Kadınların bu sistemde yeri yok!

Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşe Buğra'nın araştırmasına göre Türkiye'de kadın istihdamındaki düşüşün en önemli nedeni muhafazakarlık. Buğra: 'Çocuğa kadın bakar' ve 'kadın işe girerse taciz edilir' varsayımları bu zihniyetin göstergesi.

Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu Uygulama ve Araştırma Merkezi bünyesinde Prof. Dr. Ayşe Buğra tarafından yürütülen 'Türkiye'de Kadın İstihdamı' konulu araştırma raporunun sonuçları çarpıcı. 2009 yılında İstanbul, Kayseri, Gaziantep, Sinop ve Denizli illerinde kamu çalışanları, işçi ve işveren temsilcileri, Sivil Toplum Kuruluşu (STK) çalışanlarıyla yapılan yüz yüze görüşmelere dayanan rapor üzerine konuştuğumuz Prof. Dr. Buğra, muhafazakarlığın kadın istihdamını iki kanaldan etkilediğini düşünüyor.

Araştırmasında İstanbul, Kayseri, Gaziantep, Demizli ve Sinop'u baz alan Buğra bu kentleri seçmesindeki nedeni şöyle aktardı:

"Bu iller, kadın istihdam oranının ortalamanın üstünde ve altında olduğu iller. Sinop mesela yatırımın çok gelişmemiş, ekonominin canlı olmadığı bir il olmasına rağmen kadın istihdamı ülke ortalamasının üstünde. Buna karşılık Gaziantep ve Kayseri'de de ekonomik canlılığa ve sanayideki gelişmeye rağmen kadın istihdam oranı çok düşük. Farklılıkların sebeplerini öğrenmek istedik."

Kentler arasındaki farkları "Kültürel muhafazakarlığın ve bunun getirdiği tutum ve davranışların rolü olduğunu söylemek mümkün. Bunun yanında erkek iş gücü arzının fazla olduğu yerlerde kadınların ikinci plana atılması da söz konusu. Mesela göç alan illerde yeterli kol gücü bulunduğu için kadın işgücüne olan talep de çok fazla olmuyor. Bu farklılıklar bize bir şeyler söylüyor ama asıl görülmesi gereken resim, bütün toplumda bazı özelliklerin tekrarlanması" sözleriyle açılayan Buğra, araştırmadan çıkan çarpıcı sonuçları şöyle açıkladı:

"Muhafazakarlığın kadın istihdamını iki kanaldan etkilediğini söyleyebilirim. 'Taciz' ve 'kreş'. 'Kadınlar niye çalışmıyor' sorusuna cevap ararken konuştuğumuz kişiler, cümlelerinin bir yerinde mutlaka taciz kelimesini kullanılıyordu. Bunun Nedenini kadınlarla erkeklerin bir arada yaşamaya alışık olmamasına bağlayabileceğimizi düşündüm. Bu da muhafazakarlıkla ilgili bir durum. Erkekler kadınlarla ilişkilerinde cinsel göndermelerde bulunabiliyor, kadınlar da kendilerini koruyamıyor.

'ÇOCUĞA KADIN BAKAR!'

"Muhafazakarlığın ikinci tezahürü ise sosyal politika kanalıya gerçekleşiyor. 'Kadın çocuklara bakar' varsayımıyla sosyal politika önlemleri biçimleniyor. Kreş olmadığı için kadınlar çalışamıyorlar. Sosyal politika önlemlerinin çoğu 'kadınlar evde oturur' düşüncesiyle hazırlanmış. Mesela yaşlıların ve engellilerin bakımı için aileye yapılan sosyal transferler. Böyle bir sosyal politika uygulamasında kim bakacak yaşlıya? Tabii ki kadın. STK'lar bile evde çalışmanın üzerinde duruyorlar."

EN MUHAFAZAKAR KAYSERİ

'Kadının yeri evdir' anlayışının en yaygın olarak görüldüğü kent ise araştırmaya göre, Kayseri...

"Özellikle Kayseri'de bu çok belirgin. Ama görüştüğüm illerin hepsinde güler yüzlü bir muhafazakarlık hakim. 'Günahtır', 'ahlaksızlıktır' gibi sert bir dille konuşmuyorlar. Kadınlar bu durumu aşmak için maalesef savaşmak zorundalar."