Kandaki parazitleri görüntüleyen akıllı telefon

Kan örneklerindeki parazitleri otomatik olarak saptamak için artık akıllı telefondan yararlanılıyor.

CellScope sistemiyle, bir damla kan videoya çekiliyor ve telefondaki uygulama, kan örneğindeki parazitleri saptamak için herhangi bir hareket olup olmadığını inceliyor.

Science Translational Medicine dergisinde yayımlanan sonuçlar, akıllı telefonla Kamerun'da yapılan ilk küçük çaplı deneyler, başarılı olunduğunu ortaya koydu. Şimdi 40 bin kişinin bu yöntemle tahlilden geçirilmesi planlanıyor.

Uzmanlar bu buluşun, tropik hastalıkların belirlenmesinde önemli bir ilerleme sağlayacağını belirtiyor.

Nehir körlüğü ve fil hastalığı gibi parazitlerden kaynaklanan hastalıkların ortadan kaldırılması için daha önce yürütülen çalışmalar, tedavinin kimi kişilerde ölümcül sonuç vermesi yüzünden durdurulmuştu.

Tedavi yollarından biri olan 'ivermectin' adlı ilaç, yüksek düzeyde Loa loa solucanı (göz yüzeyine çıkabilen solucan) taşıyan insanlar için tehlike yaratıyor; dolayısıyla hastaların önce taramadan geçirilmesi gerekiyor.

Ancak bunun için yapılan tahlil uzun zaman alıyor ve laboratuvar cihazları gerektiriyor.

ABD'deki Kaliforniya Üniversitesi ve ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü'nde son deneyleri yürüten ekip, kimi değişiklikler yapılmış akıllı telefonla tahlil sürecini otomatik hale getirdi.

İhmal edilen tropikal hastalıklara çözüm olabilir

Hastadan bir toplu iğne ucu miktarında kan alınarak elde tutulan bir kutuya konuyor. Ardından kutunun üzerine yerleştirilen cep telefonu devreye giriyor.

Araştırmacılardan Prof. Daniel Fletcher, "Ekrana bir dokunuşla cihaz kan örneğini hareket ettiriyor, videosunu çekiyor ve otomatik olarak görüntüyü tahlil ediyor. Akıllı telefondaki uygulama parazitin şeklini belirleyecek yerde hareketlerini izliyor.

Telefondaki yazılım kandaki Loa loa parazitlerinin sayısını tahmin ediyor ve sağlık görevlilerine hastanın ilaç tedavisine uygun olup olmadığı konusunda yol gösteriyor.

Bu yöntem, söz konusu tahlil için çok az eğitim gerektiriyor. Oysa mevcut tarama yöntemlerini ancak, gözle kan tahlili yapma konusunda eğitilmiş uzmanlar yapabiliyor.

Prof. Daniel Fletcher, BBC'ye yaptığı açıklamada, "Müthiş heyecanlandım. Çok düşük teknoloji içeren sorunlara, yeni, yüksek teknolojilerle yaklaşma olanağı sağlıyor bu. İhmal edilen pek çok tropik hastalığı tedavi edecek ilaçlar var. Bu sorunlara çözüm getirilmesi gerekir. Ama hangi hastanın hangi ilaca ihtiyaç duyduğunu belirleyecek teknoloji mevcut değil." dedi.

Verem, sıtma gibi hastalıklarla, yuvarlak solucanlar da dahil, topraktan geçen parazitlerin saptanması için aynı yöntemin kullanılabilmesi umuluyor.

Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Fakültesi'nden Prof. Simon Brooker, "Bence bu, ihmal edilmiş olan tropikal hastalıklar alanında uzun zamandır sağlanan en önemli ilerlemelerden biri. 21. yüzyılda bu tür enfeksiyonları teşhis etmek için, hala 20. yüzyıl teknolojisi kullanıyoruz. Bu teknoloji ise, bizi modern çağa taşıyor. Bununla, hastalıkların giderilmesi çabalarında değişim sağlanacağını umuyoruz." dedi.