Kürtlere karşı diplomatik savaş

Erbil'deki Kürt Parlamentosu'nca hazırlanan ''Federal Irak Anayasası ve ''Kürdistan Anayasası'' taslaklarını masaya yatıran Ankara, etnik temele dayandığı ve Kürtler ve Araplar dışında Irak'taki tüm etnik grupları göz ardı ettiği için ''kabul edilemez'' bulduğu taslakların reddedilmesi için her türlü yolu deneyecek.

En önemli girişimi ise 28 Ocak'ta Washington'da ABD Başkanı George Bush'la görüşecek Başbakan Recep Tayyip Erdoğan gerçekleştirecek.

Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) ile Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) tarafından hazırlandıktan sonra Irak Geçici Yönetim Konseyi'ne sunulan taslak üzerinde Ankara'daki değerlendirmeler sürüyor.

Ankara'daki ilk değerlendirmede, taslakların Geçici Konsey'de 28 Şubat'a kadar sürecek olan Anayasa çalışmalarını etkileme ve uluslararası kamuoyunun Kürt devleti fikrine tepkisini ölçme amaçlı olduğunun altı çiziliyor ve bu tasarıya karşı yoğun diplomatik mücadele verilmesi planlanıyor.

Edinilen bilgilere göre Ankara şu adımları atacak:

• Türkiye'nin rahatsızlığı Irak'taki asıl otorite olan ABD yönetimine en üst düzeyde iletilecek. Başbakan Erdoğan Washington'daki görüşmelerde ABD Başkanı George Bush'a etnik federasyonun sakıncalarını anlatacak ve engel olunmasını isteyecek.

• Bağdat'taki Türk Büyükelçiliği, Irak'taki diğer etnik unsurlar olan Araplar, Şiiler, Türkmenler ve Asurilerle temasa geçerek, onların da Geçici Yönetime itirazlarını iletmesini isteyecek.

• Taslaklardan en çok etkilenen unsur olan Türkmenlerin, daha demokratik ve çoğulcu federasyon modellerini hazırlayarak Geçici Konsey'e sunmaları teşvik edilecek.

• Başta İran ve Suriye olmak üzere Irak'ın tüm komşularıyla temasları artırıp onlarında Kürt Federasyonu'na karşı çıkması sağlanmaya çalışılacak.

Kaynaklar, Milliyet'in dün yayımladığı metinde Türkiye açısından kabul göremeyecek maddeleri şöyle sıralıyor:

Ankara neden karşı?

• ABD'nin Irak için düşündüğü ve Türkiye'nin de sonradan destek verdiği ''eyalet'' usulü coğrafi federasyon modelini dışlayan taslaklar, petrol bölgesine hâkim olacak ''etnik'' temele dayalı federasyon kurulmasını amaçlıyor.

• Taslağa göre, Irak'ın asli unsurları sadece Araplar ve Kürtler. Başta Türkmenler olmak üzere, diğer hiçbir grup Irak'ın asli unsuru sayılmıyor.

• Anayasa'nın değiştirilmesinde asli unsur sayılan iki gruptan birinin onayı alınmazsa ''Kürdistan halkının kendi kaderini belirleyeceği'' vurgulanıyor ki, bu da Barzani'nin ''Federasyon Kürtlerin asgari isteğidir'' sözlerinde olduğu gibi federasyondan öte bir devlet amacını ortaya koyuyor.

• Kürdistan bölgesinde ayrı bir peşmerge ordusu ve bayrak teklif edilmesi de aynı amacı sergileyen ifadeler.

İşte o taslak...

Taslakta dikkat çeken bazı maddeler özetle şöyle:

- Irak birleşik (federal), demokrat, parlamenter bir cumhuriyettir. İsmi Irak Federal Cumhuriyeti'dir. Irak Federal Cumhuriyeti Arap ve Kürdistan bölgelerinden oluşmaktadır. Irak, Kürtler ve Araplar olmak üzere iki asli halktan oluşmaktadır.

• Bağdat, Federal Irak Cumhuriyeti'nin başkentidir. İstisna halinde diğer bir kent geçici olarak başkent seçilebilir.

• Irak Federal Cumhuriyeti'nin kendi bayrak, milli marş ve parolası vardır. Bunlar yasal bir şekilde halklar arasında birlik ve kardeşlik duyguları içinde yaşamak içindir.

• Kürdistan bölgesi için özel bayrak, bunun yanında Irak Federal Cumhuriyeti'nin bayrağı, marş ve parolası, milli bayramı (21 Mart Nevroz) yasa ile yapılmaktadır.

• Arapça ve Kürtçe dilleri resmi dil olarak Arap bölgesinde Arapça dili, Kürdistan bölgesinde Kürtçe dili resmi dildir.

• Birleşik parlamento, her iki bölgede halkın temsilcileridir. Bunlar da yılda açık ve gizli seçimlerle kanun yoluyla olmaktadır.

• Cumhurbaşkanı, ülkede devlet ve silahlı kuvvetler başkanıdır.

• Cumhurbaşkanı bölge meclisi ve birlik parlamentonun ortak oturumunda görevini devralmadan önce yemin etmesi lazım. (ALLAH'A ANT OLSUN, IRAK FEDERAL CUMHURiYETİ'NİN ANAYASASINA SAYGILI OLACAĞIMA, VATANIN İSTİKLALİ, GURURU VE ÖZGÜRLÜĞÜ, HALKIMIN HAKLARINI GERÇEKLEŞTİRMEK İÇİN ÇALIŞACAĞIMA YEMiN EDERİM.)

• Bakanlar Kurulu, başbakan ve yardımcılarından oluşur. Nüfus oranı doğrultusunda her iki birleşik bölgeyi temsil ederler.

• Cumhurbaşkanı iki bölgeden birinden seçilirse başbakan diğer bölgeden seçilir. (Cumhurbaşkanı Arapsa, Başbakan Kürt olur.)

Kaynak: MİLLİYET