Kerry'den İran konusunda Netanyahu'ya cevap

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun İran'ın nükleer programı konusundaki tutumunu sorgulayarak, bu konudaki eleştirilerini "doğru değil" diye değerlendirdi.

Netanyahu, ABD'yi, İran'ın nükleer silah edinmesine engel olmaktan "umudunu kesmek" ile suçlamıştı.

İsrail Başbakanı, ABD ve diğerlerinin "İran'ın bir kaç yıl içinde bir çok nükleer silahta kullanılabilecek maddeleri üretebilecek kapasiteye ulaşacağını kabullendiklerini" söylemiş, "Beyaz Saray'a ve ABD başkanına saygım var fakat bizim hayatta kalıp kalmayacağımızı belirleyecek kadar önemli bu konuda, İsrail'in karşısındaki tehlikeleri safdışı etmek için elimden gelen herşeyi yapmak zorundayım" diye konuşmuştu.

John Kerry Cenevre'deki son nükleer görüşmeler turuna katıldıktan sonra bu sözlere tepki verdi.

Kerry Amerikan Senatosu'nda yaptığı konuşmada dikkatli bir diplomatik dil kullanarak, Başkan Obama'nın İran'ın nükleer silah edinmesine izin vermeyeceğini açık şekilde ifade ettiğini, bu nedenle Netanyahu'nun sözlerinin "doğru olmayabileceğini" söyledi.

Netanyahu önümüzdeki hafta -İsrail seçimlerine yalnızca iki hafta kala- Cumhuriyetçilerin Demokratlara ve Beyaz Saray'a danışmadan yaptıkları bir çağrıyla ABD'ye giderek Kongre'de bir konuşma yapacak.

Bu davet Demokratları kızdırmış ve Beyaz Saray tarafından "protokolün çiğnenmesi" diye değerlendirilerek eleştirilmişti.

Beyaz Saray sözcüsü ABD-İsrail ilişkilerinin partilerin siyasi propaganda aracına dönüştürülmemesi konusunda uyarıda bulunmuştu.

Başkan Obama'nın Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice daha da sert konuşarak Netanyahu'nun ziyaretinin "ikili ilişkilerin özünü zedeleyici" bir nitelik taşıdığını söylemişti.

Washington yönetimi Netanyahu'nun, İran ile yaptıkları nükleer görüşmelere itirazlarını dile geçirmek için Kongre kürsüsünü kullanacak olmasından hiç hoşnut değiller.

BBC'nin Washington muhabiri Barbara Plett-Usher "Bu da Kongre'nin İsrail'e tam destek konusundaki geleneksel duruşunda ilk kez bazı gedikler açılması anlamına gelebilir." dedi.

Netanyahu'nun konuşmasında İran ve İslamcı militan gruplar konularına da girmesi bekleniyor.

Gerginliğin kökenleri

ABD ile İsrail arasında şu anda yaşanan gerginliğin tohumları aslında on yılı aşkın bir süre önce İran'ın nükleer programıyla ilgili ayrıntılar su yüzüne çıktığında atılmıştı.

2005 yılında İran BM Güvenlik Konseyi'nin gündemine geldi ve Konsey bir dizi karar ile Tahran'ı uranyum zenginleştirmeyi durdurmaya çağırdı.

İran ile nükleer programı konusunda müzakere yürüten ABD'nin de dahil olduğu güçler bu yılın Mart ayında bir anlaşma imzalamaktan yana.

Fakat İsrail Başbakanı Netanyahu, İran'ın gelecekte nükleer silah yapabilme kapasitesini sürdürmesine imkan verebileceği gerekçesiyle anlaşmaya karşı çıkıyor.

İsrail seçimleri

İsrail lideri Senato'daki Demokratların yaptığı özel görüşme teklifini, ziyaretine particilik gölgesi düşürebileceği grekçesiyle geri çevirdi.

Buna karşılık Başkan Yardımcısı Joe Biden da dahil bir çok Demokrat üye, Netanyahu'nun Kongre'de yapacağı konuşmayı izlemeyeceklerini açıkladılar.

Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnest dün, "Başkan ABD ve İsrail arasındaki ilişkilerin Cumhuriyetçi Parti ile Likud arasında bir ilişkiye indirgememeyeceğini düşünüyor" demişti.

Başkan Obama'nın gelecek haftaki ziyareti sırasında Obama ile görüşmesi beklenmiyor. Buna gerekçe olarak da seçimi yaklaşan ülkelerin hükümet başkanlarıyla görüşmeme geleneği gösteriliyor.

Netanyahu Mart ayı ortasındaki İsrail seçimlerinde İşçi Partisi lideri Yitzak Herzog ile başabaş bir mücadele yürütecek.