Son haftalarda yalnızca verdiği kilolarla gündeme gelen Kuzey Kore lideri Kim Jong-un geri döndü, uluslararası haber ajanslarının arka arkaya geçtiği fotoğraflar büyük ses getirdi.Kuzey Kore'nin 73. kuruluş yıldönümü başkent Pyonyang'daki gece yarısı gerçekleşen askeri geçit töreniyle kutlandı, 37 yaşındaki Kim Jong-un gri takım elbisesiyle kutlamalarda arz-ı endam etti.Kuzey Kore resmi haber ajansı KCNA'nın Çarşamba gecesi ünlü Kim Il-Sung meydanından servis ettiği fotoğraflardaki bir detay gözden kaçacak gibi değildi.Kim Jon-un'un izlediği askeri geçit töreninde, koronavirüse karşı mücadeleyi sembolize eden turuncu renkli koruyucu elbiseler ve gaz maskeleri takan askerler yürüdü.Ordu birliklerinin ellerinde silahları vardı, binlerce asker silahlarıyla Kim Jong-un'u selamladı. Kuzey Kore ordusu bazı roket fırlatma rampalarını da kutlamalarda sergiledi.Ancak daha önceki törenlerde olduğu gibi Kim'in dünyayı titreten füzeleri törenlerde yer almadı. Reuters haber ajansı, Kuzey Kore'nin en son geçtiğimiz yıl Ekim ayında kıtalararası balistik füzelerini gösterdiğini hatırlatıyor.Oldukça neşeli olduğu ve zayıflığı dikkat çeken Kim Jong-un, koluna giren iki çocukla birlikte protokole yürüdü ve kalabalığa el salladı. Fakat, Kim törende ise bir konuşma yapmadı.CNN International, Kuzey Kore resmi medyasının kuruluş töreni haberlerinde Kim'in kız kardeşi ve sağ kolu Kim Yo Jong'dan hiç söz etmediğini vurguluyor.Kuzey Kore'de havaifişeklerin patladığı tören beklendiği gibi Güney Kore'de takip edildi, Seul Tren İstasyonu'ndaki televizyonların önünde birçok kişi vardı.Çin resmi medyası ise, ülkenin lideri Xi Jinping'in Kuzey Kore'nin 73. kuruluş yıldönümü nedeniyle mevkidaşı Kim Jong-un'a kutlama mesajı gönderdiğini duyurdu.Şimdiye kadar tek bir koronavirüs vakası bile bildirmeyen Kuzey Kore, buna karşın tüm sınırlarını kapatmış durumda ve salgının önünü kesmek için çaba gösteriyor.Nükleer programı ve füzeleriyle dünyanın ödünü koparan Kuzey Kore'den gelen son uydu görüntüleri, Birleşmiş Milletler'e (BM) bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA) tarafından değerlendirildi.Buna göre, Kuzey Kore'nin Yongbyon'daki nükleer reaktörünü yeniden faaliyete geçirdiğine dair veriler var. Tesislerde, nükleer silahlarda kullanılan plütonyumun üretildiğine inanılıyor.IAEA'nın yayımladığı son raporda, nükleer reaktörün Temmuz ayından beri soğutma suyu boşalttığı, bunun da tesislerin faaliyette olduğuna işaret ettiği belirtiliyor.5 megawatt güce sahip bir reaktörü olan Yongbyon'daki nükleer tesislerin, Kuzey Kore'nin nükleer programında önemli bir yeri var. IAEA'ya göre, Aralık 2018'den bu yana tesisler ilk kez faaliyete geçmiş görünüyor.Dönemin ABD başkanı Donald Trump, Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile o yıl Mayıs ayında Singapur'da bir araya gelmiş ve birkaç ay sonra tesislerde çalışmalar durmuştu.Kuzey Kore'nin nükleer silah üretme kapasitesi hakkında fikir sahibi olmak amacıyla uzmanlar Yongbyon tesislerini uzun zamandır uydu üzerinden gözetim altında tutuyor.Kuzey Kore, 2009'da IAEA'nın denetçilerinden başkent Pyongyang'dan ayrılmalarını istemişti ancak kurum uydu görüntülerini inceliyor.IAEA raporu ayrıca aynı tesislerdeki bir radyokimyasal laboratuvar hakkında da bilgi içeriyor. Kullanılmış nükleer yakıtların yeniden işlendiği laboratuvarın da Haziran'dan beri faaliyette olduğuna dair IAEA daha önce uyarıda bulunmuştu.Raporda, laboratuvarın Şubat ayında faaliyete geçtiği, bunun da belli bir miktar kullanılmış nükleer yakıtı işlediği anlamında geldiği belirtiliyor.IAEA, nükleer reaktör ve laboratuvardaki gelişmeleri 'çok tedirgin edici' olarak niteledi ve BM Güvenlik Konseyi kararlarının ihlali olarak değerlendirdi.Kuzey Kore, IAEA'nin denetçilerini ülkeden çıkardıktan sonra nükleer silah geliştirmeye devam etmiş ve son nükleer denemesini 2017'de yapmıştı.BBC Seul muhabiri Laura Bicker, 'Pyongyang, Washington'un öncelikler listesine mi girmeye çalışıyor?' başlıklı analizine "Kim Jong-un, Donald Trump ile görüşmesinde Yongbyon nükleer tesislerini ana gündem maddesi yapmıştı" demişti.Bicker "Tesisteki 5 megawatt gücündeki reaktör, Pyongyang açısından nükleer silah amaçlı plütonyumun ana kaynağı durumunda. Ancak birçok uzman, tesislerin eskidiğini söylüyor." ifadelerini kullanmıştı.Müzakerelerde, Kuzey Kore'ye uygulanan yaptırımların gevşetilmesi karşılığında reaktörün kaldırılması önerisini Trump'ın reddettiği bildirilmişti. İki lider arasında Vietnam'da devam eden görüşmeler 2019'da bu nedenle son buldu.Bicker, Kim Jong-un, Ocak ayındaki bir konuşmasında nükleer silahlarını geliştirmekten söz etti. Nükleer savaş başlıklarının küçültülmesi, taktik silahların ve "devasa bir hidrojen bombasının" geliştirilmesi konusunda bilim insanlarının çalışma yürüttüğünü söyledi."Şimdiye dek Kuzey Kore'nin bu projeler üzerinde çalıştığına dair fazla veri yoktu" diyen Bicker "Yönetim, ülkedeki gıda sıkıntısı ve ağırlaşan ekonomik durum üzerinde yoğunlaşmıştı. Bazı şeylerin değiştiği görülüyor." dedi.Sadece uydu görüntüleri üzerinden uzmanların Yongbyon tesislerinde olup bitenlere dair net bilgi sahibi olması zor ancak IAEA raporu, yeniden başlayan faaliyetler için "çok üzücü" ifadesini kullanıyor.Bicker, "Bu durum ABD'de Biden yönetimi için de yeni bir baş ağrısı olabilir. Biden, müzakereye açık olduğunu söyledi ancak Kuzey Kore'yi öncelikleri arasına almadı. Belki de Pyongyang, Washington'un öncelikler listesine girmeye karar verdi." dedi.