Karayolu taşımacılığı çıkmazda

Özel havayolu şirketlerinin artması ile karayolu taşımacılığında tehlike çanları çalmaya başladı. Türkiye'yi otobüste tek koltuk sistemiyle tanıştıran BOSS Turizm, rekabete dayanamayarak kontak kapattı.

Özel havayolu şirketlerinin yarattığı rekabete ve artan maliyetlere daha fazla dayanamayan karayolu taşımacıları birbiri ardına iflas bayrağını çekmeye başladı.

Asya Tur'dan sonra ikinci kötü haber sektörün en büyük firmalarından biri olan BOSS Turizm'den geldi. Türkiye'de ilk defa otobüslerde tek koltuk uygulamasını başlatarak sektöre adım atan BOSS Turizm, önceki günden itibaren bütün seferlerini durdurdu. Firmanın, işler yolunda gitmeyince satın aldığı otobüslerin parasını ödeyemediği ve bu nedenle de mali bir krize girdiği belirtiliyor.

Sürekli artan akaryakıt fiyatları, parça giderleri, vergiler, yazıhane kiraları ve işçi giderlerine bir de özel havayolu firmalarının yarattığı rekabet eklenince, şehirlerarası otobüs taşımacılığı ciddi bir kriz içine girdi. Firmalar, ayakta kalma mücadelesini küçülme ya da birleşme yollarıyla aşmaya çalışırken BOSS, söz konusu darboğazı atlatamadı.

Sıkıntı, 1.5 yıl önce başladı

Varan ve Ulusoy'a rakip olarak piyasaya giren BOSS Turizm'deki mali kriz, iç hatlarda uçan özel havayolu şirketlerinin sayısının artmaya başladığı 1.5 yıl önceye dayanıyor.

Havayolu firmalarının bilet fiyatlarında yaptığı indirimlerle doluluk oranlarındaki düşüş, BOSS'ta da yaşanmaya başladı. Son dönemde artan akaryakıt fiyatları da sıkıntıya tuz biber ekti. Firma, rekabet edebilmek için fiyatları düşürme yoluna gitti ama bu kez de bilet fiyatları maliyetleri karşılamaya yetmedi.

Sıkıntıya bağlı olarak BOSS otobüslerinde artan arızalar ve düşen hizmet kalitesi, yolcu sayısının yüzde 50 oranında azalmasına yol açtı. Zorunlu yatırımlar yapılamadı ve firma, ciddi bir pazar kaybına uğradı. Firma, 4 aydır personel maaşı ve terminal kiralarını da ödeyemez hale geldi. BOSS'un yaklaşık 150 çalışanının, sektördeki firmalara iş başvurusunda bulunduğu belirtiliyor.

Setra'ya 1.8 milyon euro borçlu

BOSS Turizm'in sadece Setra'ya 1.8 milyon euro borcu bulunduğu kaydediliyor. Firmanın krize girince sahip olduğu Setra marka otobüsleri satarak MAN otobüslerine geçtiği belirtiliyor. Ancak aldığı 7 otobüsün de parasını ödeyemeyince, MAN'ın, geçen günlerde araçları bağlattığı kaydediliyor.

Şirket yetkilileri, "Şu anda yönetim yeniden bir yapılanma içinde. Onun için seferlerimizi durduk" şeklinde açıklama yaparken ortaklardan Oktay Kiracıoğlu, Necip Terzi, Mimar Necdet Canpolat ve müteahhit Cemal Gürpınar ile gıda işiyle uğraşan Ahmet Oruç'a ulaşılamıyor. Firmanın İstanbul, İzmir ve Ankara'daki şubeleri ise "Seferler durduruldu. Akıbetimiz belli değil" açıklamasını yapıyor. BOSS, krizden çıkmak için rakiplerinin de kapısını çaldı. Ama şirketin satılması için yapılan girişimler yüksek borçlar nedeniyle sonuçsuz kaldı.

Sektör kaosa gidiyor

Sıkıntılı firma sayısının son birkaç yıl içinde ciddi miktarda artığını söyleyen Ulusoy Otobüs Grubu Genel Müdürü Mustafa Yıldırım, "Ucuz hava taşımacılığı ve başta akaryakıt olmak üzere artan maliyetler sektörü kaosa doğru sürüklüyor. Gelir ile gider arasındaki denge sağlanamıyor. Sektörde küçük ve orta ölçekli firmalar başta olmak üzere kapanmaların sayısı daha da artacak" dedi.

En büyük müşterisi işadamlarıydı

BOSS Turizm, 2000'de karayolu taşımacılığında yolculara standart üstü hizmet sunmak amacıyla yola çıkan beş ortak tarafından kuruldu.
Döviz bürosu sahibi Oktay Kiracıoğlu ile Necip Terzi, mimar Necdet Canpolat, müteahhit Cemal Gürpınar ve gıda işiyle uğraşan Ahmet Oruç'un kurdukları BOSS Turizm, kısa bir sürede üst gelir grubuna hitap eden 3 markadan biri oldu. 38 kişilik otobüsleri ve geniş koltuklarıyla hizmet veren firmanın en büyük müşterisi işadamlarıydı. 2004'te İsveç ve İspanya'ya sigara odalı 5 otobüs siparişi veren firmanın hedefi, tüm filosunu sigaralı otübüslerden oluşturup, dünyada bir ilke imza atmaktı.

Otobüs, uçakla da rekabet ediyor
Sektörde rekabetin dozunun arttığını belirten Varan Turizm Genel Müdürü Yusuf Bolayırlı, bunun iki farklı boyutu olduğunu açıkladı. Otobüs firmalarının birinci gündeminin tasarruf tedbirleri oluşturmak olduğunu söyleyen Bolayırlı, "Havayolu şirketleriyle rekabet edilmeye başlandı. Yakıt maliyetleri kara taşımacılığında büyük bir rol oynuyor. Akaryakıt maliyetlerinin yükselmesine rağmen, rekabet uğruna bilet fiyatları ile oynayamıyoruz. Siz akaryakıtı hangi fiyattan alıyorsanız, biz de o fiyattan alıyoruz. Ama deniz taşımacılığında akaryakıt üzerindeki ÖTV bir süre önce kaldırıldı. Havayoluna zaten ÖTV uygulanmıyordu. Bir otobüs firmasının maliyetlerinin yüzde 45'ini akaryakıt oluştururken havayolunda bu oran ortalama yüzde 20. Firmalar bakım ve akaryakıttan kısamadıkları için daha da zorlanıyorlar" dedi.

Kaynak: www.referansgazetesi.com