Konyadaki son Ermeni

Milliyet yazarı Can Dündar Konya'da cenaze törenine katıldı. Bu töreni diğerlerinden ayıran bir özellik vardı. Çünkü . Dündar Kirkor Özararat'ın hayat hikayesini yazdı.

Yazı: Can Dündar
Kaynak:

-Konya'daki Aziz Paul Kilisesi'nde sade bir cenaze töreni vardı önceki gün...
85 yaşındaki müteveffa, Konya'nın "Son Ermeni"si Kirkor Özararat'tı.
Tören için Kanada'dan, Fransa'dan vs. gelen Ermeni cemaat, en fazla 15 kişiydi.
Diğer 70-80 kişi, Özararat'ın Müslüman dostları, komşularıydı.
Konya'dan aile dostları olan Dışişleri Müsteşarı Ali Tuygan'ın çelengi kenarda duruyordu.
Patrikhane bir papaz göndermiş, kilisenin bahçesindeki barakada yaşayan iki rahibe de törende görev almışlardı.
Törenin ardından Kirkor Özararat, Hıristiyan mezarlığına gömüldü.
Konya'nın merkezinde olmasına rağmen göze batmayan, en çok 5-6 mezarın bulunduğu bu mezarlıkta annesi yatıyordu. Abisi öldüğünde annesinin soluna gömülmüştü. Özararat da annesinin sağına gömülmek ve ebediyen Konya topraklarında kalmak istemişti.
Öyle oldu.
***
"Kirkor Amca"nın öyküsünü, cenaze için Fransa'dan gelen yeğeni Samson Özararat'tan dinledim.
Aile aslen Bitlisliymiş.
Kirkor Özararat'ın babası Artin, 1915'te bütün ailesini yitirince tek başına sevk trenine binmiş. Tren, sevkiyat merkezi olan Konya'da durunca Vali Celal Bey, sevk edilenlere ekmek, su verdirmiş, çoğunun hayatını kurtarmış. 18 yaşındaki Artin de Konya'ya yerleşmiş.
Meram-Dereköy'de ordu için ekmek üreten bir değirmende işe girmiş. Orada ustasının kızı Arsine ile evlenmiş. 4 çocukları olmuş.
O çocuklardan biriymiş Kirkor...
Konya İdman Yurdu'nun önce futbolcusu, sonra idarecisi olmuş. Konya'nın ilk dökümhanesini kurmuş. Onun kalfaları işi öğrenip büyük dökümhaneler kurmuşlar.
***
Konya doğumlu olan Samson Özararat, çocukluğunun Konya'sını "koyu dindar, ama bağnaz olmayan, Mevlana'nın da etkisiyle diğer dinlere de saygı duyan bir kent" olarak tarif ediyor.
1915 öncesi 6 bin Rum, 5 bin Ermeninin yaşadığı söylenen şehirde bir Ermeni mahallesi ve şimdiki orduevinin yerinde bir Ermeni Kilisesi varmış. Çocuklar Ermeni lisesine gidermiş.
Dede Bahçesi'nde, Meram Bahçesi'nde, Torans Aile Gazinosu'nda balolar, düğünler düzenlenir, orkestra eşliğinde dans yarışmaları yapılırmış.
Müslüman ve Hıristiyan aileler birbirlerine gider gelir, karşılıklı bayram kutlarmış.
Samson'un şair olan babası Panos'un şiirleri Yeni Meram gazetesinde yayımlanırmış.
Derken, dine siyaset karışmış. Müsamaha azalmış, cemaatler arası ilişki kesilmiş. Meram bahçesinde orkestra susmuş. Danslar durmuş.
Ermeniler birer ikişer terk etmişler Konya'yı...
Terk etmeyenler de isim değiştirip İslama dönmüş; "Gâvur" lakabıyla anılır olmuş.
Nüfus kâğıdında "Ermeni" yazan bir tek Özararat'lar kalmış.
1980'lerin ortalarında onlar da ayrılmışlar Konya'dan...
Göçe direnen "Kirkor Usta", demiryolu kenarındaki mütevazı evinde, eşi Azmif'le baş başa kalmış.
***
Kirkor Usta geçen hafta ölünce yapayalnız kalan Aznif Özararat da asıl memleketi Ankara'ya, kız kardeşinin yanına göçmeye karar verdi.
Onun da gitmesiyle bir zamanlar kalabalık bir Hıristiyan nüfusuna ev sahipliği yapan Konya'da tek bir Ermeni bile kalmayacak.
Not düşelim tarihe:
Konya'nın "Son Ermeni"si, şehir meydanındaki küçük mezarlıkta yatıyor şimdi...