Kerkükte krize adım adım

Iraklı liderler, ABD'nin yoğun baskısına rağmen parlamentonun geçen ay kabul ettiği yeni seçim yasasının en sorunlu maddesi Kerkük'ün statüsüyle ilgili farklılıkları çözmede başarısız oldu.

Iraklı liderler, Parlamento Başkanı Mahmud El Meşhedani'nin, yeni seçim yasası yüzünden Kerkük'te yapılan gösteriler ve şiddet olaylarını görüşmek üzere parlamentoda özel oturum yapılması çağrısında bulunmasının ardından bir araya geldiler, ancak Kerkük'teki tarafları memnun edecek bir formül üzerinde anlaşmaya varamadılar.

Parlamentodaki siyasi grupların liderlerinin gerginliğin had safhada olduğu Kerkük konusunda Kürtler, Araplar ve Türkmenleri memnun edecek bir formül üzerinde anlaşamamaları nedeniyle de özel oturum yapılamadı.

Kerkük'ün geleneksel başkentleri olduğunu iddia eden Kürtler, kentin kendi özerk bölgelerine katılması için ısrar ederken, Arap ve Türkmenler ise kentin merkezi hükümetin kontrolü altına olmasını istiyor.

Kerkük yerel meclisinin sandalye sayısını Türkmenler, Kürtler ve Araplar arasında eşit paylaştıran ve yerel seçimlerin 31 Aralıka kadar yapılmasını öngören yasa tasarısı, geçen ay Kürt milletvekillerinin protestosuna rağmen kabul edilmişti.

Kürtlerin büyük tepkisine neden olan yasa Irak'ın Kürt Devlet Başkanı Celal Talabani tarafından reddedilmişti.

Amerikan yönetimi yükselen gerilim üzerine Kürtler ve diğer gruplara aralarındaki farklılıkları gidermeleri için yaptığı baskıyı artırmıştı.

ABD'nin Bağdat Büyükelçisi Ryan Crocker ve BM Genel Sekreteri'nin Irak özel temsilcisi Staffan da Mistura'nun Irak Başbakanı Nuri El Maliki ve diğer Iraklı liderlerle parlamentoya sunulacak bir anlaşmaya varılması için baskı yaptıkları bildiriliyor.

ABD Başkanı George Bush'un da Sünni parlamento başkanı Meşhedani ve Şii Devlet Başkan Yardımcısı Adil Abdulmehdi'yi telefonla arayarak bir karar üzerinde anlaşmaya varılmasını istediği açıklandı.

BM'nin Kerkük kenti ve Tamim vilayeti çevresindeki seçimlerin ertelenmesini, diğer 17 vilayette ise yapılmasını önerdiği belirtilirken, BM'nin, seçimlerin ertelenmesini istediği Kerkük'ün yıl sonuna kadar nasıl yönetileceği konusunda da tavsiyelerde bulunduğu kaydedildi.

Irak parlamentosundan üst düzey bir yetkili, milletvekillerinin BM'nin önerisini kabul etmeye meyilli olduğunu ancak, Sünni Araplarla Türkmenlerin uluslararası garanti istediklerini söyledi.

Kerkük vilayet meclisinde çoğunluğu Kürtler oluşturuyor. Araplarla, Türkmenler ise yeni seçimlerde meclise her toplum kesiminin temsil edilmesine imkan sağlayacak bir kota sisteminin uygulanmasını istiyor. Kürtler ise bu isteği reddediyor.