Konsept modellerin üretim serüveni

Hazır giyim için ‘haute couture’ ne ise, otomotiv sektörü için de konsept modeller aynı şeyi temsil ediyor. Yarınların seri üretim modellerinin öncüleri konsept otomobiller nasıl doğuyor, nasıl geliştiriliyor ve görücüye çıkıncaya kadar hangi safhalardan geçiyor?..

Renault’un Performans dergisi de bu sorulardan yola çıkarak Z12 projesinin yaratılış öyküsünü yayınladı. Z12 projesi 2000 yılı ocak ayında başladı. Endüstriyel Tasarım ve Ürün Direktörlükleri tarafından ortaklaşa hazırlanan şartnamede otomobilin karakteristik özellikleri ana hatlarıyla belirlendi. Projeye göre önce ‘referans’ denilen bir plan hazırlandı. Planda orantıların değerlendirilmesini ve konseptin onaylanmasını sağlayacak belli başlı boyutlar ve ölçüler belirlendi. Motorun kapladığı alan, dingil mesafesi, iç mekan genişliği en önemli mimari zorunluluklar arasında yer almakla birlikte yine de bu kıstaslar, tasarımcıların yaratıcılıklarını ön plana çıkarabilmeleri amacıyla kısıtlı sayıda tutuldu.

1

VİZYON VE YARATICILIK

Renault’ta her yeni konsept model için bütün tasarımcılara açık bir şirket içi ‘yarışma’ düzenleniyor. Yarışmaya katılan tasarımcılara konsept hakkındaki vizyonlarını çizgiye dökmek için üç aya yakın bir süre veriliyor. Tasarımcılar bu süre içinde önce şartnamede belirtilen esasları dikkate alarak otomobilin hem içini hem dışını gösteren eskizler çiziyorlar. Böylece, tasarımcılar yetenek ve yaratıcılıklarının ürünü birkaç yüz çizim ortaya koyuyorlar. Z12 projesinin hayata geçirilmesi de bu şekilde başladı. Mart ayının ortalarına doğru Z12 projesi ile ilgili fikirler de kağıt üzerine döküldü ve daha sonra eskizler, bir salonda panolar üzerinde yan yana sergilendi. Endüstriyel Tasarım ve Ürün Direktörlükleri yetkilileri ilk elemeyi yaptılar. Bu aşamada otomobilin dışı için iki, içi kısım için iki adet olmak üzere toplam dört proje seçildi.

2

FİKİR HEYKELTRAŞLIĞI

Çizimler arasında ilk seçme yapıldıktan sonra, tasarımcılardan otomobilin dışı için 1/5 ölçeğinde bir maket yapmaları istendi. Orijinal çizimlerin üç boyutlu fiziksel yorumu, düşüncenin somutluk kazanmasını sağlar.Gerçekten de kağıt üzerindeki çizim ile üç boyutlu otomobil arasında önemli farklar vardır. Bu şekilde aslı sentetik kil olan ‘clay’ adlı maddeden dört maket yapıldı. Clay sıcakken kolayca şekillenebilen, soğurken de sertleşen bir madde olduğu için modelistler, yontma kalemi ve çeşitli özel yontu aletleriyle, bu malzemeden yapılmış bir kütle üzerinde çalışarak otomobilin dışına bir form verirler. Bu çalışma, maketistler ve tasarımcılar arasında yakın işbirliği gerektiren bir sanat etkinliğidir. Modellere gerçekçi bir görünüm vermek için maketler daha sonra boyanır. Bu fiziksel çalışma, hacimlerin kavranması ve iyice değerlendirilmesi için zorunlu tutulur. İyice ortaya çıkan maket daha sonra Tasarım Direktörlüğü’nün onayına sunulur ve üzerinde fikir birliğine varılan maket, 1/1 denilen gerçek boyutta geliştirilmeye hazır hale gelir.

3

DIŞ MAKETİN HAZIRLANMASI

Bu projede, konsept otomobil kesin bir şekilde ortaya çıkmadan önce, 1/1 ölçekli maketi gerçekleştirme işi, model çalışmaları konusunda uzman bir İtalyan sanatçı verilmiş. Bu uzman, geleneğe uygun olarak alçı ile çalışmış.

Bunun için 1/5 ölçekli dış maket bir bakıma girintili ve çıkıntılı olarak fotokopiyle çoğaltılır ve beş kat büyütülür. Daha sonra nümerik bir freze yardımıyla biçimlendirilir. Diğer taraftan boyutlar, rötuş ve pürüzsüzleşmeye olanak tanıyan bir kaplama uygulaması için, son haline kıyasla 5 santimetre küçültülür.

Büyütme işlemi yapılırken otomobilin görüntüsü bir kez daha değiştirilir ve 1/5 ölçeğinden 1/1 ölçeğine geçilir. Artık, otomobilin genel tasarımı hassas bir şekilde oluşturulmuştur. Bu aşamada Z12 projesi için yapılan işler ise şunlardı:

Ön panjur kafesi, Renault’un yeni görsel kimliğini yansıtacak şekilde özel olarak düşünüldü.

Öndeki Renault logosuna önem verildi; hava girişleri, amblem düzeyinin altına kadar inerek dayanıklılık ve güç ifadesi vurgulandı.

Burada amaç, hacmin tam bir gerçekçilikle sunulması, konsept otomobilin yüzde 100 temsil edilmesiydi. Sadece jant, lastik, optik blok gibi henüz teknik inceleme aşamasında olan dış aksesuarlar bu çalışmanın dışında bırakıldı ve 2000 yılının Aralık ayında dış tasarım donduruldu. Alçı maket, nihai karoserin kaynağı olacak kalıpların yapılmasında ana model olarak kullanılacaktı.

4

İÇ MEKAN ARAYIŞI

Bir süre sonra otomobilin iç mekanıyla ilgili olarak 2/5 ölçeğinde iki adet maket hazırlandı. Endüstriyel Tasarım Direktörlüğü proje kapsamında nihai iç mekan seçimini de yaptı. Proje; bütünlüğü, orijinalliği ve fütürist karakteri ile etkileyiciydi. İç mekana sadelik, teknoloji, şıklık hakimdi. Artık, Renault’un Z12 projesi kapsamında geleceğin otomobillerine dönük iç mekan anlayışı şekillenmişti.

5

1/1 İÇ MAKET

Otomobilin dış tasarımı gerçekleşince buna paralel olarak uzmanlar, 1/1 ölçekli bir iç maket geliştirdiler. Otomobilin dışına hakim olan sade çizgiler, içeriye de uygulandı. Konforlu Z12 kabini, mobilya dünyasını çağrıştırıyordu. Mekan genişliğini öne çıkaran, derinlemesine yenilenmiş bir kabin vizyonu vardı. Maketin etrafında bir araya gelen yaratıcılar hacim, işlevsellik ve ergonomi konusunda da fikir alışverişi yaptılar; konfor ve rahatlık duygusunu ön plana çıkardılar.

6

MOTOR TASARIMI

Tam anlamıyla bir stil çalışması şeklinde gerçekleştirilen konsept otomobil tasarımında hiçbir şey şansa bırakılmaz. V8 4.5 litrelik benzinli bir motorla donatılan Z12, olağanüstü gücünü şık ve sade bir motor kapağı altında gizliyordu. Motor kapağı, başlı başına bir araştırma ürünü olarak tasarlanmıştı. Daha sonra motor seçimine geçildi. İç ve dış mekanların geliştirilmesiyle belirlenen çizimlerden sonra maket aşağı yukarı meydana çıktı.

7

RENKLER VE MATERYELLER

Bu aşamaya gelindiğinde ise konsept otomobilin kişiliği ve renkleri belirginlik kazanmıştı. Döşeme kumaşının numuneleri, iç mekan kaplamaları hazırlanmış; üstelik kasa renkleri de belirlenmişti. Yumuşak renklerin kullanılması da, üst gam Renault vizyonunun bir ürünü olarak dikkat çekiyordu. Şimdiye kadar geçilen aşamalar gösteriyor ki, konsept otomobil gerçek bir otomobildir. Dolayısıyla teknik ve mekanik seçimlerin, otomobilin mimarisi ile uyumlu olması gerekir. Tasarımcıların 1/5 ve 2/5 ölçekli maketler üzerinde çalışmaya başlamasından çok önce tasarım bölümünün teknik ekibi, Z12 maketini hazırlamıştı. Bu maket şasiyi, gövdenin kapılar ve pencereler gibi açılıp kapanan elemanlarını, ergonomisini, otomobile biniş ve iniş şekillerini temsil ediyordu. Bu bakımdan son şeklini almadan önce Z12’ye binmek ve aracın içinde oturmak mümkündü. Konsept otomobilin yaratılmasında bilgisayar destekli mühendislik teknolojisinden yararlanıldı. Tasarımcılar, şasinin yürür aksamını sanal ortamda gerçekleştirdiler. Şasi; süspansiyonlar, nümerik işlem yöntemleri sayesinde üç boyutlu olarak oluşturuldu. Tasarım Direktörlüğü’ndeki gelişmeler paralelinde yapılan simülasyon çalışmasıyla, proje kapsamındaki varsayımlar en düşük maliyetle, en kısa süre içinde ortaya kondu ve onaylandı.

8

GERİ SAYIM

İç ve dış maketlerin tasarımı bittikten sonra artık sıra, otomobili oluşturan çeşitli unsurların imalatına gelmişti. Bu arada şasinin yapımı da Sandouville’de kurulu bir şasi prototip atölyesinde gerçekleşti. ‘Beyaz montaj’ denilen bu yönteme göre bütün parçalar önce monte edildi, sonra söküldü ve en sonunda nihai montaj yapıldı. Bu aşamada her ünitenin iyi çalışması, ayarların iyi yapılması ve muhtemel sorunların çözülmesi sağlandı.

SON SUNUM

Projenin başlangıcından itibaren 18 ay geçmişti. Tasarım artık gerçeğe dönüşmüş ve Z12, adlandırma komitesinin seçtiği isme kavuşmuştu: ‘Talisman’. Evet, Talisman böyle doğdu. Uzun çalışmalardan sonra yaratılan konsept otomobilin bütün açılardan fotoğrafları ve filmleri çekildi; daha sonra halka ve basına tanıtılarak Frankfurt, Tokyo, Cenevre gibi birçok uluslararası fuarlarda sergilendi.

Kaynak: www.hurriyetim.com.tr