Kanal İstanbul nereden geçecek Montrö Sözleşmesine aykırı mı?

Son günlerin tartışmalı konusu olan Kanal İstanbul vatandaşın gündeminde. İstanbul'un Avrupa yakasında hayat geçirilecek olan Kanal İstanbul suyolu projesi olarak kurulacak. Maliyetinin 10 milyonun üzerinde olacağı tahmin edilen Kanal İstanbul projesi Küçükçekmece Gölü, Sazlısu Barajı ve Terkos Barajı güzergahlarından geçecek. 

Kanal İstanbul Projesi nedir: Açıklamalara göre, resmî adıyla Kanal İstanbul, şehrin Avrupa Yakası'nda hayata geçirilecek. Hâlihazırda Karadeniz ile Akdeniz arasında alternatifsiz bir geçit olan İstanbul Boğazı'ndaki gemi trafiğini rahatlatmak adına Karadeniz ile Marmara Denizi arasında yapay bir suyolu açılacak. Kanalın Marmara Denizi ile birleştiği noktada 2023 yılına değin kurulması öngörülen iki yeni kentten biri kurulacak. Kanalın uzunluğu 40–45 km; genişliği yüzeyde 145–150 m, tabanda ise yaklaşık 125 m olacak. Suyun derinliği 25 m olacak. Bu kanalla birlikte İstanbul Boğazı tanker trafiğine tümüyle kapanacak, İstanbul'da iki yeni yarımada, yeni bir de ada oluşacaktır.

453 milyon metrekareye kurulması planlanan Yeni Şehir'in 30 milyon metrekaresini Kanal İstanbul oluşturmaktadır. Diğer alanlar 78 milyon metrekare ile havaalanı, 33 milyon metrekare ile Ispartakule ve Bahçeşehir, 108 milyon metrekare ile yollar, 167 milyon metrekare ile imar parselleri ve 37 milyon metrekaresi ise ortak yeşil alanlara ayrılmıştır.

Projenin etüt çalışması iki yıl sürecek:  Çıkartılan topraklar, büyük bir havalimanı ve liman yapımında kullanılacak, taşocaklarının ve kapatılan madenlerin doldurulması için yararlanılacak. Projenin maliyetinin 10 milyar doların üzerinde olabileceği belirtiliyor.

Güzergahı belli oldu: 15 Ocak 2018 tarihinde projenin güzergahı belli olmuştur. Ulaştırma Bakanlığı tarafından projenin Küçükçekmece Gölü, Sazlısu Barajı ve Terkos Barajı güzergahlarından geçeceği kamuoyuna duyurulmuştur.

Peki Kanal İstanbul gerçekten Montrö Sözleşmesine aykırı mı: İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun bugün iddia ettiği gibi "90 yıldır devam eden Karadeniz barışını bitirir" mi? 

Murat Bardakçı işin aslını açıkladı

Kamuoyunun sözüne itibar ettiği tarihçilerden Murat Bardakçı bugün işin aslını yazdı. "Kanal İstanbul projesi sadece Montrö’ye değil, Kadeş, Karlofça ve Ayastefanos Andlaşmaları’na da aykırıdır!" diyerek Montrö argümanını ortaya atanlarla dalga geçen Murat Bardakçı şunları söylüyor:

-Kanal İstanbul ile Montrö’nün hükümlerinin hiçbir alâkası yoktur! Üniversitede devletlerarası hukuk dersi görmüş olanlar bunu zaten gayet iyi bilirler, Montrö’nün metnini dikkatini vererek okumuş olanlar da proje ile andlaşma arasında bir münasebetin bulunmadığını daha ilk maddelerde farkederler. Montrö bugün artık bir bahaneden ibarettir ve kanal projesine muhalif olanların sığınağı hâline gelmiştir…

ABD donanmaları kullanacak iddiası

Nevzuhur Montrö allâmelerinden biri TV’lerden birinde taptaze, ılık ılık bir keramet yumurtladı; “Montrö savaş gemilerinin Karadeniz’de uzun müddet kalmasını engellediği için Karadeniz’e yerleşme imkânı bulamayan Amerika’nın gelecekte Kanal İstanbul’u kullanabileceğini, böyle bir gelişmenin Rusya’yı ayağa kaldıracağını, Moskova’nın andlaşmada değişik yapılmasını isteyebileceğini ve böylelikle Boğazlar’daki hâkimiyetimizi tehlikeye gireceğini” buyurdu…

Kimsenin sormadığı soru : Çanakkale ne olacak?
Hazret uyduruyor, sallıyor, kanat çırpıp uçuyor, tamam; ama onunla beraber programa katılan diğer konuklardan hiçbiri her nedense “Efendi, Montrö sadece İstanbul Boğazı’nı değil, Çanakkale’yi de kapsar! Hayâlindeki o Amerikan savaş gemileri Çanakkale’yi geçmeden İstanbul Boğazı’na nasıl gelecekler? Ege’den kanat çırparak mı?” diye sormayı akıl edemiyor!

Montrö Boğazlar Sözleşmesi maddeleri tam metin PDF için tıklayın

20 Temmuz 1936 imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi Türk Boğazlarından (Çanakkale ve İstanbul) geçiş rejimini ve boğazlar bölgesinin güvenliği işlerini düzenleyen sözleşmedir. Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya, Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya ve Türkiye tarafından imzalanmıştır.