Kamu çalışanlarına bubi tuzağı

Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu, kamu görevlilerinin hediye almalarının kararlarını ve görevini etkileyebildiği, adeta "bubi tuzağı"na dönüştüğüne işaret etti.

Etik Kurulu tarafından Kamu Görevlileri Etik Rehberi'nin gözden geçirilmiş ikinci baskısı yayınlandı. Rehberde kamu görevlilerinin günlük hayatta karşılaştıkları problemler örnekle anlatıldı.

Rehberde, Türk kamu yönetimi mevzuatında, bazı kamu görevlilerinin yılbaşı, bayram vb. özel günler bahane edilerek, iş sahiplerinden ya da mesai arkadaşlarından zaman zaman hediye aldıkları belirtildi. Kamu görevlilerince alınan hediyeler, kamuoyu nezdinde etik tartışmalara yol açtığı, kamuda yozlaşmaya, kamu görevlilerinin eleştirilmesine, yolsuzlukla ilgili algılamaların artmasına, kamu yönetimi ve yöneticilerine duyulan itibar ve güvenin sarsılmasına neden olduğuna işaret edildi. İlk bakışta kimi zaman önemsiz gibi görünen ve bu nedenle göz yumulan hediyelerin, çoğu zaman kamu görevlisinin tarafsızlığını, kararlarını ve görevini etkileyebildiği, adeta "bubi tuzağı"na dönüştüğü vurgulandı.

Hediyenin ekonomik değerinin olup olmamasının önemli olmadığına işaret edilen rehberde, kamu görevlilerinin aldıkları hediyelerin kamu hizmetine tahsis edilmesi, kurumun demirbaş listesine kaydedilerek kamuoyuna açıklanması halinde alınabileceğine işaret edildi. Ayrıca herkese dağıtılan sembolik değeri olan hediyeler, kitap, dergi, makale, kaset, takvim, CD veya buna benzer nitelikteki ürünlerin hediye olarak kabul edilebileceği belirtildi. Hediye kabul ederken kamu görevlisinin kendisine 'Kamu görevlisi olmasaydım ya da işgal ettiğim makam ve mevkide bulunmasaydım, bu hediye yine de bana verilecek miydi?' sorusunun sorulması istendi.

YÖNETİCİLERLE İLGİLİ İLGİNÇ ÖRNEK

Kurum yöneticilerinin zaman zaman yasal olmamasına rağmen sözlü olarak etik olmayan taleplerde bulunulduğu ifade edilen rehberde, şu örneğe yer verildi: "Bir müsteşar, makam aracı ile havaalanına gitmektedir. Uçağı kaçırma endişesi ile makam şoförüne 'gaza bas, gerekirse kırmızı ışıkta geç' talimatı vermesi doğru mudur? Müsteşarın trafik kurallarına aykırı talimat vermesi doğru."

LOJMAN TEFRİŞATI VE MAKAM ARACI YENİLENMESİ

Rehberde, uygulaması çok yaygın olan oda ve lojman düzenlemesiyle ilgili şu eleştiriler yer aldı: "İle yeni atanan valinin, daha yeni tefriş edilmiş lojmanın tefrişatını beğenmeyerek tamamen değiştirmesi; bir memurun, mesai saatlerinde arkadaşları ile bilgisayarda sohbet etmesi ve oyun oynaması; göreve yeni atanan müdürün, iki yıl önce alınan makam aracını beğenmeyerek oldukça pahalı ve lüks yeni bir makam aracı alması; şefin, kurum telefonundan akrabaları ve arkadaşları ile uzun uzun konuşması... Kamu görevlileri, görevlerini yerine getirirken yetkilerini aşarak çalıştıkları kurumlarını bağlayıcı açıklama, taahhüt, vaat veya girişimlerde bulunamazlar."

KAMU GÖREVLİLERİ HALKI DOĞRU BİLGİLENDİRİLMELİ

Rehberde kamu görevlilerinin halkı doğru bilgilendirmesi de istendi. Kamu görevlilerinin aldatıcı ve gerçek dışı beyanat veremeyeceğine işaret edilerek, şu örnek verildi: "Bir hastanenin çocuk bölümünde ortamın hijyenik olmamasından dolayı üç bebek hayatını kaybetmiştir. Başhekim, basına verdiği demeçte, bebek ölümlerinin başka nedenlerle gerçekleştiğini belirtmiştir. Başhekimin aldatıcı ve gerçek dışı beyanat vermesi etik değildir. Kamu görevlilerinin, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi sırasında sorumlulukları ve yükümlülükleri konusunda hesap verebilir ve kamusal değerlendirme ve denetime her zaman açık ve hazır olmaları gerekir."

HANGİ KURUM KAST EDİLDİ?

Rehberde, kurum yöneticilerinin devlet parasıyla tatil yapması da eleştirildi. Rehberde, bir süre önce RTÜK'le ilgili harcırah tartışmalarını hatırlatırcasına şu örnek verildi: "Bir kurumun üst yöneticisinin, sürekli görev yaptığı Ankara'dan çocuklarının ikamet ettiği başka bir şehre hafta sonları gitmek için kendisini görevli-izinli göstermek suretiyle hem uçak hem de harcırah imkânlarından yararlanması."

Aynı konuyla ilgili olarak başka bir örnek ise şu şekildi: "Bir kamu kurumundaki üst yöneticilerin yönetim kurulu toplantılarını, mevsimine göre yazın sahilde, yaylada; kışın kayak merkezlerinde düzenlemesi."

Yönetici kamu görevlilerinin, emri altındaki personelin yolsuzluk yapmasını önlemek üzere gerekli tedbirleri almasının önlemesi gerektiği ifade edildi.