Kütüphanenin haftası var, kendi yok!
Abone ol41. Kütüphaneler Haftası’nı dün kutlamaya başlayan Türkiye’de kütüphanelerin durumu iç açıcı değil. Resmi rakamlara göre 274 kütüphane kapalı duruyor.
Açık olanların çoğu bir ya da iki kişi ile hizmet veriyor. Yine
kütüphanelerin büyük bir kısmının raflarına son yıllarda kitap
konulamıyor. Personel yetersizliği ve bina sorunları nedenleriyle
kapısına kilit vurulan kütüphanelere 10 yıldır nerdeyse hiç
personel alınmamış. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı
Kütüphaneler Genel Müdürlüğü, bir yılda kapalı kütüphanelerden
sadece 4’ünü hizmete açabilmiş. 1960’ta kurulan Kütüphaneler Genel
Müdürlüğü’ne bağlı 142 kütüphanede 474 kişi çalışıyordu. 45 yılda
kütüphane sayısı bin 435’e yükselirken personel sayısı aynı oranda
artmadı. 1990 yılında 891 kütüphanede 4 bin 96 personel okura
hizmet verirken, bugün bin 435 kütüphanede 2 bin 700 kişi
çalışıyor. 2005’te açık olan kütüphanelerden 6’sı sadece bir
müdürle, 300 kütüphane sadece bir memurla, 71 kütüphane ise bir
hizmetli ile çalışmalarına devam ederken, birçok kütüphane sadece
bir bekçiyle hizmet veriyor. Çalışanların çoğu kütüphaneci değil,
1236 kütüphanede kütüphane eğitimi almamış insanlar çalışıyor.
Kütüphaneler Genel Müdürlüğü’nde yaklaşık bin kişilik uzman kadrosu
ise boş duruyor, Maliye Bakanlığı’ndan onay çıkmadığı için bu
kadroların ancak binde üçüne atama yapılabilmiş. Başkent Ankara’da
43 kütüphaneden 5’i kapalı. Bakanlığın kütüphane konusunda en
sorunsuz ili İstanbul. Kentte bakanlığa bağlı 54 kütüphane içinde
kapalı kütüphane yok. 1999 Marmara Depremi’nde büyük zarar gören
Millet Kütüphanesi ise restorasyonu devam ettiği için kapalı, ancak
kütüphanenin kitapları Beyazıt Devlet Kütüphanesi’ne taşındığı için
araştırmacılara oradan hizmet veriyor. Son 10 yıl içerisinde
bakanlığa bağlı kütüphanelere alınan kitap sayısında da büyük bir
düşüş görülüyor. 1995’te kütüphanelere toplam 285 bin kitap
alınırken, 2003’te bu rakam 6 bin 700’e düşmüş. AB yolunda
ilerleyen Türkiye’de 1435 kütüphanenin sadece 41’inde okura
bilgisayarla hizmet veriliyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı Basın
Müşavirliği’nin 03.01.2005 tarihinde yaptığı açıklamaya göre
kütüphanelerin kapalı kalmasının sorumlusu yerel yönetimler ve
bakanlık: “Yerel yönetimlerle işbirliği sonucu bakanlığımıza bağlı
olarak hizmete açılan kütüphaneler, geçmiş yıllardan bu yana
belediyeler tarafından görevlendirilen geçici personelin geri
çekilmesi; bakanlığımızca personel ataması yapılmak suretiyle
hizmete açılan kütüphanelerdeki personelin de (daha sonra) başka
yerlerde görevlendirilmesi nedeniyle 266 kütüphane hizmet
verememektedir.” Türkiye’de ‘kapalı kütüphane kavramı’ ne zaman
ortadan kalkacak, sorusuna Kütüphaneler Genel Müdürlüğü’nün verdiği
yanıt ise ilginç: “Bakanlığımız mevcut personel ve kısıtlı bütçe
imkanlarıyla mümkün olduğunca kütüphanelerimizi açık tutma çabası
içerisindedir.” ‘Umudumuz, kitapsever bakan’ Türkiye Kütüphaneciler
Derneği Genel Başkanı Ali Fuat Kartal, halk kütüphanlerinin
durumunu vahim olarak değerlendiriyor. 300’ün üzerinde kütüphanenin
kapalı olduğunu; açık olanların ise düşük kapasiteyle hizmet
verdiğini söyleyen Kartal, “Yeni Kültür Bakanı’mız çok kitap
okuyor. Bizim için bu, umut kaynağı oldu. Kitapsever bakanımız,
umarım kütüphanelerin şartlarının iyileştirilmesinde ön ayak olur.
Halkımızın da kitap okumasını sağlar. Tek tesellimiz bakanımızın
kitabı sevmesi, kendisinden gerekeni yapmasını bekliyoruz.” dedi.
Şenlikli kutlama Kütüphaneler Haftası etkinlikleri çerçevesinde
İstanbul’daki özel Hoca Üveys Kütüphanesi çeşitli etkinlikler
gerçekleştiriyor. Dün başlayan etkinliklerde, bugün saat 15.30’da
Dursun Gürlek’in “Ayaklı Kütüphaneler” adlı söyleşisi ve ardından,
saat 17.00’de Şebnem Güler’in “Gülücük Kukla Şovu” izleyenlerle
buluşacak. Çarşamba günü saat 14.00’te “Lois Borges Söyleşisi”;
perşembe günü saat 16.00’ da film gösterimi yapılacak. 2 Nisan Cuma
günü ise Fatih Renk Düğün Salonu’nda tüm gün çocuklar için
programlar düzenlenecek. (212 525 29 49) ‘Kütüphaneleri toplumun
merkezine taşıyacağız’ 41. Kütüphaneler Haftası dolayısıyla Milli
Kütüphane’de düzenlenen toplantıda konuşan Kültür ve Turizm
Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Mustafa İsen, 1-2 ay içinde 81 ildeki
kütüphaneleri dijital altyapı ile donatacaklarını belirterek,
kütüphanecilerin bu konuda olağanüstü çaba göstermelerini istedi.
Kendisinin de geçen yılki toplantıda verdiği taahhütlerin tümünü
yerine getiremediğini anlatan İsen, “Geçen yıl söylediklerimin
hangilerini gerçekleştirdim, hangilerini gerçekleştiremedim diye
baktım, size mahcubum’’ dedi. Kütüphanelerin Cumhuriyet döneminden
sonra toplum zihninde erozyona maruz kaldığını ifade eden İsen,
kütüphaneleri zihniyet olarak toplum merkezine taşımak gerektiğini,
bunda kendilerine olduğu kadar kütüphanecilere de görev düştüğünü
kaydetti. Kütüphanecilerin yaşadıkları maddi sıkıntıları çözmenin
görevleri olduğunu belirten İsen, “Çuvaldızı bize batırın, ancak
kendinizde de bir şeyler arayın.’’ dedi. Haber: Tuna Gürel Kaynak:
Zaman