Kilogram yeniden tanımlanacak

Bilim dünyası çok yakın bir zamanda orijinal kilogram olan 2.2 pound’luk metal bloğu tedavülden kaldıracak. Kilogramın tanımlanması için bilim dünyası yeni parametrelere ihtiyaç duyuyor. İlk olarak 1889 yılında kabul edilen orijinal kilogram, daha evrensel bir ölçüt ile yeniden tanımlanacak. 25 YILLIK ÇABALAR SONUÇ VERDİ Kilogramın tanımını değiştirme çabaları 25 yıldır sürüyordu. Mevcut kilogram fiziksel bir nesnenin eşit karşılığı olarak değer kazanırken, yeni modelde bir sabit değere temellendirilecek. Akla ilk gelen ise Avogadro sayısı veya Planck sabiti. KİLOGRAMIN TARİHİ Yıl 1889. Dünya Ağırlık ve Ölçüm Birimleri Konferansı’nda toplanan bilim adamları, platinyum ve iridyumdan oluşan bir silindirin kilogramın uluslararası temel ölçütü olduğunu dünyaya duyurmuştu. Orijinal kilogramın kopyaları daha sonra tüm dünyaya dağıtılmış ve 19’uncu yüzyılın sonunda dünya kilogramı benimsemişti. Dünyanın ilk kilogramı, ya da diğer bir deyişle, dünyadaki tüm kilogramların atası ilk silindir Uluslararası Ağırlık ve Ölçüm Birimleri Bürosu’nun Paris’teki merkezinde duruyor. Orijinal kilogram şimdiye dek sadece birkaç kez temizlik amacıyla yerinden oynatıldı. Çünkü metal blok üzerinde biriken tozlar, hassas ağırlığı değiştiriyordu. ’BAŞINA BİR FELAKET GELMEDEN’ ABD National Institute of Standards and Technology kurumundan Edwin Williams, kopya silindirlerin orijinale göre ağırlığının arttığını ortaya attı. Daha da vahimi; orijinal silindirin ağırlığının 1 kg’den değişmesi durumda tüm ağırlık ölçütlerinin silbaştan ayarlanması gerekebilir. Bilim adamlarının bir diğer korkusu da, orijinal silindirin doğal afet sonucu bozulması. KİLOGRAM, EKİM 2007’DE DEĞİŞECEK Dünya ölçü birimlerini denetleyen Paris merkezli Committee on Data for Science and Technology uzmanlarından Peter Mohr, kilogram ağırlık ölçüsünün bugün olduğu gibi bir nesneye temellendirilmemesi gerektiğini belirtiyor. Mohr başkanlığındaki bilim ekibi ‘Redefinition of the Kilogram: A Decision Whose Time Has Come’ (Kilogramın yeniden tanımlanması: Zamanı gelmiş bir karar) başlıklı makalelerinde kilogramın sabit sayıya temellendirilmesini savunuyor. Bilim ekibinin ortaya attığı öneriler bilim dünyası tarafından kabul görürse, Ekim 2007’den itibaren geçerlilik kazanacak. AVOGADRO VE PLANCK DEĞERLERİ Kilogram ölçütünün evrensel bir sabite ayarlanması halinde, ağırlık birimi her zaman kesin olarak tek bir değer vermeyecek. Her bir sabit değere ve onun tabiatına göre, değişecek. Avogadro ve Planck değerleri ile bireysel deneyler yapılarak kilogramın eşiti bulunacak. Örneğin, Planck sabitine temellendirilen bir hesapta, kesin bir frekanstaki kesin bir foton sayısı 1 kilograma eşit olacak. Avogadro sayısı ile yapılan bir hesapta ise, 1 kilogram bir elementin atom sayısından çıkarılacak. 100 YIL İDARE EDER Evrensel değerlere sabitlenen bir ağırlık ölçütü, çok daha sağlıklı ve kesin sonuç verecek. ‘Evrensel sabit’lere göre ayarlanan bir kilogram, köprü-yol yapımı, tıp, astrofizik gibi milyonda bir kesinlik gerektiren hesaplarda daha doğru sonuçlar verecek. Bilim adamları, Avogadro veya Planck sabitine temellendirilen yeni kilogramın 100 yıl boyunca geçerliliğini koruyacağını umuyor. 100 yıl sonra ise o zamanın yeni tekniğine göre, kilogram yerinden tanımlanacak. Kaynak: ABD’de yayımlanan Wired dergisinden alınmıştır.