Kanser hastaları için kişiye özel tedavi yöntemi 'canlı avatar'

Portekizli bilim insanları ileride her kanser hastası için kişiye özgü etkin tedavi yöntemleri geliştirilmesi mümkün hale gelecek 'Canlı avatar' yöntemi üzerinde çalışıyor.

Portekizli bilim insanları zebra balıkları üzerinde yaptıkları bir deneyde ilk kez tümörü zebra balığına aktarmayı başardı. Zebra balığı avatarında canlı kalan kanser hücrelerine kemoterapi uygulandı ve sonuç alındı. Araştırmanın geliştirilmesi, her bireyde farklı biçimler aldığı, hatta evrimleştiği bilinen kanser hücrelerinin neden olduğu farklı tümör tiplerine göre farklı ilaçların denenmesine imkan sağlayacak.

'Kişiye özgü' ilaçlar geliştirilmesi, kanser tedavisinde devrim niteliğinde bir adım olarak görülüyor.

DAHA ÖNCE FARELERDE DENENMİŞTİ

Benzer bir deney fareler üzerinde denenmiş, ancak farelerde tümör gelişimi yaklaşık 2 ay sürdüğü için sonuçların alınması zaman almıştı. Balıklarda ise bu süre daha kısa olduğu için yaklaşık iki hafta içinde sonuçlar alındı. 

Lizbon'daki ChampalImaud Centre for the Unknown sağlık ve araştırma merkezinden Dr Miguel Godinho Ferreira, deneyin farelerde ve zebrabalıklarında aynı sonuçları verdiğine dikkat çekti. Ferreira bunun, kanser tedavisinde, tümörün değişmesinden kaynaklanan sorunlar açısından önemini vurguladı: “Bazı vakalarda kemoterapiden yeterli sonuç alınamıyor, bazılarında bu oran yüzde 35'e kadar düşebiliyor. Bu, hastaların kendilerine yeterli olmayan ilaçlarla zayıflatılması demek. Hastalar üzerinde önceden bir test yapamadığımız için de (kemoterapinin) kime faydalı kime zararlı olacağını bilemiyoruz.” 

Araştırmacılar daha sonra hastanede kanser tedavisi gören beş hastadan aldıkları tümör örneklerini yılanbalıklarındaki lavralara naklederek kemoterapiye tabi tuttu. Alınan örneklerin ikisi uygun kemoterapiye yanıt vermezken, diğer iki hastadan alınan tümör hücrelerin tedaviyi olumlu yanıtladığı belirtildi. Hücreleri kemoterapiye yanıt vermeyen iki hastanın kötüleştiği, diğer iki hastanın ise henüz iyi durumda olduğu vurgulandı. Makalede bu sonuçların, hastadan alınan tümör hücrelerinin hastalığın gidişatıyla ilgili bilgiyi içerdiğini gösterdiğinin altı çizildi.

TAHMİNEN 2 YIL SÜRECEK

Bu çalışmalarla tüm kanser hastalarının, kemoterapi öncesi kişisel hastahlık haritasının çıkarılması isteniyor ancak araştırmacılar kesin çıkarımlar yapmak için henüz uzak olduğunu belirtiyor. Çalışmanın ikinci aşaması, insanlardan alınan tümör hücrelerinin incelenmesi ve mukayese edilmesi olacak. Bu çalışmanın 2 yıl sürebileceği tahmin ediliyor.