Kredi kartları ile gelen facialar

ATO tarafından hazırlanan raporda, halkın alım gücünde bir değişiklik olmamasına rağmen kredi kartı kullanımında patlama yaşandığına, yeni bir kredi kartı krizi ile karşı karşıya olunduğuna dikkat çekildi. Raporda, Bankalararası Kredi Kartları Merkezi'nin verilerine göre, Türkiye'de geçen yıl Haziran ayında 17 milyon olan kredi kartı sayısının bu yılın aynı ayında yüzde 36 artışla 23.2 milyona ulaştığı, bu yılın Nisan-Haziran ayları ile geçen yılını aynı dönemi karşılaştırıldığında işlem adedinin yüzde 39, işlem tutarının ise yüzde 66.9 oranında artış gösterdiği belirtildi. Bankaların ''kara listesi''nin yeniden büyüdüğüne de dikkat çekilen raporda, Merkez Bankası'nın verilerine göre 46 bin 827'si kredi kartı borçluları olmak üzere 56.4 bin kişinin ''kara liste''ye alındığı kaydedildi. Raporda, bu yıl Temmuz ayında geçen yılın aynı ayına göre kredi kartıyla yapılan alışverişlerin yüzde 86 artarak 9.9 katrilyon liraya, tüketici kredilerinin ise yüzde 184 artarak 12.1 katrilyon liraya çıktığına dikkat çekildi. Beyaz eşya satışlarına ve tüketim malları ithalatındaki artışa da dikkat çekilen raporda, ''Kriz nedeniyle ertelenen alışverişler gelire bağlı değil, geleceğe bağlı olarak güvensiz bir biçimde yapılıyor. Tüketim eğilimi ve buna bağlı olarak kredi kartları ve tüketici kredileri de sayı ve kullanım hacmi olarak artıyor. Kredi ve kredi kartı pazarlama gayreti içinde olan bankalar da vatandaşın gelir durumunun üzerinde kredi açarak tüketim eğilimini körüklüyor. Bu durum halkı bir 'yaşam ipoteği' ile karşı karşıya bırakıyor'' denildi. Raporda, ATO'ya gelen mektup ve telefonlardan derlenen kredi kartı mağdurlarına ilişkin davranış biçimlerine de yer verilirken, buna göre kredi kartı borcunu ödeyemeyen vatandaşların ev, araba, arsa sattığı, boşandığı hatta ülkeyi terk ettiği ya da kimlik değiştirdiği belirtildi. Ayrıca raporda, yüksek kredi kartı borçlarının sağlık sorunlarına da yol açtığı ve kredi kartı sorunundan en çok çocuk ve kadınların etkilendiği kaydedildi. Kredi kartlarında yapılan taksitlendirmeye de değinilen raporda, gelir durumunun üzerinde limit ve aylık ortalama yüzde 6.25, yıllık yüzde 107 faiz oranlarıyla tüketicinin ödeme gücünün üzerinde açıldıkça açıldığı anlatıldı. ATO BAŞKANI AYGÜN ATO Başkanı Sinan Aygün de rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, bütün göstergelerin tüketim patlamasına işaret ettiğini belirterek, ''Bu da kredi kartları krizini tetikliyor'' dedi. 2001 yılında yaşanan ve çok sayıda ailenin dağılmasına ve hayatların sönmesine neden olan günleri herkesin hatırlaması gerektiğini kaydeden Aygün, ''Bugün o koşullar ne yazık ki yeniden oluşuyor'' dedi. Tüketicileri kredi kartlarıyla geleceğe yönelerek borçlanma yapmaları konusunda dikkatli olmaya çağıran Aygün, yüksek kredi faizi uygulayan bankaları ise fırsatçılık yapmakla suçladı. Aygün, şunları kaydetti: ''Kredi kartları bu faiz oranları ile saatli bombadan farksız. Türkiye'de 23 milyon kredi kartı sahibi cebinde pimi çekilmiş bomba ile dolaşıyor. Enflasyonun yüzde 9'lara düştüğü bir ekonomide kredi kartı faizleri yıllık yüzde 100'lerin üzerine çıkmışsa, bu ülkede kol bacak kalmaz, kopar. Türk halkı mayınlı arazide gezdiğinin farkına varmalıdır. bütün bankaları da sorumlu olmaya davet ediyorum.'' Aygün, bugünkü koşullarda kredi kartı faizlerini aylık yüzde 3'ün üzerine çıkmaması gerektiğini vurguladı.