Krizin Türkiye'ye faturası ne olacak? Bakan Dönmez'den flaş açıklamalar

Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Rusya-Ukrayna krizi nedeniyle oluşan endişeler hakkında açıklamalarda bulundu. Bakan Dönmez, dün Hürriyet Ankara bürosunu yaptığı ziyarette başta Rus-Ukrayna krizi olmak üzere merak edilen soruları yanıtladı. Hürriyet'in haberine göre Dönmez, Avrupa’nın Doğalgaz ihtiyacının yüzde 40’ının Rusya’dan karşıladığını belirterek, Norveç’de bir üretim olduğunu ancak son yıllarda azalmaya başladığını kaydetti. LNG getirebildiğini ama Rusya’nın ana tedarikçi konumunda olduğunu anlatan Dönmez, Türkiye’nin kaynak ülkelere yakınlığının Avrupa’ya göre avantaj olduğunu ifade etti. Türkiye’ye doğrudan bir gaz akışı olduğunu vurgulayan Dönmez, ilk boru hattının Ukrayna, Romanya, Bulgaristan üzerinden geldiğini, Ukrayna-Rusya arasında sorun yaşandığı dönemlerde gaz akışında düzensizlikler yaşandığını hatırlattı. Son iki yıldır Türkakım üzerinden gazın Karadeniz’in altından doğrudan geldiğini dile getiren Dönmez, tedarik güvenliği açısından bu yolun son derece güvenli ve kısa olduğunu kaydetti.

Anlaşmalar var
Rusya’nın gaz vermemesine yönelik bir problem bekleyip beklemediğine yönelik olarak Dönmez, “Beklemiyoruz. Ortada bir de ticari anlaşmalarımız var. Bu anlaşmalarda gaz alım satım anlaşmalarında karşılıklı tarafların birtakım yükümlülükleri var. O gazın günlük, aylık, yıllık bazda ne kadar göndereceği belli. Benim onlara yapmam gereken ödeme gibi başka yükümlülüklerim var. Geçmişte de örneğin uçak hadisesi yaşandı. O zaman da Gazprom kontrattaki taahhütlerine uydu. Yani sıkıntılı dönem yaşamamıza rağmen. Şu anda böyle bir durum söz konusu değil” diye konuştu.

Çok taze bir konu
Krizin enerji maliyetlerini artırıp artırmayacağına yönelik soruya Dönmez, doğalgazın uluslararası piyasalarda belirlendiğini, böyle bir fiyat artışının tüm ülkeler gibi Türkiye’yi de etkileyeceğini söyledi. Özellikle LNG fiyatlarının uluslararası piyasada belirlendiğine dikkat çeken Dönmez, olumsuz etkilerin LNG piyasasında etkisini göstereceğini, Türkiye’nin zaten boru hatlarında kontratlarının olduğunu hatırlattı. Uluslararası piyasalarda bu krizden dolayı doğalgaz ve petrol fiyatlarının artabileceğini, bunun ilk öncü sinyallerinin de görüldüğünü dile getiren Dönmez, “Biraz daha izlemek gerekiyor. Doğal olarak biz de uluslararası piyasada belirlenen fiyatlara göre gaz aldığımız için, özellikle LNG, biz de bundan olumsuz etkileniriz ancak ne kadar etkileniriz... Fiyatlar ne olacak? Bunu zaman gösterecek, biz zaten doğalgazda ciddi bir sübvansiyon yapıyoruz devlet olarak, geçtiğimiz yıl 80 milyar lira yapıldı.

Sübvansiyon yine belki bu mertebelerde devam edecek, bugünden bir şey söylemek zor. Ama bu yükselen fiyatlar tüm dünyayı etkiler” dedi.

Gerekirse vatandaşa ek destek sağlanıp sağlanmayacağına yönelik ise Dönmez, “Bunu zaman gösterir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bu konuda ayırdığı bir bütçe var. Sübvansiyonlar onun üzerinden yürüyor. O limitler içinde kaldığı sürece yansımayacak demektir ama o limitlerin üstüne çıkarsa tabi o zaman bir yansıma söz konusu olabilir. Bugün için erken. Fiyatlar çünkü çok yükselmedi bir yükseldi, düştü daha çok taze sıcak bir konu. Birkaç günlük oynaklıklar bizi etkilemez kalıcı bir oynaklık yüksek seviyede kalıcı olursa o zaman etkiler” diye konuştu.

Doğalgazda kademe için şehir kriteri
Doğalgazda da kademe için çalışıldığını anlatan Dönmez, “Kış sezonu içindeyiz. Doğalgazda kademe için hazırlık yapmamız lazım. Elektrikteki gibi ülke genelinde tek bir kademe yerine doğalgazda kışı daha sert daha ılık geçen yerler var. Kademelendirme şehirlerin ısınma sezonundaki ihtiyaçlarına göre farklı belirlenebilir. Ciddi bir çalışmaya ihtiyaç var. Mesela Aile Bakanlığı da ısınma yardımında doğalgaz kapsama aldı. 450 ile 1.150 lira hane başına destek var. Oradaki ihtiyaç da ısınmaya göre belirleniyor. Ilık daha düşük olacak ama kışın sert geçtiği doğu illerimizde daha yüksek olabilecek” dedi. Yardımdan 4 milyona yakın hanenin yararlanacağını dile getiren Dönmez, herkesin başvurabileceğini ancak Aile Bakanlığı’nın gelir analizi yapacağını bildirdi.

Esnafta ilk kademeye 4-5 milyon abone
ENERJİ Bakanı Dönmez artan maliyetlerin bir kısmının vatandaşa yansıtıldığını belirterek, “Hiç kimse zam yapılsın istemez” dedi. Elektrik fiyatlarındaki iyileşmeye yönelik çalışmalarda sona gelindiğini kaydeden Dönmez, senaryoların bir kez daha Cumhurbaşkanı’na sunulduktan sonra kamuoyuna açıklanacağını bildirdi. Ticarethanelerle ilgili yaklaşımlarının ilk kademenin yüzde 65’lik bir kısmı kapsaması yönünde olduğunu anlatan Dönmez, esnaf ya da ticarethane gibi bir ayrım yapılmasının zor olacağını kaydetti. Örneğin bir kıraathanenin esnaf da olabileceğini, şirket de olabileceğini söyleyen Dönmez, günlük ortalamalara bakarak çeşitli çalışmalar yaptıklarını kaydetti. İlk kademe ile ikinci kademe arasında yüzde 25’lik bir fark olacağını dile getiren Dönmez, yaklaşık 7 milyon ticarethane abonesi olduğunu ve ilk kademede 4-5 milyon abonenin kalacağı şekilde bir düzenleme yapmak istediklerini vurguladı. Konut aboneleri ile ilgili de her iki kademeye yönelik senaryoların çıkarıldığını anlatan Dönmez, ne kadar etkileşim olacağının senaryolarda yer aldığını bildirdi.

‘Akımdan arızalananlar tazmin ediliyor’
Bakan Dönmez, Isparta’da yaşananlarla ilgili TEDAŞ’ın inceleme başlattığını belirterek, afetle ilgili hazırlıkların zamanında yapılıp yapılmadığına bakıldığını dile getirdi. Sürecin hızla tamamlanmasını istediklerini vurgulayan Dönmez, elektrik gidip gelmelerinden kaynaklı evlerde arızalanan cihazların tazmin edilmesini istediklerini, bunların tazmin edildiğini anlattı. Mücbir sebep halinin de incelendiğini ifade eden Dönmez, “Bundan kaçınılabilir miydi, konu araştırılacak” dedi.