Kürtler'in hayalini gerçekleştirecek petrol

Suriye’de siyasi nüfuz mücadelesi veren Kürtler ve İslamcılar arasında yaşanan çatışmalar, ülkenin enerji kaynakları açısından zengin bölgelerinde yoğunlaşıyor.

İsyan dalgasından önce kaynaklarını uluslararası piyasaya sunmayı ve asıl limanlarıyla, ülkeyi enerji hatlarının geçiş noktası olarak küresel bir aktör haline getirmeyi hedefleyen Şam yönetimi, şimdi bu kaynakların kontrolünü bile sağlayamıyor.

BBC petrol açısından zengin olmayan Suriye'deki büyük savaşın fotoğrafını çekti. Enerji ve petrol uzmanlarına göre Suriye, ‘proxy savaşları’ yani, yabancı ülkelerin petrol uğruna vekâleten savaş yürütecekleri kadar zengin yataklara sahip değil.

PETROL DEĞİL ULAŞIM

Fakat hali hazırda komşu ülkelerin petrol açısından zengin olması, Suriye'nin ise coğrafi olarak bunları uluslararası piyasalara ulaştıracak deniz kapılarına sahip olması bu ülkeyi önemli kılıyor.

KÜRTLERİN HAYALİNİ GERÇEKLEŞTİRECEK PETROL
VAR

Özerklik arayışları perspektifinden bakıldığında ise, Suriye’nin kuzey doğusundaki petrol yataklarının, o bölgede yaşayan Kürtlerin kendi yağıyla kavrulmasına yetecek zenginlikte olması, oradaki yapılanmaya siyasi güç kadar ekonomik bir güç de katıyor.

RİMELAN'DAKİ PETROL

Kürt gruplar ve İslamcı militanlar arasındaki mücadelenin en çok yoğunlaştığı yerlerden biri, Suriye’nin kuzeydoğusunda doğal kaynaklar açısından zengin, Kürtçe’de Batı anlamına gelen ve ‘Batı Kürdistan’ olarak bilinen Rojava’nın da önemli bir kısmını kapsayan Rimelan bölgesi.

Kuzeydoğudaki Cezire bölgesinde bulunan Rimelan’ın yanı sıra yine Kürt bölgesindeki Suveydiye de Suriye’nin petrol açısından en zengin bölgeleri.

BÖLGEDEKİ AKTÖRLER

El Kaide bağlantılı El Nusra ile Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) kuzeyde İslam devleti kuracağını iddia eden Kürt grupların kendi öz yönetimlerini oluşturmak istedikleri bölgede etkin olan Kürt siyasi yapılanması PYD (Demokratik Birlik Partisi).

PYD’ye yakın YPG (Halk Savunma Birlikleri) doğal kaynaklar açısından önemli görülen Rimelan’ı İslamcılara kaptırmamakta kararlı.

ROJAVA ETNİK YAPISIYLA KERKÜK'Ü ANDIRIYOR

Kürt kaynakların aktardığına göre kuzeydoğudaki petrol kaynakları “tüm Rojava’ya yetebilecek güçte.”

Kürtlerin yanı sıra, Arap, Ermeni ve Süryanilere de ev sahipliği yapan bölge, petrol yatakları kadar etnik yapısıyla da Kerkük’ü andırıyor.

NEREDE PETROL VE GAZ VAR?

ABD Enerji Enformasyon Bürosu’nun 2011 verilerine göre Suriye’de bir günde yaklaşık 153 bin varil petrol üretiliyor.

Bunun 104'bin varili Suveydiye'de, 5 bine yakını Rimelan’da üretiliyor. Her ikisi de Kürtlerin yaşadığı bölgede.

Rojava'daki en güçlü Kürt grup YPG Mayıs ayından beri Rimelan'ın kontrolünün kendisinde olduğunu söylüyor.

Bu petrol Rojava dışında, Humus ve Banyas’ta rafine ediliyor. Savaş nedeniyle bu akış şu anda sağlanamıyor.

NE KADAR DOĞAL GAZ VAR?

Oil & Gas Journal adlı araştırma dergisinin 2012 yılı sonu verilerine göre, Suriye’nin doğal gaz rezervleri de yaklaşık 240 trilyon metre küp.

Aynı kaynağa göre Suriye'nin petrol yatakları gibi doğal gaz rezervlerinin büyük bir kısmı da Rojava’da.

Suriye'nin değil asıl Irak'ın petrolünü ve gazını Irak merkezi hükümetinin denetimi dışında ülke dışına çıkarma planları.

ÇIKIŞ KAPILARI : SURİYE VE TÜRKİYE

Kuzey Irak’ın petrolünü ithal etmek için Türkiye’ye muhtaç olduğunu belirten enerji uzmanı Cüneyt Kozakoğlu, Kuzey Suriye’de ya da Rojava'da özerk bir Kürt oluşumun Kuzey Irak’la işbirliğine gitmesiyle Kuzey Irak petrolünün ihracatının kolaylaşacağını söylüyor.

Suriye’nin denize açılan kapısı ve asıl petrol ithalat alanı Tartus ve Lazkiye arasındaki Banyas. Suriye’nin kuzeydoğusundaki petrol sahalarından çıkan boru hatları da Banyas’a gidiyor.

Kuzey Suriye ve Şam arasındaki ilişkiler Türkiye'yi yakından ilgilendiriyor.

Zira Kuzey Suriye'de oluşacak bir yapılanma, örneğin el Kaide'yi saf dışı bırakacak bir Kürt özerk yönetimi Şam ile yakın ilişki içinde olursa, Irak Kürdistanı ve Rojava'dan gelecek Kürt petrolü uluslararası piyasaya Banyas’tan açılabilir.

BANYAS KİMDE?

Mevcut durumda ise Cüneyt Kozakoğlu’na göre petrol ihraç etmek isteyebilecek bir Kürt yapılanmasının “Suriye’nin geri kalanıyla kavgalı olduğu da düşünülürse Türkiye’den başka kaçarı yok.”

Türkiye, coğrafi konumu gereği, enerji kaynağı olarak görülmese de, enerjinin uluslararası piyasalara açılacağı az sayıdaki kapılardan biri olma açısından kritik öneme sahip.

Bu konumu ne kadar iyi değerlendirebileceği ise, şu anda hem Irak hem de Suriye'nin kuzeyindeki Kürt yönetim ve yapılarıyla ilişkilerinin seyrine bağlı görünüyor.