Kalbinizi sevmeye başlayın
Abone ol7 kişiden 1'i kalp krizi riskiyle karşı karşıya 3 milyon kişi de koroner kalp hastası...
Kalp hastalıkları, her yıl milyonlarca kişinin ölümüne yol açan
bir numaralı hastalık... Dünyada her yıl 17.5 milyon kişi kalp
hastalıkları nedeniyle yaşamını yitiriyor. Bu ölümlerin % 80’i
düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana geliyor. Başta yetişkinler
olmak üzere her yaşta insanı tehdit eden kalp hastalıklarına dikkat
çekmek amacıyla 30 Eylül tarihi Dünya Kalp Günü olarak 100’ün
üzerinde ülkede kutlanıyor.
Bu yıl sekizinci kez kutlanan Dünya Kalp
Günü’nde kalp hastalıkları ve kalp krizinin nedenlerine dikkat
çekilerek, çocukluktan itibaren hangi önlemlerin alınacağı
konusunda toplumun bilinçlendirilmesine çalışılıyor. Tüm dünyada
sağlıklı yaşama yönelik faaliyetlerin teşvik edildiği aktivitelerle
kutlanan Dünya Kalp Günü’nde, her yıl hastalıkla ilgili önemli bir
noktaya dikkat çekiliyor.
Türkiye’de yaklaşık 3 milyon koroner kalp hastası var
Türkiye’de her 7 kişiden 1’i kalp krizi riskiyle karşı karşıya.
Türkiye’deki toplam koroner kalp hastası sayısı 2.8 milyon ve her
yıl 170 bin kişi koroner kalp hastalığı nedeniyle hayatını
kaybediyor. Türkiye’deki ölümlerin % 43’ü koroner kalp hastalığına
bağlı olarak gerçekleşiyor. Uzmanlar sağlıklı ve mutlu yaşamak için
öncelikle doğru beslenmek gerektiğine dikkat çekiyorlar.
Kalp hastalıkları yalnızca yetişkinleri
değil çocukları da tehdit ediyor. Bugün dünyada 155 milyon çocuk
obezite sorunu yaşıyor. Çocukların bu sorunu aşabilmeleri, sağlıklı
beslenmeleri ve gelecekte kalp hastalıklarına yakalanmamaları için
en önemli rol ailelerine düşüyor.
10 milyon kişinin kötü kolesterol (LDL) oranı yüksek
Kötü kolesterol olarak da tanımlanan LDL kolesterol düzey
yüksekliği, koroner kalp hastalığına ait ana risk faktörleri
arasında yer alıyor. Türkiye’de erişkin erkeklerin yüzde 30.5’i,
kadınların yüzde 38.1’inde LDL kolesterol düzeyi yüksek bulunuyor.
Bu da yaklaşık 10 milyon kişinin LDL kolesterol düzeyinin yüksek
olduğu anlamına geliyor.
Araştırmalar, koroner kalp hastalığı riskini gösteren diğer bir
ölçüm olan toplam kolesterol ile HDL (iyi) kolesterol düzeylerinin
oranı da Türkiye’de yüksek olduğunu ortaya koyuyor. Bu oran erişkin
erkeklerin yüzde 37’si, kadınların yüzde 32’sinin yüksek risk
taşıdığını işaret ediyor. Araştırmalar, kan kolesterol düzeyinin
yüzde 10 düşürülmesinin kalp hastalığı riskini yüzde 12-20
azalttığını ortaya koyuyor.
Peki, koroner kalp hastalığının en önemli belirtisi olan kolesterol
hakkında neleri bilmemiz gerekiyor?
KOLESTEROL NEDİR?
Kolesterol, vücudumuzdaki tüm hücrelerde bulunan yağ benzeri bir
maddedir. Vücudumuzun doğru çalışması için kolesterole ihtiyaç
vardır. Aynı zamanda vücudumuzda da kolesterol üretilir.
Kolesterol; bazı hormonlar, D vitamini ve yediklerimizi
sindirmemize yardımcı olan bazı maddeleri üretmek için hammadde
olarak kullanılır. Yediğimiz bazı besinlerde de bulunur.
1. LDL kolesterol: “Kötü kolesterol” olarak
da bilinir. Kandaki seviyesi ne kadar yüksekse koroner kalp
hastalığına (KKH) yakalanma olasılığınız da o kadar yüksektir.
2. HDL kolesterol: “İyi kolesterol” olarak
da bilinir. Kandaki seviyesi ne kadar yüksekse koroner kalp
hastalığına (KKH) yakalanma olasılığınız o kadar düşüktür.
KOLESTEROL NEDEN YÜKSELİR?
Kandaki kolesterol düzeyini etkileyen birçok faktör vardır.
Bunlardan bazılarını kontrol edebilirsiniz, bazılarını ise
edemezsiniz.
Kontrol edemeyeceğiniz faktörler kalıtım, cinsiyet ve
yaşınızdır.
Kalıtsal faktörler: Aile içinde sonraki
kuşaklara genetik olarak aktarılan bazı hastalıklar vardır. Bu
hastalıklarda kişinin kötü kolesterolü yapısal olarak çok yüksektir
ve erken yaşta kalp krizi geçirebilir.
Cinsiyet: Erkeklerde kolesterol düzeyi
kadınlardan düşüktür.
Yaş: Kadınlar yaşlandıkça kolesterol
düzeyleri yükselir.
Kontrol edebileceğiniz faktörler ise beslenme tarzınız, kilonuz ve
aktivitelerinizdir.
Beslenme: Doymuş yağlar kolesterolünüzü
yediğiniz her şeyden daha çok yükseltir. Trans yağlar ve hayvansal
kaynaklı besinler de (tereyağı, yağlı et, tam yağlı peynir gibi)
kolesterolünüzü yükseltir.
Kilonuz: Fazla kilolu olmak kötü
kolesterolü artırır, iyi kolesterolü azaltır ve toplam kolesterolü
yükseltir.
Egzersiz durumunuz: Düzenli egzersiz
yapmazsanız kilo alabilirsiniz. Yağlanmaya bağlı olarak kötü
kolesterolünüz artabilir. Düzenli egzersiz iyi kolesterolünüzü
yükseltmenize yardımcı olabilir.
Bitkisel sterollerin kalp damar sağlığına etkisi
Bitkisel steroller kolesterol oranını düşürmeye; düşük kolesterol
kalp ve damar sağlığının korunmasına yardımcı olur. Bitkisel
sterollerin kan kolesterolünü düşürdüğü 1950’lerden beri
bilinmektedir. İnsan diyetinin doğal bileşenleri olan bitkisel
steroller, bitkisel yağlarda çoğunlukla çok düşük miktarlarda
bulunurlar. Günlük olarak tüketilen elma, brokoli, havuç, buğday
ekmeği gibi pek çok besinde çok düşük miktarlarda bitkisel sterol
doğal olarak bulunur. Ancak etkin kolesterol düşüşünün sağlanması
için günde 5-15 gr gibi yüksek miktarlarda alınmaları gerekir.
Ancak sterollerin çözünmesi için yağ gerekir.
Beslenme alışkanlıklarınızı gözden geçirin
Daha az hayvansal (doymuş) yağ tüketin, etten görebildiğiniz
yağları ve tavuğun derisini ayırın.
Daha az hazır bisküvi, pastane ürünü, kek, şeker, şekerli ya da
fazla tuzlu yiyecek, abur cubur tüketin.
Yağsız veya yarım yağlı süt, az yağlı yoğurt ve az yağlı peynir
gibi, düşük yağ içeren günlük ürünleri tercih edin.
Haftada en az bir kez yağlı balık, bol bol meyve, sebze ve baklagil
tüketin (mercimek ve fasulye gibi).
Makarna, pirinç, ekmek, buğday, patates ve mısır gevreğinden oluşan
nişastalı yiyecekleri, düzenli olarak tüketin.
Günde en az 1.5 litre sıvı (su, meyve suyu, süt) almayı
hedefleyin.
Yemek pişirirken veya sofrada yemeğe eklediğiniz tuz miktarını
azaltın.