Kemal Tahir bugün 100 yaşında

Bugün, edebiyatımızın büyük ustalarından Kemal Tahir'in 100. doğum günü. Kemal Tahir, Cumhuriyet döneminin 'muzdarip aydın'larından biriydi.

Hazır kalıplardan daima uzak durdu, resmî söylemlere ve dayatmalara rağmen tarihi düzünden okumaya hep karşı çıktı. İktidarlarca cezalandırılmak, dışlanmak, görmezden gelinmek pahasına kendisiyle ve tarihiyle hesaplaştı. Edebiyat eserleri kadar özgün fikirleriyle de entelektüel tarihimizde belirleyici oldu. İşte bugün 100. doğum gününü kutladığımız büyük yazarın hayat hikâyesi...

13 Mart 1910'da, İstanbul'da, Vezneciler'de, Sultan Abdülhamid'in babasına hediye ettiği kâgir bir konakta doğdu Kemal Tahir (İsmail Kemalettin Demir). Babası Tahir Bey, alaylı bir deniz subayıydı, İkinci Abdülhamid'in Hünkâr Yâverliğini yaptı, Yıldız Sarayı'ndaki marangozhanede Sultan'a yardım etmekle görevliydi. Annesi Nuriye Hanım, Kafkasyalı Abhazlardandır, Saray'da Sultan Hamit'in kızı Naile Sultan'ın hizmetindeyken Tahir Bey'le evlendirildi. İnce yapılı, ufak tefek, beyaz tenli, hafif çilli Nuriye Hanım -Saray'daki adı Hubser'di- geleneklere sımsıkı bağlı bir kadındı, o nedenle hiç resim çektirmedi.

İmparatorluktaki çalkantılar ve çekişmeler, Sultan Hamid'in hediye ettiği kâgir konakta mutlu bir hayat sürdüren Saray'a mensup Tahir Bey ailesini de etkiledi. 1908'den sonra idareyi ele geçiren İttihat ve Terakki Cemiyeti, Abdülhamid'e yakınlığından olsa gerek, Yüzbaşı Tahir'i, rütbesini indirerek emekliye ayırdı. Ailenin en büyük oğlu Kemal Tahir işte bu dönemde doğdu. Ancak Balkan Savaşı patlak verince, 1912'de Tahir Bey yeniden silah altına alındı, savaş bitince sivil hayata döndüyse de bu uzun sürmedi, Birinci Dünya Savaşı'nda Çanakkale'de savaştı, yaralanınca cephe gerisine, Nazilli'ye atandı. Bir süre sonra eşi Nuriye Hanım'la oğulları Kemal Tahir ve Nuri Tahir'i yanına aldırdı.

Aile, o savaş yıllarında bir süre Nazilli, Burdur ve Aydın'da kaldı. Birinci Dünya Savaşı bitince İstanbul'a döndüler. Kemal Tahir, kardeşi Nuri Tahir'le Kasımpaşa'daki Cezayirli Hasan Paşa Okulu'na kaydoldu. Babaları Tahir Bey ise ailenin geçimini sağlamak için, her sabah erkenden kalkıp, içinde avadanlıkları bulunan zembilini alarak dülgerliğe gitti....