K.Irak ile tarihi imza atıldı

Türkiye ile Kuzey Irak arasında petrol, doğalgaz aramalarının yanı sıra bu kaynakları uluslararası pazarlara ulaştıracak olan boru hatlarının yapımını da kapsayan sözleşmeler bu hafta Ankara'da imzalandı.

Türkiye ile Kuzey Irak arasındaki enerji anlaşması vatandaşın cebini de rahatlatacak. Doğalgaz fiyatı Türkiye'nin bugün ithal ettiği rakamlardan yüzde 50 ucuz olacak. 

Petrolde ve doğalgazda yüzde 90'ın üzerinde dışa bağımlı olan Türkiye, arz güvenliği ve çeşitliliği için Kuzey Irak ve Irak'ın kaynaklarına büyük önem veriyor.

Türkiye, Irak ile geliştirdiği enerji işbirliğiyle yıllık 60 milyar dolara ulaşan enerji ithalatını azaltmayı hedefliyor.

Kuzey Irak da enerji kaynaklarını dünya pazarlarına ulaştırmada coğrafi yakınlığı da gözeterek Türkiye ile işbirliğini artırmayı amaçlıyor.

Reuters'a bilgi veren konuya yakın kaynaklar, bu hafta Türkiye'yi ziyaret eden Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani'nin Başbakan Tayyip Erdoğan ve Enerji Bakanı Taner Yıldız ile görüşmesinin ardından sözleşmelerin imzaladığını belirtiyorlar.

Başbakanlık resmi konutta gerçekleştirilen bu görüşmenin ardından anlaşmanın imzalandığı yönünde herhangi bir açıklama yapılmamıştı. Enerji Bakanlığı konu hakkında yorum yapmadı.

Reuters'ta 6 Kasım'da yayımlanan bir haberde, konu hakkında bilgi sahibi kaynaklar, Türkiye ile Kuzey Irak'ın petrol ve doğalgazda işbirliği için gerekli anlaşmaları tamamladığını belirtmişlerdi.

Kuzey Irak'ta 19 ayrı ülkeden 39 şirket yaptığı sözleşmelerle enerji projelerini yürütüyor. Bu durumda Türkiye de aynı şekilde bu bölgede petrol ve gaz arama projelerine dahil olabileceğini belirtiyor.

Türkiye, son dönemde hem Bağdat hem de Erbil ile yürüttüğü diplomasi ile Irak'ın doğalgaz ve petrol kaynaklarının hızlı şekilde dünya pazarlarına ulaştırılmasını sağlayacak olan projeler ile ilgili görüşmeler sürdürüyordu.
 

Bir kaynak, sözleşmeler kapsamında Turkish Energy Company'nin (TEC) Kuzey Irak'ta altı sahada petrol ve gaz aramaları yapacağını belirterek, "Altı sahayla ilgili olarak ise Exxon Mobil ile ortak yapılacak. Burada TEC'in her bir saha için değişik oranlarda payı olacak" dedi.

Enerji Bakanı Yıldız bütün açıklamalarında Bağdat'ın hassasiyetlerine dikkat edileceğini, Türkiye'nin Kuzey Irak'tan ihraç edilecek petrol miktarı ve parasal değerinin belirlenmesi konusuna özen gösterileceğini belirtiyor.

Anayasaya göre, Irak'ın bütününden ihraç edilen petrolden elde edilen gelirin yüzde 83'ünün Bağdat'a yüzde 17'sinin Erbil'e gitmesi gerekiyor. Ancak Kuzey Irak yönetimi petrolden elde edilen geliri düzenli alamadığı gerekçesiyle zaman zaman Bağdat'ı sert şekilde eleştiriyor.

Kaynaklar, son dönemde yakınlaşma ve karşılıklı ziyaretlerin ardından Irak Başbakanı Nuri el Maliki'nin yakın zamanda Türkiye'yi ziyaret edeceğini, ardından Başbakan Erdoğan'ın Bağdat'a gideceğini belirtiyorlar.

Emanet hesap

Kaynaklar, Kuzey Irak'ın ihraç edeceği petrolün parasının Türkiye'de bir kamu bankasında açılacak hesapta tutulması ve ardından harcamaların düşülmesinin ardından kalan tutarın, payların bölüşümü konusunda Bağdat ve Erbil arasında mutabakat sağlanana kadar tutarın bloke edilmesinin önerildiğini ve bu sistemin hayata geçirilmesinin mümkün olduğunu belirtiyorlar.

Ancak Türkiye'nin yaptığı bu öneriye henüz Bağdat olumlu ya da olumsuz bir cevap vermedi.

Bu hafta Ankara'da imzalanan sözleşmelerin yanı sıra emanet hesap sisteminin de çalışmasını kapsayan protokole de imza atıldı.

Bağdat'ın tepkisi

Öte yandan Irak hükümeti, Türkiye'nin Kuzey Irak'taki Bölgesel Kürt Yönetimi ile petrol ihracat anlaşması imzalamadığı için memnun olduğunu çünkü Kürt yönetiminin tek başına petrol ihracının yasa dışı olacağını belirtti.

Irak'ın enerjiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Hüseyin Şehristani tarafından dün yapılan yazılı açıklamada, "Irak sınırları içindeki petrol ve doğalgaz tüm Iraklıların malıdır" denildi ve Kürt yönetimi ile yapılacak bir anlaşmanın "Irak'ın ulusal egemenliğinin ihlali" olacağı belirtildi.

ABD'NİN TEPKİSİ NEDENİYLE AÇIKLANMADI

Buna karşılık Irak merkezi yönetimi ile ABD'nin tepkisi nedeniyle anlaşmaların imzalandığı açıklanmadı. Başka bir deyişle K. Irak'la anlaşma da imzalar da tamam ama açıklama yok.