Avrupa Güney Gözlemevi saat 16.00'da 'çığır açacak' bilimsel gelişmeyi duyuracağını açıklamıştı. Dünyanın heyecanla beklediği açıklama geldi. Dünya çapında 200 bilim insanından oluşan bir ekip bugün ilk kez bir kara deliğin fotoğrafını paylaştı. Fotoğrafın dünyanın farklı yerlerinde bulunan 8 teleskoptan toplanan verilerle elde edildiği belirtiliyor.Kara deliğin ilk fotoğrafıİşte galaksinin merkezinde bizden 26000 ışık yılı uzaklıktaki kara deliğin fotoğrafı... Bu kare kara deliğin bugüne kadar çekilmiş ilk fotoğrafı. Bilim dünyasını heyecanlandıran bu fotoğraf uzayda yeni kapıları aralayacak. ABD Ulusal Bilim Vakfı, 2012'de bir kara deliğin çevresini gözlemlemek için kurulan Event Horizon Teleskobu'ndan (EHT) elde edilen 'çığır açıcı sonucu' eşzamanlı 5 basın toplantısıyla açıkladı. İlk kez bir kara deliğin fotoğrafı çekildi, bu gelişme 'astrofizikte büyük gün' olarak nitelendirildi.Kara delik, Dünya'ya 53 milyon ışık yılı mesafedeki Başak (Virgo) Takımyıldızındaki M87 Galaksisi'nin merkezinde bulunuyor. Süper masif kara deliğin, 'olay ufku' olarak adlandırılan ve kütle çekiminin en güçlü olduğu eşik bölgesi fotoğraflandı. Event Horizon Teleskopu Direktörü Astrofizikçi Sheperd Doeleman, “Kara delikler evrendeki en gizemli objeler. Asla görülemez dediğimiz şeyi gözlemledik. Kara deliğin fotoğrafını çektik” ifadelerini kullandı.Brüksel'de düzenlenen basın toplantısında konuşan Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Araştırma, Bilim ve İnovasyondan Sorumlu Üyesi Carlos Moedas, kara delik görüntüsünün insanlık için büyük bir bilimsel buluş olduğunu söyledi. Bilim tarihinin 'bu görüntü öncesi ve sonrası' olarak ikiye ayrılacağını belirten Moedas, "Bu projeye katkı sağladığı için Avrupa'yla gurur duyuyorum" dedi.Sauron'un gözü gibiAraştırmacılardan Jessica Dempsey de fotoğrafın kendisine Yüzüklerin Efendisi üçlemesindeki Sauron'un Gözü'nü hatırlattığını söyledi. ABD Ulusal Bilim Vakfı Direktösü France Cordova da "Astrofizik dünyasında büyük bir gün. Görünmez denen şeyi görüyoruz" ifadesiyle heyecanını paylaştı. Kara deliğin fotoğraflanması neden önemli?Kara deliklerde 'zamanın olmadığına' ya da çok yavaş aktığına inanılıyor. Uzayda 'zamansız' yolculuğun anahtarı olarak görülen bu delikler başka evrenlere ulaşmak adına çözülmesi gereken bir esrar olarak görülüyor. Bu sebeple kara deliğin ilk kez fotoğraflanmış olması uzayda yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülüyor. Kara delik nedir?Kara delik, astrofizikte, çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, kütlesi büyük bir kozmik cisimdir. Kara delik, uzayda belirli nicelikteki maddenin bir noktaya toplanması ile meydana gelen bir nesnedir de denilebilir. Bu tür nesneler ışık yaymadıklarından kara olarak nitelenirler. Kara deliklerde zaman yokturKara deliklerin, "tekillik"leri dolayısıyla, üç boyutlu olmadıkları, sıfır hacimli oldukları kabul edilir. Karadeliklerin içinde zamanın ise yavaş aktığı veya akmadığı tahmin edilmektedir. Kara delikler Einstein'ın genel görelilik kuramıyla tanımlanmışlardır. Kara deliği gözlemlemek imkansızdıBir kara deliği doğrudan gözlemlemek imkânsızdır. Bilindiği gibi bir nesnenin görülebilmesi için, kendisinden ışık çıkması veya kendisine gelen ışığı yansıtması gerekir. Oysa kara delikler çok yakınından geçen ışıkları bile yutmaktadırlar. Bununla birlikte varlığı, çevresi üzerindeki çekim icraatinden, özellikle mikrokuasarlarda ve aktif galaksi çekirdeklerinde kara delik üzerine düşen yakınlardaki maddenin son derece ısınmış olmasından ve güçlü bir şekilde X ışını yaymasından anlaşılmaktadır. Böylece, gözlemler dev veya ufak boyutlardaki bu tür cisimlerin varlığını ortaya koymaktadır. Bu gözlemlerin kapsadığı ve genel görelilik kuramına uyan cisimler yalnızca kara deliklerdir.Yıldız kendi içine çöküyorBirçok kara delik türü mevcuttur. Bir yıldızın çekimsel içe (kendi üzerine) çökmesiyle oluşan kara delik türüne "yıldızsal kara delik" denir. Bu kara delikler galaksilerin merkezinde bulundukları takdirde birkaç milyarlık “güneş kütlesi”ne kadar çıkabilen devasa bir kütleye sahip olabilirler. Bu durumda “dev kara delik” veya galaktik kara delik adını alırlar. Bir de, kütlesi birkaç bin "güneş kütlesi" kadar olan üçüncü bir türün bulunduğu düşünülür ve bu türe “orta kara delik”ler denilir. En düşük kütleli kara deliklerin ise kozmos tarihinin başlangıcındaki Büyük Patlama’da oluştukları düşünülür ve bunlara da "ilksel kara delik" adı verilir. Solucan delikleri başka evrene açılıyorGenel görelilik evrendeki kara deliklerin birbirleriyle bir şekilde irtibat halinde olduklarını göstermektedir. Bu yapıda kara delikleri birbirlerine bağlayan koridorlar alışılmış adıyla “kurt delikleri”, solucan delikleri veya nadir kullanımıyla Einstein-Rosen delikleri olarak belirtilmektedir. Bu konudaki düşünceye göre, kara delikler bir başka evrene açılmaktadır veya bu ikinci evrene geçiş kapılarıdır.Uzayda kara delikler aracılığıyla seyahatEvrende pek çok kara deliğin var olduğu göz önünde bulundurulduğunda, uzayın birbiri içine geçmiş sayısız tünellerden oluştuğu sonucuna varılır. Zaman ve ışık-yılı uzaklıkları hiçe sayarak kara deliklerdeki solucan kanalları ile evrende gezilebileceği düşünülüyor. Kozmosun tünellerle dolu bu yapısı genel görelilik tarafından doğrulanmakla birlikte, astrofizik bağlamda, pratikte bu tünellerdeki yolculuklar şimdilik imkânsız gibi görünmektedir.Bilim insanları 2017 yılında 'Proje EHT' isimli proje kapsamında galaksinin merkezi Sagittarius A*'da bulunduğu belirtilen süper kütleli kara deliğin görüntülenmesi amacıyla küresel bir teleskop çalıştırmıştı. İşte bugün paylaşılacak kara delik fotoğrafı ondan geliyor.