TÜRKİYE son dönemde İran sınırından giriş yapan ve çok büyük bölümü Afganistan vatandaşı olan göçmen sorunuyla boğuşuyor. Ancak, göçmen sorunu kadar gelenlerin kimlikleri ve ortada dolayan iddialar büyük tehlike arzediyor. Son iki ay içinde yüzde 90’ı Afgan, 50 bin göçmen Türkiye’ye giriş yaptı. 2018’de gelenlerin profili öncekilerden çok farklı. Aralarında İran’ın Suriye’de paralı asker olarak kullandığı Hazaraların da bulunduğu iddiası endişe verici. Gelenlerin bazılarının ise eski profesyonel askerler olması da bir diğer dikkat çekici nokta... BU GELENLER ÖNCEKİLERDEN FARKLI... Yeni Şafak'ın haberine göre şubat ayından itibaren İran’ın göz yumması ve PKK ile ortak çalışan kaçakçıların organizasyonuyla kafileler halinde Türkiye’ye giren 50 bine yakın göçmenin arasına silahlı eğitim almış yabancı savaşçıların sızmasından endişe ediliyor. Bölgede göçmenleri yakından izleyen yetkililer ve STK’lar, 2018’de gelen göçmen profilinin öncekilerden farklı olduğuna dikkat çekiyor. GERÇEK KİMLİKLERİ BİLİNMİYOR... Artış gösteren göçmen trafiğinde güvenlik güçlerinin dikkat kesildiği önemli bir konu var: “Binlerce insanın hepsi Türkiye’ye sadece çalışmak için mi geliyor?” Göçmen yoğunluğu sebebiyle yakalanan kişilerin tek tek detaylı incelemesini yapmak mümkün değil. Sığınmacı olabilmek için yanlarında kimlik taşımıyorlar. Göçmenlerin kendi beyanlarına göre adı soyadı, mesleği, ülkesi yazılıyor. Parmak izi alınıp fotoğrafları çekiliyor. Kolluk kuvvetlerinin göçmenlere sorması için hazırlanan bir form var. Formda herhangi bir etnik köken ya da mezhep sorusu etik olmadığı için yer almıyor. İRAN'IN PARALI ASKERLERİ Mİ?.. Afganistan’dan İran’a göç eden, İran tarafından Suriye’de paralı asker olarak kullanılan Hazaralar arasında da Türkiye’ye gelenler var. Ancak sayıları konusunda hiç kimsenin bir fikri yok. Gerek Jandarma, gerek Emniyet birimleri tek tek göçmen toplamak yerine, kaçakçıları suçüstü yakalama üzerine strateji izliyor. İRAN AFGAN GÖÇMENLERİ SURİYE'DE SAVAŞTIRDI... Bir göçmen, dört yıl İran’da çalıştığını anlatıyor. “Enflasyon çıktı. İran’da paranın bir değeri kalmadı, ondan dolayı geldim. 10-15 günde yürüyerek geldim. İran Afgan göçmenleri Suriye’ye götürdü, savaştırdı. Şii Afganları götürdüler” diyen göçmen, “İran’da eziyet gören var mı?” sorusuna şu cevabı verdi: “Orada hiç insanlık yok. Bize İran’da hayvanmışız gibi muamelede bulunuyorlar, mecburen Türkiye’ye gelmek zorunda kalıyoruz.” 3 YIL ZORUNLU 3 YIL DA PARALI ASKERLİK YAPMIŞ... Amanullah, Ataullah, Abdülmalik ve Abdülkasım, Doğu Beyazıt-Ağrı yolunda karşılaştığımız onlarca göçmenden sadece dördü. 10 gün önce Türkiye sınırından giriş yaptıklarını ve yedi gündür yürüdüklerini kaydeden Afgan göçmenlerden Ataullah, Afganistan’da 6 yıl askerlik yapmış. 3 yıl zorunlu, 3 yıl da paralı asker olarak çalıştığını söylüyor. Afganistan’dan çıktıktan sonra insan kaçakçılarına parça parça para vererek Türkiye sınırına kadar gelmişler. BU YIL GELENLER ÇOK FARKLI... Erzurum’da Afgan mültecilere yaptığı yardımlarla bilinen Erzurum Kalkınma Vakfı’nın Başkanı Erdal Güzel, Afgan mültecilerin 300-500 kilometre yol yürüdükten sonra farkedilmesine tepki gösteriyor. Güzel, Afgan mültecilerin sosyal profillerini de en yakından gözlemleyen isimlerden biri. Güzel’e göre 2018’de gelen Afgan göçmenlerin profili, önceki yıllarda gelenlere göre oldukça farklı. Güzel, son dönemde gelen Afganlar arasında Şii oldukları için bir süre İran’da rahatça yaşamış tahsilli kişilerin olduğuna dikkat çekiyor. Göçmenlerin bazıları, kıyafetleri ve tavırlarıyla dikkat çekiyor.Bakımlılar. Sınırdan geçerken kendileriyle benzer sosyal statüye sahip göçmenlerle birlikte hareket ediyorlar. İçlerinden biri kameraları kapattığımızda iktisat mezunu olduğunu, iki yıldır Tahran’da yaşadığını ve çeşitli işlerde çalıştığını söylüyor. Türkiye’ye gelme gerekçesi olarak İran’daki ekonomik krizi gösteriyor. Müsaade alarak telefonundaki fotoğraflarına bakıyoruz. İran’da oldukça rahat bir yaşamı olduğu görülebiliyor. Yine Türkiye’ye girdikten sonra birlikte fotoğraf çektirdiği oldukça iyi giyimli, bakımlı kişiler dikkat çekiyor. KAÇAKÇILAR AFGANİSTAN'DA BU BROŞÜRLERLE MÜŞTERİ BULUYOR... Son aylarda yaşanan göçmen trafiğindeki artışın sebeplerinden biri olarak, İran’da bekleyen Afgan göçmenler arasında geçişlerin zorlaşacağı dedikodusunun yayılması gösteriliyor. Kaçakçıların Afganistan’da binlerce broşür dağıttığı ve duvar örüldükten sonra geçişin hem zor, hem de daha pahalı olacağını söylediği belirtiliyor. Afganistan’daki istikrarsızlık, ABD’nin bölgeyi yeniden dizayn girişimi ve İran’da baş gösteren ekonomik kriz, göçü tetikleyen önemli unsurlar.