Kulak ağrısı neden olur nasıl kolay geçer?

Kulak ağrısı, kişiyi oldukça fazla rahatsız eden ve günlük hayatına devam etmesini engelleyen ağrılardandır. Çocuklarda görüldüğü gibi yetişkinlerde de gözlenebilen bu şikâyette, zonklama, yanma, batma gibi farklı ağrı çeşitleri ortaya çıkabilir.

Kulağın ağrıdığı bölge ve diğer gözlenen semptomlara bağlı olarak farklı sağlık problemleri sonucunda oluşabilir.

Kulak; dış, orta ve iç kulak olmak üzere üç ayrı bölümden oluşmaktadır. Bu nedenle ağrının kaynağını bulmak için, öncelikle kulağın hangi bölümünün ağrıdığını saptamak gereklidir.

Kulak ağrısı sebepleri
Kulak ağrılarının başlıca sebebi enfeksiyonlardır. Kulağın farklı bölümlerinde oluşan enfeksiyonlara, farklı bulgular eşlik edebilir. Örneğin; iç kulak enfeksiyonunda, kulak ağrısının yanında mide bulantısı, baş dönmesi veya kusma gözlenirken, dış kulak enfeksiyonlarında kulak kepçesinde ya da yolunda şişlik, kızarıklık ve kaşıntı gözlenebilir. Orta kulak enfeksiyonlarında ise zaman zaman ateş ya da kulakta doluluk hissi vardır.

Kulak ağrısı neden olur?
Özellikle çocuklarda gözlenen kulak ağrılarının en sık gözlenen nedeni orta kulak enfeksiyonlarıdır. Soğuk algınlığından sonra, çocukların aile hekimlerine getirilmesinin en yaygın ikinci nedeni orta kulak enfeksiyonlarıdır. Orta kulak enfeksiyonları tıp dilinde otitis media olarak adlandırılır. Yapılan bir çalışmaya göre 3 yaşından küçük çocukların %30’u her yıl otitis media nedeniyle doktora götürülür. Hatta, 3 yaşına gelinceye kadar çocukların %80 ile %90’ı akut otitis media geçirmiştir. Orta kulak enfeksiyonu, 6-15 ay arasında sıklıkla gözlenirken, 5 yaş sonrasında görülme sıklığında ciddi bir düşüş olur. Yuva ve kreşlere giden çocuklar daha fazla risk altındadır. Orta kulak enfeksiyonu çocuklar kadar olmasa da, yetişkinlerde de gözlenebilir.

Kulak ağrısının sebepleri
Kulak kiri birikmesi: Kulak kiri normal olarak, kulakta salgılanan fizyolojik bir salgıdır. Bu salgı aşırı salgılandığında ya da yanlış temizlendiğinde, birikme yapıp sertleşerek kulak yolunu tıkar. Bu durum kulak ağrısına neden olabilmektedir. Gliserin damlatılarak kulak yolu temizlenebilir. Kulak temizlenmesi için kesinlikle kulak çubuğu ya da sivri, delici maddeler kullanılmaması gerekmektedir.

Basınç değişimi: Özellikle uçakların yüksek irtifalara ulaştığı süreçte yaşanan basınç değişiminden dolayı kulakta bir ağrı hissedilir. Bu ağrı barotravma olarak adlandırılır. Kısa süreli de olsa, yetişkin ve çocuklar için acı verici olabilir. Orta kulakta, östaki borusu denen bir kanal orta kulak ile dış basıncın dengelenmesini sağlar. Bu boru tıkandığında basınç dengelenemez ve zarda bir gerilim hissedilir. Yutkunma, sakız çiğneme veya burun deliklerini kapatıp genze doğru üflenme hareketlerinin yapılması östaki borusunu açabileceğinden, bu tür durumlarda uygulanabilen bir yöntemdir. Aynı şekilde bebeklerin emmesi sağlanarak ağrı hafifletilmeye çalışılmalıdır.

Kulak yolunda yabancı bir madde bulunması: İstemli ya da istemsiz bir şekilde kulak yoluna yabancı bir madde sokulması bireyde ağrıya neden olmaktadır.
Boğaz enfeksiyonları: Kulaktan kaynaklanmasa da boğaz enfeksiyonları kulak ağrısı yapabilmektedir.
Sinüs enfeksiyonları: Boğaz enfeksiyonları gibi sinüs enfeksiyonları da kulak ağrısına neden olabilmektedir.
Kulak ağrısının sınıfları
Kulak ağrılarının bir diğer sınıflandırılması ise ağrının primer ya da sekonder olmasına göre yapılmaktadır. Kulak kepçesi, dış kulak yolu, kulak zarı, orta kulak ve iç kulak hastalıklarında ortaya çıkan ağrıya, primer (birincil), diğer organların hastalıklarında ortaya çıkan ağrıya ise sekonder (ikincil) ya da yansıyan kulak ağrısı denilmektedir.

Primer kulak ağrısı nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Kulak kepçesinde; Travma, kan toplanması (hematom), kıkırdak iltihaplanması (perikondrit), yanık ve donma, tümörler
Dış kulak yolunda; İltihaplanma, yabancı cisim, kulak kiri, zona, travma, tümörler
Kulak zarı ve orta kulakta, kulak zarı yırtılmaları, orta kulak iltihabı, orta kulakta sıvı toplanması, kulak arkası havalı boşlukların iltihabı (mastoidit) östaki tüpü tıkanıklığı
Sekonder –yansıyan kulak ağrısı nedenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Çene eklemi hastalıkları
Ağız içi ve boğaz enfeksiyonları
Diş kökenli hastalıklar
Bademcik enfeksiyonu ve absesi
Farenjit
Ağız içi yaraları
Bademcik ve geniz eti ameliyatı
Tümörler
Gırtlak kanseri
Yemek borusunda yabancı cisim
Yemek borusu tümörleri
Mide fıtığı
Akciğer enfeksiyonları ve tümörler
Sekonder kulak ağrılarında altta yatan bazı hastalıklar hayati önem taşıdığından, geçmeyen kulak ağrılarında ve kulak ağrısı dışında başka semptomlar da olduğunda muhakkak uzmana başvurulmalıdır.

Kulak ağrısına ne iyi gelir?
Kulak ağrısının tedavisi, altında yatan sağlık problemine göre değişmektedir. Sekonder kulak ağrılarında altta yatan sağlık problemi çözüldüğünde kulak ağrısı da biter. Primer ağrılarda da ağrının sebebine göre farklı tedavi veya uygulamalar yapılabilir. Örneğin yukarıda bahsettiğimiz gibi çoğu uçak seyahatinde karşılaşılan ağrı geçici bir durumken, enfeksiyon nedeniyle kulak ağrısı yanında ateşi de getirebilir.

Kulak ağrıları enfeksiyon nedeniyle oluşuyorsa kulak burun boğaz hekimleri gerekli gördüğü takdirde uygun antibiyotikleri reçete ederler. Antibiyotiğin belirtilen sürede ve zamanında alınması tedavinin başarısı ve hastalığın tekrarlamaması açısından çok önemlidir. Her enfeksiyon bakteriyel olmadığı için bazı durumlarda antibiyotikler işe yaramaz. Bu nedenle doktorunuz virüs kaynaklı enfeksiyonlarda antibiyotik reçetelemeyebilir. Bu gibi durumlarda antibiyotik tedavisi için ısrarcı olunmamalıdır.  Kulak ağrısı dışında burun akıntısı, burun tıkanıklığı gibi alerji semptomları yaşıyorsanız, doktorunuz size antihistaminik ya da dekonjestan tarzı ilaçlar reçeteleyebilir.

Doktorunuz kulak ağrısında sadece hap değil kulak damlası da önerebilir. Bunun haricinde doğrudan eczaneden alabileceğiniz ya da evde hazırladığınız ilaçlar kulak ağrısını hafifletebilir.

Kulak ağrısı nasıl geçer?
Orta kulak enfeksiyonlarına bağlı kulak ağrısı yaklaşık 2-3 gün içerisinde geçmektedir. Kulak ağrısı çok kuvvetli değilse kişi doktora gitmeden önce evde kendi kendisine birtakım uygulamalar yaparak kulak ağrısını geçirmeye çalışabilir. Fakat ağrı çocuklarda gözleniyorsa, ya da kişide giderek artıyorsa, yanında akıntı, çınlama işitme kaybı gibi başka belirtiler varsa vakit kaybetmeden kulak burun boğaz uzmanına başvurulması gerekmektedir.