındığı metin sayısı da yok denecek kadar azdır.
-Araştırma öncesinde kadın yazarların metinlerinin en çok bulunabileceğini düşündüğümüz 12. sınıf Türk edebiyatı kitabında, kadın yazarlara ait hiçbir metnin bulunmaması dikkat çekici bir eksikliktir. Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının konu edinildiği 12. sınıf müfredatında kadın yazarlara ait kullanılabilecek çok fazla sayıda eser bulunmasına karşın, 210 sayfalık bir ders kitabında hiçbir kadın yazara yer verilmemesi milli eğitime egemen olan cinsiyetçi zihniyeti gözler önüne sermesi bakımından çarpıcıdır.
-Edebiyat ders kitapları incelendiğinde hayatın her alanında var olan ve edebiyatımızın da köşe taşlarını oluşturan kadınlar, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yok sayılmışlardır. Bu durumun açıklanmasını sayın Milli Eğitim Bakanımıza bırakıyoruz.''

İsbert, okul öncesinden başlayarak eğitimin tüm kademelerinde, başta ders kitapları olmak üzere kullanılacak eğitim materyallerinin, toplumsal cinsiyet bakış açısı ile hazırlanması, eğitim fakültelerinde toplumsal cinsiyet eğitimi verilmesi, okullarda yöneticilerden başlamak üzere kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık yapılması, kitap inceleme komisyonlarında sendika ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri bulunması gerektiğini savundu.