'Kürt petrol projesi, Türk şirketleri zora sokar'

Irak Enerjiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Hüseyin Şehristani, Türkiye, Kuzey Irak petrolünü dünyaya ulaştıracak bir boru hattına destek vermekten vazgeçmezse, merkezi hükümetin de Türk şirketleri engelleyeceğini söyledi.

Şehristani, Türkiye bu konuda garanti vermezse "Irak'ta daha fazla yatırıma olanak sağlamayacaklarını" açıkladı.

Irak Petrol Bakanlığı, bu ay başında Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Şirketi'nin (TPAO) ülkenin güneyindeki petrol arama sözleşmesinden çıkarılacağını duyurmuştu.

BBC'ye konuşan Hüseyin Şehristani kararın esasen "TPAO ile değil, Türkiye hükümetinin Irak petrolünü ve doğal gazını Irak hükümetinin iznine başvurmadan Türkiye üzerinden ihraç etmeye yardımcı olma planlarıyla ilgili" olduğunu söyledi.

Şehristani, Türkiye ve Irak arasında yapılmış ikili anlaşmaya göre, Türkiye'nin Irak ham petrolünü ve doğal gazını ihraç etme konusunda sadece merkezi hükümetle muhatap olması gerektiğini belirtti.

Başbakan yardımcısı "Bu anlaşmanın ihlal edilmesi durumunda elbette ki Irak hükümeti, bu plana dahil olan Türk şirketlerine karşı gerekli adımları atacaktır." dedi.

'Yasadışı ticaret'

Türkiye, Temmuz ayında Kuzey Irak'tan tankerle petrol ihracatını artırmış, Irak hükümeti konuya sert tepki göstermişti.

Hükümet sözcüsü El Dabbagh, bu ticaretin merkezi hükümet üzerinden yapılması gerektiğini söyleyerek Türkiye'yi "yasadışı ticaretle" suçlamış, Türk yetkililerse bu iddiayı reddetmişti.

Irak, daha sonra Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun, Ağustos ayındaki Kuzey Irak ziyareti sırasında Bağdat'tan habersiz olarak Kerkük'e geçmesi üzerine de, Türkiye'ye nota verdi.

İngiliz Economist dergisi de bu ay başında, Irak Bölgesel Kürt Yönetimi'nin petrolünü Türkiye üzerinden dünyaya ulaştırmak üzere kendisine ait bir petrol boru hattı inşa etmek istediğini yazmıştı.

Economist, haberinde, "Bazı Türk yetkililer, sonunda Kuzey Irak'ta bağımsız bir Kürt devleti olasılığını kabul etmiş görünüyor ve bunu Türkiye'ye ticari açıdan bağımlı kılmaya çalışıyor." ifadesini kullanmıştı.

Türkiye hükümetinden Bölgesel Kürt Yönetimi ile bir petrol boru hattı anlaşması ya da uygulamasına dair henüz resmi bir girişim işareti görünmüyor.

Ancak Şehristani, Türk şirketlerin bölgede faaliyet gösterebilmeleri için, Türkiye hükümetinden böyle bir girişim olmayacağına dair açıklama beklediklerini söyledi.

Hüseyin Şehristani, "Evet, ortada inşa edilmiş bir boru hattı yok. Ancak Türkiye hükümetinden bunun kesinlikle olmayacağına dair açık bir taahhüt almadığımız takdirde, Türk şirketlerinin Irak'ta daha fazla yatırım yapmasını teşvik etmeyeceğiz." dedi.

TPAO'nun Irak'ta toplam 25 milyon dolar değerinde, dört projede ortaklığı bulunuyordu.

Şirketin, nihai anlaşması imzalanmayan proje ortaklığı, Irak'ın güneyinde 'blok 9' olarak adlandırılan bölgede yer alıyor.

Söz konusu petrol arama sözleşmesinde, TPAO'nun yüzde 30'lik payının, projenin diğer ortağı Kuwait Energy'e verilmesine karar verildi.