KEY ödemelerinde kötü haber

TBMM gündeminde bekleyen, 5-6 milyon kişiyi ilgilendirdiği tahmin edilen Konut Edindirme Yardımı (KEY) hesaplarının tasfiyesine ilişkin yasa tasarı uyarınca yapılacak ödemelerin, tasarıdaki süreler nedeniyle, en erken 2008 yılı başında yapılabileceği belirtiliyor.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda geçen yıl Haziran'da kabul edilen yasa tasarısı, genel kurulda hemen ele alınıp Meclis'ten geçse bile, hak sahibi listelerinin belirlenebilmesi için en az 9 aylık süre gerekiyor. Tasarıdaki 3 aylık ek sürenin kullanılması halinde, bu süre 14 aya kadar çıkabilecek. Buna göre ödeme için gerekli kaynak hazır olsa bile, ödemelere en erken 2008'de başlanabilecek. Yetkililer, ödemeye ilişkin işlemlerin başlatılmasının yasanın çıkmasına bağlı olduğunu vurguluyorlar.

Toplu Konut İdaresi (TOKİ) tarafından hazırlanan KEY hesaplarının tasfiyesine ilişkin taslak, Bakanlar Kurulu kararı olarak geçen yıl TBMM'ye sunulmuştu. Geçen yıl Haziran'da, Plan ve Bütçe Komisyonu'nda kabul edilen yasa tasarısı, 1987 ile 1995 yılları arasında KEY kesintisi yapılan hak sahiplerine, nakit veya hisse senedi olarak ödeme yapılmasına ilişkin usul ve esasları düzenliyor.

Tasarı, emekliler ile hak sahiplerinin mirasçılarının da ödemeden yararlanmasını öngörüyor. Tasarı uyarınca, KEY hesaplarını tahakkuk ettirmek ve tasfiye halindeki Emlak Bankasına devretmekle yükümlü tüm kurum ve kuruluşlar, KEY kesintileri Emlak Bankasına aktarılmış olan hak sahiplerinin isimleri ve yardım tutarlarının yer aldığı listeleri, KEY tutarı tahsil edilmiş, ancak Emlak Bankası'na aktarılmamış olan hak sahiplerinin isimleri ile yardım tutarlarının yer aldığı listeleri, 6 ay içinde tasfiye halindeki Emlak Bankasına iletecek.

Bakanlar Kurulu, bu süreyi bir defaya mahsus olmak üzere 3 aya kadar uzatabilecek. Bu süre içinde, hak sahiplerine ilişkin listelerin bildirilmemesi, mükerrer veya yanlış bildirilmesi halinde hak sahiplerine karşı sorumluluk, ilgili kurum veya kuruluşlara ait olacak. Tasfiye halindeki Emlak Bankası, hak sahiplerinin isim, kesinti ve nemalarını içeren listeleri, 3 ay içinde Emlak Konut Gayrı Menkul Yatırım Ortaklığına, (EKGYO) bildirecek.

Hazine Müsteşarlığı'nın bağlı olduğu bakan, bu süreyi bir defaya mahsus olmak üzere 2 aya kadar uzatmaya yetkili olacak. Banka ile SSK, hak sahiplerinin belirlenmesi amacıyla yürütülecek işlemler için, ihtiyacı olan personel, mal ve hizmet alımı yapabilecek. Tasarıda, söz konusu veri girişi hizmetlerinin alımı için, SSK ve ilgili kurumlara kaynak sağlanması da öngörülüyor.

Hak sahiplerine ilişkin bankaca EKGYO'ya bildirilen listeler, hak sahipliğinin tespitine esas olmak üzere Resmi Gazetede ilan edilecek. İletilen listelerde isimleri yer almadığı halde, kendisinden kesinti yapıldığını ileri sürenlerin, ilanın yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde KEY hesaplarını tahakkuk ettirmek ve ilgili bankaya devretmekle yükümlü olan kurum ve kuruluşlara başvurmaları halinde, adlarına kesinti yapıldığının anlaşılması halinde, KEY tutarları hesaplanarak, başvuruyu izleyen 2 ay içinde bankaya bildirilecek. Belirtilen başvuru süresi geçirildikten sonra yapılan talepler, ilgili kurum ve kuruluşlarca dikkate alınmayacak.

İlan tarihinden itibaren 5 yıl içinde talep edilmeyen alacaklar, Hazine'ye gelir kaydedilecek. Düzenlemenin uygulanmasına ilişkin yönetmelikler, TOKİ ve Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu bakanlıklar tarafından ortaklaşa hazırlanacak. Tasarıdaki süreler nedeniyle, KEY hesaplarından yapılacak ödemelere, 1 yıldan önce başlanması fazla mümkün görünmüyor.

TEKRAR VE TUTARLILIK KONTROLÜ ÖNEMLİ
Hak sahiplerinin belirlenmesi amacıyla daha önce yapılan düzenlemeler ve 2001 yılı Ağustos ayına kadar verilen bildirim süreleri içinde, yaklaşık 1,5 milyon hak sahibine ilişkin veriler tasfiye halindeki Emlak Bankasına iletilmişti. Banka, bu listeler üzerindeki ''tekrar ve tutarlılık'' kontrollerinin büyük bölümünü tamamladı. Yasanın çıkmasından sonra kurumlar, hak sahiplerinin listesini bildirince, bu listelerin de ''tekrar ve tutarlılık'' kontrollerinin yapılması gerekiyor.

Bunun da yasa gereği 3 ay içinde tamamlanması gerekiyor. Kurumların bildirdiği 1,5 milyon kişilik hak sahibi listesinde bile önemli tekrar ve bilgi eksikliği belirlendiği, yeni listeler üzerinde çok daha yoğun çalışması gerektiği belirtiliyor. Bu konuda en önemli görev, SSK'ya düşüyor. SSK, yasa çıktıktan sonra hak sahipleri listeleri konusunda veri girişi hizmeti sağlamak üzere, yasaya bağlı olarak verilecek kaynakla ihaleye çıkacak.

Halen, 172 bin emekli hak sahibi dışında, 49 il müdürlüğünün veri girişini tamamladığını belirten yetkililer, bu verilerin 81 ildeki veriler ile birleştirilip, doğruluğunun sağlanması gerektiğini belirttiler. Tasfiye halindeki Emlak bankası ise 20 bin tane kurumdan gelecek tüm verileri birleştirip, her bir hak sahibi için tek bir ödeme tutarı belirleyecek. Kesinleştirilen 1,5 milyon kişilik listedeki hak sahiplerine erken ödemenin de mümkün olmadığını vurgulayan yetkililer, ''Bu kişilerin belge başka kurumlarda hizmetleri ve kesintileri gelecek. O zaman bunların tekrar birleştirilmesi gerekir. Ödemelerde hata olur'' dedi.

Ayrıca kayıtların sağlıklı tutulmaması ve elektronik ortama aktarılmaması nedeniyle, hak sahiplerinin belirlenmesinde sorun yaşanıyor. Hak sahiplerine ne kadar ödeme yapılacağı, kişinin sistemde kalış süresine bağlı olarak değişecek.KEY hesaplarının devredildiği EKGYO'nun net aktiflerinin yüzde 60'ı, belirlenecek hak sahiplerine ana para ve nema olarak verilecek. Bu nedenle, kişi başına ödenecek miktar, kişinin ne kadar süre sistemde kaldığı ve ödeme tarihinde şirketin net aktiflerinin değerine bağlı olarak değişecek. Yetkililer, hak sahiplerinin Resmi Gazetede ilanına kadar vatandaşların herhangi bir şey yapmalarına gerek olmadığını vurguladılar.