Kenan Evrenin Kürtçe itirafı

Milliyet'ten Fikret Bila son döneme damgasını vuruna komutanlarla röportajlara devam ediyor. Bila'nın bugünkü konuğu Kenan Evren'di.

12 Eylül sonrası Türkiye'yi yöneten Evren'den ilginç açıklamalar geldi.

O dönem Kürtçe konuşmayı bile yasaklayan Evren şimdi pişman olduğunu söylüyor. Ayrıca Güneydoğu'daki devlet memurlarının Kürtçe bilmesinin iyi olacağını savundu.

Fikret Bila sordu, Evren böyle cevap verdi:

Kürtçeyi neden yasakladınız?
- 12 Eylül'de bir hatamız da oydu. Kürtçe konuşmayı yasakladık. Şöyle yasakladık: Konuşmalarda, mitinglerde, şurada burada Kürtçe konuşulmayacak. Okulda filan Kürtçe tedrisat yapılamaz dedik. Neden dedik? Ben Devlet Başkanı'yken, bir köyde ilkokula gittim. Üçüncü sınıfa mı, dördüncü sınıfa mı girdim, hatırlamıyorum. Açtım kitabı, oku şunu dedim çocuğa. Kem küm, çocuk okuyamıyor.

Dördüncü sınıfa gelmiş, Türkçeyi okuyamıyor. Kızdım. Orada söyledim. Öğretmene döndüm, 'Dördüncü sınıfa gelmiş, Türkçeyi okuyamıyor, bu nasıl iş?' dedim. Sonradan anlaşıldı ki, öğretmen de Kürt. Kürtçe yapıyor tedrisatı. Döndüm ve Kürtçe yasağını koyduk. Kürtçe tedrisat yapılamaz dedik. Ama, biraz ağır yasak koyduk. Sonra bu yasak kaldırıldı, ama hataydı. Hata olduğunu sonradan anladım.

Kürtçe konusunda bugün ne düşünüyorsunuz?

- Belçika'yı ele alalım. Flamanlar ve Valonlar kavga etmiyorlar. Ben Genelkurmay Başkanı'yken Kanada'ya gitmiştim. Orada Quebec bölgesine gittim. Genelkurmay Başkanı gezdiriyor. Quebec'te lisan Fransızca. Tuhafıma gitti. 'Kanada'da nasıl iş bu?' dedim. Dediler ki, 'Burası Fransa'dan kalma bölge. Sonra bırakmışlar, ama bir anlaşmayla, buradaki halkın kendi lisanı kabul edilecek, kendi lisanlarını kullanacaklar' denilmiş. Bu bölgede devlet hizmetine gelecek bir vatandaş hem İngilizceyi, hem Fransızcayı bilmek zorunda dediler. Bölgede hizmet verecekse bu zorunluymuş. Şimdi bizde de Güneydoğu'da hizmet verecek memurun Kürtçe de bilmesi lazım. Katı tutumla olmaz bu iş.

Peki memur Kürtçeyi nasıl öğrenecek? O zaman okullara da koymak gerekmez mi?

- Hayır. O olmaz. Tedrisat Türkçe olmalı. Zaten Kürtçe öğreten kurslar filan var, onlar serbest biliyorsunuz.

Devlet hizmeti verecek olanlar iki dili de bilsin diyorsunuz?

- Zaten serbest, kurslar var. Resmi eğitim bizde biraz zor.

Ama memur bilse iyi olur mu demek istiyorsunuz?

- Kanada yapmış, Fransızlar, onlar azınlık...