Laz ve Çerkezler'den anadil talebi

Türkiye'deki tüm etnik gruplardan temsilcilerin yer aldığı konferanstan çarpıcı öneriler çıktı:

"Anadilde eğitim anayasal güvence altına alınmalı. İlkokul'da 'Andımız' okutulmamalı. Diyanet kaldırılmalı."

Kafkas Dernekleri Federasyonu (KAFFED) ve Laz Kültür Derneği tarafından ocak ayında başlatılan ve 4. kez düzenlenen, 'Türkiye'de kültürel farklılıkların korunması, yaşatılması ve toplumda farklı kültürlere yönelik ayrımcılığın önlenmesinde temel problemler ve çözümleri' adlı arama konferansları pazar günü Bolu'da yapılan toplantıyla sona erdi.

Laz ve Çerkezlerin ağırlığını oluşturduğu, yaklaşık 60 kişinin katıldığı toplantıya Ermeni, Süryani, Kürt ve Zazalar başta olmak üzere diğer topluluklar da temsilciler düzeyinde katılıp rapor sundular.

Akşam gazetesinin haberine göre, grup raporlarında tespit edilen bazı sorunlar ve çözüm önerileri şöyle:

- Sorun: Osmanlı Devleti'nde I. Dünya ve Kurtuluş Savaşları sürecinde gayrimüslim vatandaşların tasfiye edilmesi.

Çözüm: Gayrimüslim nesillerinden dileyenlere Türkiye vatandaşlığı ve çifte vatandaşlık hakkı tanınmalı.

- Sorun: Ulus devletin tek tip insan yetiştirmeye dönük otoriter, yabancı düşmanı, farklılıkları tehdit olarak resmeden, çok kültürlülükten ve demokratik çoğulculuktan uzak eğitim sistemi.

Çözüm: Eğitim öğretim sistemindeki Türklüğe ve Sünni Müslümanlığa vurgu yapan, 'milli eğitim' müfredatı yeniden organize edilmeli. Etnik grupların kültür ve medeniyete yaptığı katkı ortaya konmalı. 'Andımız' gibi, eğitim ve öğretimin resmi ideolojinin tekrarına ve ezberine dayalı otoriter uygulama ve içerikleri tasfiye edilmeli.

- Sorun: Ulus devletin resmi ideolojisi olarak Kemalizm; devletin baskı aygıtlarının yanı sıra ideolojik aygıtlarının (Milli Eğitim, üniversiteler, askerlik, Diyanet İşleri vb) etkisi.

Çözüm: İdeolojik içeriğinden arındırılmış yeni bir anayasanın hazırlanması; kamu kurumlarının her tür ideolojiye, dine ve kimliğe tarafsız kurumlar olarak işlemesi sağlanmalı.

- Sorun: Ulus devletin kuruluş süreci ve sonrasında yaşanan tarihsel travmalarla hala yüzleşilmemiş olması.

Çözüm: 1915 Ermeni Tehciri, 1922 Gönen-Manyas Çerkes Sürgünü, 1934 Trakya Pogrumu, 1937-38 Dersim Katliamı, 1942 Varlık Vergisi, 6-7 Eylül 1955 pogromu, 1978 Maraş ve 1980 Çorum Katliamları, 1993 Sivas Katliamı ve benzeri devletin neden olduğu travmalarla ve tarihsel gerçeklerle yüzleşmesi ve özür dilemesi zararların tazmini elzemdir.

'DERTLERİMİZ AYNI'
Vacit Kadıoğlu (Kafkas Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı): Toplantıdan çıkan sonuçlar toplumun çok değişik kesimlerinden insanların düşünceleri. İlk etapta toplum tarafından kabul edilmesi kolay olmayacaktır. Ancak, bunlar çalışma gruplarının aldığı kararlar. Tartışılan şeylerdir.

Mehmet Ali Beşli (Laz Kültür Derneği Başkanı): Aynı dertlerden muzdarip bir örgütle bir araya gelmek bizi mutlu ediyor. Beyin fırtınası yapılmış olması, sorunların belirlenip, ortak bir akılla çözüm önerilerinin üretilmesi çok önemli. Bu toplantı belki önümüzdeki dönemde bir yol haritası belirlememize yarıyor.

Turan Sarıtemur (Kürt Aydınları Platformu Sözcüsü): Türkiye'deki tüm etnik ve dinsel azınlıkların tüm sorunlarının kaynağının ulus devlet anlayışı olduğunu gördüm.