Kürt seçmen anketinden ezber bozan sonuçlar

TÜBİTAK'ın desteğiyle İstanbul Şehir Üniversitesi'nden Prof. Mesut Yeğen, Mehmet Ali Çalışkan ve Dr. Uğraş Ulaş Tol tarafından yapılan Kürt seçmen araştırmasının ikinci bölümü yayınlandı.

Radikal yazarı Ezgi Başaran, araştırmanın ikinci bölümünü ve araştırmayı yapan uzmanların yorumlarını bugünkü köşesine taşıdı.

Araştırma, Kürt nüfusun yoğun olarak yaşadığı Adıyaman, Ağrı, Batman, Bingöl, Diyarbakır, Hakkari, Kars, Mardin, Şırnak, Tunceli, Urfa ve Van'da yüz yüze görüşmelerle yapıldı.

GENÇ KÜRTLER HDP DİYOR

Ezgi Başaran'ın bugünkü köşesinden aktardığı bilgilere göre Kürt seçmen araştırmasının detayları şöyle:

"Araştırmaya göre, Kürt ve Zaza seçmenler arasında son dört seçim boyunca ilk kez oy kullananların oy tercihleri incelendiğinde HDP oy oranlarının daha da yüksek olduğu görülüyor. İlk kez oy kullanan Kürt ve Zazalar arasında AK Parti oyları dört seçim boyunca ortalama yüzde 32’de kalırken, bu oran HDP’de yüzde 60’ın üzerindedir.

Nedir bunun tercümesi: Yeni kuşakların HDP’ye yönelimi belirgin bir şekilde daha yüksek.


YOKSUL DİNDARLAR HDP’YE, ZENGİNLER AK PARTİ'YE

Hem yoksulların hem de daha yüksek eğitim düzeyinde olanların HDP’yi, gelir düzeyi orta ve üst düzey olanların ve eğitim düzeyi ilköğretim ve altı olanların AK Parti’yi daha fazla desteklediği görülüyor.

Orta ve üstü gelir sahipleri çoğunluğu kendi hesabına çalışan esnaf ve küçük işletmeciler. AK Parti’de kadınlar, HDP’de gençler ve erkekler daha etkili. HDP’li gençler, Kürt kimliği talepleri konusunda daha istekli, eğitim düzeyi, anadil konuşma sıklığı ve konuşma düzeyi daha yüksek bir profile sahip. AK Partili kadınlar, eğitim düzeyi düşük, 90’lardan önce Refah Partisi geleneğine oy vermenin yaygın olduğu dindar bir kitle.

Öyleyse özetleyelim:

-HDP, hem yoksullarda, hem de daha yüksek eğitim düzeyinde olanlarda etkilidir.
-Dindarlık düzeyi yüksek yoksullar HDP’yi, varlıklı dindarlar AK Parti’yi...
-45 yaş ve üstü, eğitim düzeyi ilköğretim ve altı olanlar AK Parti’yi, genç veya orta yaşlarda olanlar HDP’yi...
-Gelir düzeyi daha yüksek fakat eğitim düzeyi ilköğretim ve altı olanlar AK Partiyi, yoksullar ve eğitimli üst gelir düzeyindeki seçmenler HDP’yi...
-Genç kadınlar, eğitim düzeyi yüksek kadınlar, hane geliri düzeyi düşük kadınlar HDP’yi, orta yaş ve üstü, dindarlık düzeyi yüksek olan kadınlar, eğitim düzeyi ilköğretim ve altı olanlar ve hane gelir daha yüksek kadınlar AK Parti’yi destekliyor.


NEDEN YOKSUL KÜRTLER AK PARTİ'YE OY VERMİYOR?

Ulaş Tol, yoksulların Türkiye’nin geri kalanında olduğu gibi bölgede niye AK Parti’yi seçmediğini ise şöyle açıklıyor. 

AK Parti’yi seçmediğini ise şöyle açıklıyor:

‘Bölgedeki yoksullar AKP’nin gıda vesaire gibi yardımlarına bağımlı değiller. Çeşitli dernekler ve gıda bankaları aracılığıyla yoksullar için kendi alternatif ağlarını oluşturmuşlar. Bu da onları HDP’ye yaklaştırıyor.’

KADINLAR HDP'YE OY VERMİYOR

HDP’nin siyaset çizgisinde kadınlar öne çıkarken seçmen profilinde sanıldığı kadar yoklar. Bu araştırmaya göre AK Parti bölgedeki kadınlara daha çok hitap ediyor. Mehmet Ali Çalışkan’a göre bunun sebebi AK Parti’nin sağlık hizmetleri, engelli ve çocuk yardımlarını kadınların hesabına yatırmasının yani kadını muhattap alması.

AK PARTİ VE HDP OY ORANLARI

Bölgenin genelinde kime oy vereceğini belirleyen en önemli unsurun etnik kimlik olduğu söylenebilir:

- Kürtlerin içerisinde HDP;
- Zazalar, Türkler ve Arapların içerisinde AK Parti güçlü.
- Kürtlerin yüzde 56,2’si HDP’ye, yüzde 38,4’ü AK Parti’ye oy veriyor.
- Zazaların tamamına bakıldığında AK Parti az bir farkla önde.
- Bölgedeki Alevilerde yükselen bir HDP desteği var. 2007 seçimlerinde Kürt Alevilerin yüzde 44’ü HDP’yi desteklerken bu oran 2014 yerel seçimlerinde yüzde 75’e yaklaşmış, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Selahattin Demirtaş desteği yüzde 80’i bulmuş.


ANADİL OYU BELİRLİYOR

Anadil de oyu belirleyen etkenlerden. Anadili Kürtçe olanlar ve ailede en çok konuşulan dil Kürtçe olanlar yüksek oranda HDP’yi desteklerken, anadili Türkçe ya da Arapça olanlar AK Parti’ye yakın. Zazaca iki kategorinin ortasında yer alıyor. Kürtçe TV izleyen seçmenlerin de büyük bölümü, yüzde 62’si HDP’yi destekliyor. Benzer şekilde en sevilen müzik türleri arasında etnik müziği veya Kürtçe müzik kategorisini seçenlerin HDP desteği daha yüksek. Yüzde 80’ler civarında.