Kerry Irak'ı uçurumun ucundan alabilir mi?

ABD'nin Irak'taki etkisi, oradaki Amerikan varlığının tepede olduğu zamandan bu yana çok azaldı ama hâlâ Irak'taki politika oyunu içinde ağırlığı olan bir oyuncu.

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, her kesimden politikacıları mezhepsel ve etnik bölünmelerin üzerine çıkarak ülkeyi parçalanmanın eşiğinden çekmeye teşvik etmeye çalışıyor.

Soru, Irak'ın bölünüp bölünmediği değil; bölünüyor. Sorun, bu sürecin bir şekilde geriye çevrilip çevrilemeyeceği. Olasılıklar iç açıcı değil.

Kuzeydeki Musul'dan Fırat Vadisi boyunca Anvar vilayetin ve oradan Bağdat'ın batısına kadar uzanan Sünni teşekkülü fiilen ortada.

Zaten uygulamada bağımsız olan kuzeydeki özerk yönetime sahip Kürtler şimdi petrol zengini Kerkük gibi uyuşmazlık konusu bölgelere yayılıyor. Çoğunluktaki Şiiler, Bağdat'ın güneyinden Basra'ya kadar olan vilayetlere sahipler.

Bu durumda eğer bir siyasi çözüm bulunamazsa, karışık olan orta kesimdeki Bağdat bölgeleri ile kuzeydeki Diyala çekişme konusu olarak kalıyor.

Yetki devri gerekiyor

Açıkçası, Bağdat'tan demir yumrukla yönetilen birleşik bir Irak geçmişte kaldı.

Gelecekteki Irak'ta, gerçek bir parçalanma olmasa bile geniş bir düzeyde yetki devri yaşanacağı açık.

Bu kanla olabileceği gibi anlaşmayla da olabilir; fakat mezhepsel hırslar arttıkça, ikincisi için zamanın hızla tükendiği görülüyor.

Kerry, Irak'ta siyasi çözüm için gerekli uzlaşma sürecine liderlik edecek kişinin mevcut Başbakan Nuri Maliki olduğunu düşünen -onun kendisi dışında- bir Iraklı lider bile bulamayacaktır.

Fakat İran Maliki'nin kalması için - Suriye'de Beşar Esad'ın kalması için bastırdığı gibi - bastırırsa uzlaşma şansı keskin biçimde azalır.

Bir çözüm, iki dış oyuncu olan ABD ve İran arasında bir çeşit anlayış birliğini gerektiriyor ama şimdilik zihinlerde bir yakınlaşmaya dair işaretler çok zayıf.