Kara delik nedir? Avrupa Güney Gözlemevi kara deliğin ilk fotoğrafını yayınladı

Avrupa Güney Gözlemevi saat 16.00'da 'çığır açacak' bilimsel gelişmeyi duyuracağını açıklamıştı. Dünyanın heyecanla beklediği açıklama geldi. Dünya çapında 200 bilim insanından oluşan bir ekip bugün ilk kez bir kara deliğin fotoğrafını paylaştı. Fotoğrafın dünyanın farklı yerlerinde bulunan 8 teleskoptan toplanan verilerle elde edildiği belirtiliyor.Bilim insanları, bugün TSİ 16.00'da tüm dünyada eşzamanlı basın toplantılarıyla önemli bir duyuru yaptı. Merakla beklenen basın toplantısı başladı. National Science Foundation direktörü France Cordova açıklamanın kara delikler ile ilgili olacağını resmen duyurdu. İşte merakla beklenen kara deliğin ilk fotoğrafı...Kara delik nedir, neden oluşur: Kara delikler en basit anlatımıyla, çok büyük kütleli olan ve çok güçlü çekim kuvvetleri nedeniyle yeteri kadar yakın mesafede bulunan her şeyi yutan kozmik yapılardır.Neden oluştuklarının cevabı ise kütle çekim kuvveti ile yıldız iç basıncının çatışmasında gizli. Ömrünün sonuna doğru yaklaşan yıldızlarda bir süre sonra merkezdeki nükleer tepkimeler kütle çekim kuvvetini dengeleyemez hale gelir, bu nedenle yıldızın tüm kütlesi merkeze doğru çekilmeye başlar. Bir süre sonra tüm kütle bir noktaya toplanmış olur ve yoğunluk inanılmaz arttığından bu kütlenin çevresinde olan her şey, ışık bile, bu yeni oluşan yapının içerisine doğru çekilir. Kara delikleri göremiyorsak var olduklarını nereden çıkarıyoruz: Etraflarındaki maddeler üzerindeki etkilerinden. Örnek vermek gerekirse, evrende ikili yıldız sistemlerine benzer şekilde dönen yıldızlar var. Bu yıldız sistemlerinde bir yıldızın hareketi gözlemlenebilirken, diğeri ortalıkta gözükmüyor. Bunun nedeni olarak da ortada artık bir yıldız olmaması, yani kara deliğe dönüşmüş olması öne sürülüyor.Üstelik sadece bu kadar da değil. Kara delik maddeleri yutarken, disk çevresindeki yüksek hız nedeniyle gaz bulutları parlamaya ve çeşitli ışımalar yapmaya başlıyorlar. Dolayısıyla bu evreye dışarıdan bakıldığında, tamamen karanlık bir merkezi çevreleyen oldukça parlak bir gaz bulutu tabakası görebiliyoruz.Keşfedilen ilk kara delik hangisi ve ne zaman keşfedildi: Cygnus X-1 adlı gök cismi keşfedilen ilk kara deliktir. 1964'te ilk defa varlığından haberdar olduğumuz bu yapının kara delik olduğunun anlaşılması ise 1971-1972 yıllarındaki araştırmalara kadar mümkün olmamıştır. 6 milyon yıl önce oluştuğu düşünülen ve bizlerden 6000 ışık yılı uzaklıkta olan CYG X-1, hala bilinen en hızlı dönen kara delikler arasındaki yerini koruyor (saniyede 800 kez). Kara delikler her şeyi yutuyorsa tek bir kara delik tüm evreni yavaş yavaş yutamaz mı: Bu bilgi kara delikler hakkında bilinen şeyler arasında belki de en büyük yanlışlardan biri. Nedense kara delikler çoğu insanın aklında "Durdurulamaz, önüne çıkan her şeyi yutup büyüdükçe büyüyen" bir canavar gibi canlanıyor. Hatırlarsanız CERN'de yürütülen deneyler sonucunda oluşabilecek muhtemel küçücük kara deliklerin bile tüm Dünya'yı yutacağına dair teoriler vardı.Kara delikler dünyayı yutamaz. Örneğin sizi ele alalım. Tam karşımda oturup kara delikler hakkında bilgi alırken birden kütleniz o kadar küçük bir noktaya sıkışsın ki, kara deliğe dönüşün. Bu durumda "Hadi şimdi de anlat bakalım" cümleleriniz eşliğinde yutulmamak için arkama bakmadan kaçışımı izlemeyi umuyorsanız fena halde yanılıyorsunuz; çünkü üzerimde hiçbir etkiniz olmayacak. Peki Güneş bir gün kara deliğe dönüşecek mi: Hayır. Güneş kütlesindeki yıldızların iç basıncı, kütleleri çok büyük olmadığı için kütle çekim kuvvetini bir noktadan sonra durdurabiliyor. Örneğin kendi Güneş'imiz için konuşursak, Dünya'nın boyutlarına kadar çöktükten sonra çökme eylemi duracak.Kara deliğe çekilen bir insana neler olur, yaşama şansı var mıdır: Maalesef hayır. İngiliz astrofizikçi Sir Martin Rees, kara deliğe çekilen bir insana neler olacağı konusunda çok güzel bir terim ortaya atmış: Spagettileşme.Bu durumda kara deliğe yakın olan tarafınız hangisiyse o tarafınız daha çok çekim kuvvetine maruz kalıyor, dolayısıyla vücudunuz o bölgenizden başlayarak uzadıkça uzuyor, parçalanıyor; ta ki en küçük yapıtaşlarınıza, yani atom altı parçacıklarınıza kadar ayrılıp uzun ince bir çizgi haline gelene kadar. Pek iç açıcı olmasa gerek.Kara delikler başka evrenlere veya boyutlara açılan kapılar olabilir mi: Kara deliklerle ilgili belki de en ilginç fikirlerden biri bu. Yanlışlığını da şimdilik ispatlayamıyoruz, tabi doğruluğunu da. Öyle ki, bizim evrenimizin bile başka bir evrenin veya boyutun içerisindeki bir kara delik olması ihtimal dahilindeDünya'ya en yakın kara delik hangisi, herhangi bir tehlike yaratıyor mu: A0620-00, diğer bir adıyla V616 Mon adlı kara delik şuana kadar bilinen kara delikler arasında bize en yakın olanı. Aramızda yaklaşık 3000 yılı mesafe var.Kara delikler kendi kendilerine yok olabilirler mi: Evet, Hawking ışınımı sayesinde. Hawking radyasyonu/ışıması olarak da bilinen ve isminden de anlaşıldığı üzere Stephen Hawking tarafından ortaya atılan bu kavrama göre kara delikler zaman içerisinde yok olabilirler.

Internet Haber Mobil Uygulama