Krediyi bulan ev almaya koşuyor

Daha mortgage sistemi bile gelmeden 25 yıla çıkan vade ve yüzde 1.20'ye inen faizler tüketicinin iştahını kabarttı. Kredilerde ortalama vade ise 8 yıla uzadı Yüzde 1.20'ye kadar inen faiz ve 25 yıla ulaşan vadeler tüketicinin gönlünü çeldi. Son dönemde bankalardan haftada 250 trilyon lira konut kredisi çekmeye başlayan tüketici, bu yolla günde bin 200 ev almaya başladı. 2005 yılında bankalar tarafından finanse edilen konut alımlarının toplam sayısı 140 bini geçerken kullanılan kredilerin vadesi gittikçe uzuyor. Tüketiciye kira öder gibi ev alma şansı tanıyan konut kredilerinde 2005'te tam bir patlama yaşadı. Bu yılın ilk dokuz ayında 5.8 milyar YTL'lik (5.8 katrilyon lira) kredi kullanılırken, toplam kredi tutan 8.5 milyar YTL'ye dayandı. Kredi kullanımı özellikle son haftalarda arttı ve 9-16 Eylül arasında 260.5 milyon YTL'yle rekora çıktı. 2005 başında tüketiciler krediyle günde ortalama 500'e yakın ev alırken Eylül sonuna yaklaşınca bu rakam katlandı. İstanbul'daki kredinin %15'i Avrupa yakasında Kredide kullanım miktarı arttıkça vadeler de uzuyor. Haziran-Ağustos döneminde ortalama 84 ay (7 yıl) olan kredi vadesi Eylül sonuna doğru 94 ay (8 yıl) ve üstüne doğru yükselmeye başladı. Bunda özellikle faizlerdeki düşüşün önemli bir etkisi var. Çünkü faiz düştükçe uzun vadeli kredinin taksit miktarı düşüyor, yani cazibesi daha da artıyor. Öte yandan tüketiciler konut kredisi çekerken çok aşırıya kaçmıyor. Bankacılık sektöründe ortalama konut kredisi kullanım tutan 50 bin YTL civarında seyrediyor. Satin almak istediği konutun yüzde 75-80'ine kadar kredi çekme hakkı bulunan tüketici, bu oranın tamamını kulanmak yerine yansını kendi cebinden ödeyip, diğer yarısını bankadan kredi olarak kullanmayı seçiyor. Türkiye'de ev almak için bankalardan çekilen borçların yarısı ise istanbul'a gidiyor. Ancak İstanbul'da kullanılan kredide yüzde 75'lik aslan payım Avrupa yakası alıyor. Avrupa yakasına verilen kredilerin üçte ikisine yakın bölümü ise Suriçi tabir edilen Topkapı ile Boğaz kıyısı arasındaki evlere veriliyor. Yeniden yapılandırma %1.5 ve üzeri için Konut faizlerindeki hızlı düşüş tüketicinin gündemine "Eski krediyi kapat, düşük faizle yenisini aç" şeklinde özetlenen yeniden yapılandırma uygulamasını soktu. Piyasada birçok banka rekabet nedeniyle bu değişime sıcak bakıyor. Ancak yüzde 1.20 faizle yeniden yapılandırılacak bir kredide kâra geçmek için daha önce alınan kredi faizinin yüzde 1.50'nin altında olmaması gerekiyor. Aradaki fark KKDF, masraflar ve önceki krediden kaynaklanan zarara gidiyor.