Kainatı anlamak için dev adım!

Kainatın başlangıcı ve yıldızların oluşumunu incelemek amacıyla perşembe günü Fransız Guyanası'ndan iki uydu fırlatılacak. Planck uydusu, kainatın ilk evresini daha iyi anlamaya çalışırken, Herschel gözlemevi de yıldızların oluşumunu inceleyecek.

HUBLE GİBİ SICAKTAN ETKİLENMEYECEKLER

Kourou uzay üssünden Ariane-5 roketiyle uzaya gönderilecek uydular, uzak evrenin ilk zamanki şartlarını mercek altına alabilmek için Dünya'dan 1,5 milyon km uzakta Güneş'in aksi istikametinde "mevzilenecek." Bu sayede Dünya'nın gölgesi üzerlerine düşmeyecek ve mutlak sıfıra (eksi 273 santigrat derece) yakın ortamda çalışacak son derece hassas cihazları, Dünya'nın gölgesi veya sıcaklıktan menfi yönde etkilenmeyecek. Uzay teleskobu Hubble ise gölge ve sıcaktan olumsuz etkilenmişti.

YILDIZLARIN OLUŞUMUNU ANLAMAYA ÇALIŞACAK

3,5 metre çapında aynası bulunan Herschel uydusu, gerek çok uzaktaki yıldızlara, gerekse "yakınlardaki" molekül bulutlarına bakarak, genç yıldızların oluşumunu anlamaya çalışacak. Herschel'deki üç cihaz, en az enerji yayan en soğuk gök cisimlerini tespit edebilmek için kızılötesi ışınımları inceleyecek.

FOSİL IŞINLARINI İNCELEYECEK

Planck uydusu ise, kainatın Büyük Patlamayla doğumundan yaklaşık 380 bin yıl sonra yayılan ilk "fosil" ışınları incelemekle görevli. Bu ışınımdaki dalgalanmaları milyonda bir derece hassasiyetiyle tespit edebilecek kapasiteye sahip Planck, "kozmik ışınım haritasını" çıkaracak. Harita; evren geometrisi, evrenin genişleme hızı ve nihayetinde evrenin kendi üzerine muhtemel çöküşü (Büyük Çöküş), karanlık maddenin tabiatı ve miktarı gibi konuların daha iyi anlaşılmasına imkan verecek. 15 ay ömür biçilen Planck, "kozmoloji ve temel fizik arasında" görev yapacak.

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) ile Avrupa Uzay Ajansı (ESA) arasındaki yakın işbirliğiyle üretilen Planck, selefi WMAP'ın ancak 450 yılda toplayabileceği bilgiyi bir yıl içinde toplayacak. Bu araştırma, toplam 1,6 milyar avroya mal olacak.

KOZMİK IŞINIM

Modern kozmolojinin önde gelen isimlerinden Georges Lemaitre'in "dünyaların doğumuyla kaybolan parıltı" olarak tanımladığı kozmik ışınımın, kainatın dünü ve yarınını aydınlatacağı düşünülüyor. Uzmanlara göre, artık soğuyarak "fosilleşen" ve aslında bütün uzayı dolduran bu ışıma, "kainatın gençlik döneminin silinmez nişanesini" oluşturuyor. Kozmik ışınımı ilkin COBE, sonra da WMAP uyduları mercek altına almıştı. Planck, kozmik ışımayı çok daha hassas cihazlarla inceleyecek üçüncü uydu oluyor.