Kötü kolesterol nedir? Kolesterol değerleri yüksek-düşük ve normal kaç olur

Kolesterol beyin, sinir dokusu, kalp, göz, karaciğer, bağışıklık sistemi hücreleri başta olmak üzere pek çok organımızda bulunur. Hormonların, D vitamininin ve sindirimde önemli rol oynayan safra asitlerinin üretilmesi için kolesterol gereklidir. Vücudumuzdaki kolesterolün çoğu karaciğer tarafından üretilir, bir kısmı da yağlı gıdalarla dışarıdan alınır. 

Kolesterol ve diğer yağlar kanda lipoproteinler denilen moleküller vasıtasıyla taşınır. Bu taşıyıcıların iki türü, HDL (yüksek yoğunluklu lipoprotein) ve LDL (düşük yoğunluklu lipoprotein) kalp damar hastalıkları riskini belirlemek amacıyla kanda rutin olarak ölçülen parametrelerdendir. 

İyi ve kötü kolesterol nedir? : Halk arasında iyi kolesterol olarak da bilinen taşıyıcı HDL (yüksek yoğunluklu lipoprotein) ve kötü kolesterol olarak bilineni ise LDL dir (düşük yoğunluklu lipoprotein). İyi kolesterol olarak bilinen HDL (yüksek yoğunluklu lipoprotein), kolesterolün doku ve damarlardan karaciğere taşınmasını sağlar, kötü kolesterol olarak bilinen LDL (düşük yoğunluklu lipoprotein) ise dokudaki kolesterolü vücutta ihtiyaç duyulan bölgelere taşımakla görevlidir.

Yüksek kolesterol (kötü kolesterol LDL) neden tehlikeli?
LDL kolesterol yüksekliğinin kalp ve damar hastalıklarına zemin hazırladığı, LDL-K değerlerindeki her 10 mg/dL’lik artışın kalp krizi riskini yaklaşık %20 oranında arttırdığı bilinmektedir.

LDL-K fizyolojik fonksiyonların devamlılığı için sürekli olarak belirli seviyelerde üretilir. Ancak çeşitli sebeplere bağlı olarak kanda miktarı aşırı derecede yükseldiğinde kolesterol molekülü atardamar çeperinde başka maddelerle birleşir, damar çeperindeki enflamasyon olayına katılarak halk arasında damar sertliği olarak bilinen "aterosklerotik plak" oluşumuna sebep olur. Damar sertliği birden bire değil, zaman içerisinde yavaş yavaş oluşur. Oluşumunda LDL kolesterolün yanı sıra kalıtım, sigara kullanımı, hipertansiyon, diyabet gibi pek çok faktör rol oynar. Damarlarda oluşan plak nedeniyle organlara kan akımı ve dolayısıyla beslenme bozulur. 

LDL-K yüksekliği nasıl teşhis edilir?
Genellikle kan tahlili ile teşhis edilir. Tahlil öncesinde test sonuçlarını etkilememesi için 12 saat açlık gerekir. Su içilmesi test sonucunu etkilemez.

Normal kolesterol LDL-K değeri kaç? Yüksek ve düşük değerler
Sağlıklı erişkinlerde kalp ve damar hastalıkları riskinin azaltılması için LDL düzeyinin 130 mg/dL'nin, total kolesterolün ise 200 mg/dL'nin altında olması beklenir. Sağlıklı kişilerde LDL kolesterolün 130 mg/dL'den düşük olması normal, 130-159 mg/dL arasında olması sınırda yüksek, 160 mg/dL ve üzerinde olması ise yüksek riskli kabul edilmektedir. Koroner arter daralmasına bağlı göğüs ağrıları olan, koroner damar ameliyatı geçiren veya diyabeti olan kişilerde ise bu değerlerin daha da düşük olması arzu edilir.

Kötü kolesterol LDL-K değeri niçin yükselir?
LDL yüksekliğinin pek çok sebebi olabilir. Günümüzde LDL-K yüksekliğine çoğunlukla yaşam tarzı ve yanlış beslenme alışkanlıkları sebep olmaktadır. Bunun dışında ailesel hiperlipidemi (kan yağlarının yüksek olması), diyabet, hipertansiyon (yüksek tansiyon), çeşitli böbrek ve karaciğer hastalıkları, pankreas iltihabı (pankreatit), tiroid bezinin yetersiz çalışması gibi çeşitli hastalıklar da LDL-K yüksekliğine sebep olabilir. Ailenizde koroner kalp hastalığı, inme veya kolesterole bağlı başka hastalık öykülerinin olması kolesterolünüzün yüksek olma ihtimalini arttırır. Yaşlanma ve kadınlarda erken menopoza girme de risk faktörü olarak kabul edilmektedir.

Kötü kolesterol LDL-K belirtileri
Çoğu kişide damarlardaki hasar ileri seviyeye ulaşana kadar hiçbir belirti görülmeyebilir. Kimi zaman da göz çevresinde sarı renkli yağ bezeleri oluşumu, göğüs ağrısı, nefes darlığı, halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi gibi belirtilerden biri veya birkaçı görülebilir. Damarlardaki bozukluk ileri seviyeye ulaşır ise etkilenen damarın konumuna göre belirtiler görülebilir; örneğin kalbi besleyen damar etkilenmiş ise göğüs ağrısı, bacaklara giden damar etkilenmiş ise bacak ağrısı oluşabilir.

Kolesterol LDL-K nasıl düşürülür?
Altta yatan olası hastalıklar araştırılmalıdır. Kolesterol yüksekliğine sebep olabilecek böbrek, karaciğer veya tiroid hastalığınız varsa öncelikle bu hastalıkların tedavisi yoluna gidilir. Atta yatan başka bir hastalık yoksa, çoğunlukla yaşam tarzı değişiklikleri ve (veya) ilaç tedavisi ile LDL-K değeri düşürülebilir. (Kaynak : Medical Park)