Köy yumurtası organik mi?

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Başkanı Petek Ataman, tavuk ve yumurtanın, klasik veya organik hangi yöntemle yetiştirilmiş olursa olsun, "güvenli" kabul edilebilmesi için yasalarla oluşturulan kurallara uygun üretilmesi ve tüketiciye ulaşması gerektiğini belirtti.

AA muhabirinin, "Organik", "Free Range (Serbest gezinen)", "Doğal Besi", "Doğal" ve "Köy" ibareleriyle satışa sunulan tavuk eti ve yumurtayla ilgili sorularını yanıtlayan Ataman, organik tarımın, tarım ve veteriner ilaçları ile kimyasal gübrelerin kullanımından kaynaklı kalıntı ve çevre kirliliği sorununu çözmek amacıyla ortaya çıktığına dikkati çekti.

Ataman, bu nedenle organik üretimde kullanılan tohumdan yeme, toprağın yapısından hayvan barınağı/kafesin özelliklerine kadar her şeyin kurala bağlandığını söyledi.

Ağırlıkla biyolojik mücadele yöntemleri kullanılması nedeniyle organik ürünlerde, kuralına uygun üretildiğinde kalıntı riski bulunmadığını kaydeden Ataman, "Bu açıdan, sağlıklı ürünlerdir. Ancak bu ürünler, mikrobiyolojik bulaşılar, hastalık etmenleri içermeleri açısından daha az riskli değillerdir. Diğer yandan kuralına uygun olarak üretilen ancak organik olmayan ürünler de insan sağlığına uygun ürünlerdir. İçerebilecekleri maksimum kalıntı limitleri belirlenmiştir. Her iki durumda da önemli olan, mevzuatla belirlenen kuralların etkin biçimde denetimidir" diye konuştu.

Ataman, organik ürünleri tercih eden bir tüketici topluluğu bulunduğuna değinerek, şöyle devam etti:

"Ancak bir de yaratılan bilgi kirliliği nedeniyle organik ürünler dışındaki ürünlerin, özellikle gelişen teknolojiye bağlı olarak gelişmiş tekniklerin kullanımıyla üretilen ürünlerin sağlığa zararlı olduğuna inandırılmış ve klasik yöntemlerle üretilen ürünlerden korkar hale getirilmiş bir tüketici grubu var. Hal böyle olunca, organik ürünlere yönelim de çok artıyor, bu hassasiyeti kullanmaya çalışanlar da çıkıyor. Ülkemizde ürünleri organik olmadığı halde organikmiş izlenimi uyandıranlar, akıl karıştırıcı biçimde ve piyasa değerinin çok üzerinde fiyatla ürünlerini pazarlamaktadır."

Organik ürünlerin fiyatının, klasik ürünlere göre fazlalığının normal olduğuna işaret eden Ataman, "Ancak oluşan tüketici hassasiyetiyle fiyat farkı, zaman zaman mantıklı bir biçimde açıklanamayan boyutlara varmaktadır" dedi.

BİRÇOK ÜRÜN ORGANİK İDDİASI VEYA İMASIYLA TÜKETİCİYLE ULAŞILABİLİYOR 

Petek Ataman, organik ürünlerin, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş kurumlarca sertifikalandırıldığına ve kontrol edildiğine dikkat çekerek, şunları kaydetti:

"Bakanlığın, kurduğu bu sistemin doğru işleyip işlemediğini de denetlemesi gerekiyor. Yani hem yetkilendirdiği kurumları hem de örnekleme yöntemiyle piyasadaki organik ürünleri denetlemesi gerekiyor. Bu denetimlerin yeterli olduğunu söylemek mümkün değil. Organik olmayan birçok ürün, organik iddiası veya imasıyla tüketiciye ulaşabiliyor. Bu sistemde izlenebilirlik de çok önemli. Organik üretim konusunda sertifikalandırılmış olan kuruluş veya kişi tarafından üretilebilecek ürünün miktarı, bellidir. İşletme kapasitesi, kümes büyüklüğü, aslında somut verileri sunar. Pazardaki ürünün bu miktara uygun olup olmadığının denetlenmesi, en az sertifikalı olup olmadığının denetlenmesi kadar önemlidir. 

İster klasik, ister organik yöntemle yetiştirilsin, ürünler, yasalarla oluşturulan kurallara uygun olarak üretildiği ve tüketiciye ulaşması sağlandığı sürece güvenlidir. Önemli olan bu kurallara uygunluğun denetiminin etkin biçimde yapılması, usulsüzlük yapanları caydırıcı uygulamaların hayata geçirilmesidir."

KÖYDE ÜRETİLMESİ ORGANİK OLDUĞU ANLAMINA GELMEZ

Bir ürünün köyde hatta kendi bahçemiz ya da çiftliğimizde üretilmesinin, "organik" olduğu anlamı taşımadığına işaret çeken Ataman, kullanılan girdilerden, temizlik ve dezenfeksiyonda kullanılan malzemelerin tümüne, üretimde kullanılan yöntemlere kadar tüm ayrıntıların kurallara uygun olması gerektiğini, üretimin yapıldığı yerin yakınından geçen bir karayolu ya da çevrede bulunan sanayi tesisinin varlığının, üründe hiçbir kimyasal girdi kullanılmasa dahi organik olma koşullarının bozulmasına yol açabileceğini anlattı.

Ataman, bir ürünün organik olduğunun, etiketinde yer alan Türkiye logosundan anlaşılabileceğini belirterek, adında "doğal", "köy" gibi ifadelerin yer almasının, tahta kasalar veya samanlar içerisinde satışa sunulmasının, o ürünün organik olduğu anlamına gelmediğini ifade etti.

ANTİBİYOTİK KULLANIMI

Organik hayvansal üretimde birincil hedefin, hastalıkları önleyici tedbirler uygulanması olduğunu vurgulayan Ataman, "Ancak buna rağmen hayvan sağlığı için zorunlu durumlarda yetkilendirilmiş kurumun izniyle antibiyotik kullanımı mümkündür. Bu durumda, antibiyotik kullanımıyla bu hayvanlardan organik ürün elde edilme tarihi arasındaki bekleme süresi, klasik yetiştiriciliktekinin iki katıdır. Diğer yandan, klasik yetiştiricilikte de sanıldığı gibi yemlere hastalıklara önleme amacıyla antibiyotik ilavesi serbest değildir. Önemli olan, her iki durumda da denetimlerin iyi yapılması ve yasal arınma sürelerine uyulduğunun garanti edilmesidir" diye konuştu.