KEY ödemesini almak caiz midir?

Vatandaş yıllar önce maaşından kesilen parayı nihayet faiziyle alabilecekti. Herkes "bu KEY ne zaman ödenecek?" diye sordu. Sonuçta KEY ödemeleri kör topal yapıldı. Ancak şimdi de akıllarda başka bir soru takıldı: KEY ödemesini almak caiz midir? Bu sorunun cevabını da İslam hukuku profesörü Hayrettin Karaman veriyor. 

Karaman'a göre iki şekilde düşünülebilinir. Birinci şekilde faiz almak caiz değildir. İkinci şekilde (ki Karaman bu şekilde düşünüyor) devlet yardım olarak daha önce 1000 lira vereceğine şimdi daha fazla vermiştir.  Bu durumda parayı almak caizdir.

İŞTE KARAMAN'IN CEVABI:

"Konut Edindirme Yardımı (KEY) ödemeleri yapıldığı için ilgililer bunu almanın caiz olup olmadığını soruyorlar.

KEY ödemelerine iki şekilde bakılabilir:

FAİZ ALMAK CAİZ DEĞİLDİR

1. Devlet vatandaşından ödünç para almış (maaş ve ücretinden belli bir miktarını kesip başka yerlere harcamış) vatandaşa da “Ben senden şimdi şu kadar para kesip alıyorum, bunu ödünç olarak alıyorum, daha sonra fazlasıyla ödeyeceğim, maksadım da ileride senin konut sahibi olmanı sağlamak, bu konuda sana yardımcı olmaktır.” demiş.

Eğer KEY ödemelerine böyle bakılır, böyle değerlendirilirse devlet ile vatandaşı arasında faizli ödünç alma-verme işlemi gerçekleşmiş olur ve faiz alıp vermek de caiz olmaz.

DEVLET TEK TARAFLI KARAR VERMİŞ

2. Devlet çalışana maaş ve ücret verir, çalışmayan vatandaşlara da, muhtaç olduklarında çeşitli yardımlarda bulunur. Serbest çalışanlara, kamu yararı bakımından uygun gördüğü takdirde sermaye ve malzeme temin eder (teşvik), bunların bir kısmını bağışlar, bir kısmını biraz eksik olarak geri alır, bir kısmını da fazlasıyla tahsil eder.

Bütün bu işlemler yapılırken devlet tek taraflı karar verendir. Karşılıklı bir sözleşme (özel şahıslar arasındakine benzer bir akitleşme) yoktur. Devlet konut edindirme yardımı yapmaya –sözleşme gereği- mecbur değildir. Tek taraflı bir irade ile buna karar vermiş, yardımı da nasıl ve ne zaman yapacağını kendisi belirlemiştir. Peşin şu kadar, vadeli (birkaç yıl erteledikten sonra) şu kadar ödemesi, “parayı ödünç alıp faizi ile ödemesi” manasında ve hükmünde değildir. Devlet, ileride daha fazla ödemek şartıyla çalışanların maaş ve ücretlerinden kesinti yaptıktan sonra bu fazlayı (ödeyeceği ek miktarı), banka faizlerini esas alarak tespit etmiştir. Bu tespit usulü, ödediğinin faiz olması sonucunu doğurmaz.

Bu sebeple hem devletin teşvik kredilerini (yardımlarını) hem de konut edindirme yardımını almak caizdir. Ancak bunların, devlet tarafından belirlenen yerde ve şekilde (böyle bir belirleme, sınırlama varsa) kullanılması gereklidir.

Özet olarak KEY ödemelerini ben şöyle değerlendiriyorum:

Devlet vatandaşa, mesela 2005 yılında konut edindirme yardımı olarak bin lira verecek iken bunu ertelemiş ve 2008 yılında daha fazla vermiştir.