Kaddafi protestoculara acımadı

Ortadoğu'da Tunus ve Mısır devrimlerinin etkisi sürüyor. Libya'da bugün düzenlenecek "Öfke Günü" gösterilerinin öncesinde protestocularla güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda 4 kişi öldü. Bahreyn'de de polis, göstericilerin kurduğu kamp alanına müdahale etti. Operasyonda 4 Bahreynli protestocu hayatını kaybetti.

Yerel basın ve görgü tanıkları, dün gece Libya'nın doğusundaki Bingazi kentinde yüzlerce protestocu ve polis arasında çatışmalar yaşandığını bildirdi.

Afrika'nın en uzun süreden beri iktidarda bulunan lideri Muammer Kaddafi'nin, siyasi hayat üzerinde sıkı bir baskı kurduğu petrol ihracatçısı Libya'da, ayaklanmalar alışılmış bir durum değil. Libya'da başlayan protestolar, üç soru çerçevesinde değerlendirilebilir:

MISIR BENZERİ BİR İSYANIN BAŞLANGICI MI?

Libya'nın doğusundaki ve batısındaki komşuları, son haftalarda yaşanan isyan hareketleriyle koltuklarına yapışmış liderleri yerlerinden etti. Bu gelişmeler, sürgüne gönderilen muhalefet yanlılarını sosyal paylaşım ağları aracılığıyla protestolar düzenlemeye teşvik etti ve hükümetin, gıda fiyatlarını düşürmek gibi önlemler almasını sağladı.

Ancak birçok analist, Libya'da Mısır ve Tunus çizgisinde bir isyan hareketi yaşanacağını düşünmüyor. Libya hükümetinin elinde petrolden elde ettiği mutsuz vatandaşlarını teskin etmeye yarayacak, çok büyük bir servet var. Libya'da toplumsal yaşam ve kamu yaşamı aile ve kabile bağlarıyla belirleniyor. Bu yüzden Kaddafi'nin iktidarına karşı oluşacak bir muhalefetin sokaklarda değil, perde arkasında yaşanması daha muhtemel.

Diğer yandan, Bingazi, Libya'nın geri kalanından farklı bir şehir. Kaddafi'nin karşısındaki önemli sınav, başlayan protestoların başkent Tripoli ve ülkenin batısına yayılıp yayılmayacağı.

NEDEN BİNGAZİ?

Bingazi'de yaşayan halkın, Kaddafi'yle geçmişten kalma bir düşmanlığı var. Bingazi halkının çoğunluğu, 1969'da askeri darbeyle iktidara geldiği zaman Kaddafi'den desteğini esirgemişti. O tarihten bu yana, hükümetin petrol gelirlerinden elde ettiği kazancın büyük kısmından mahrum bırakılan Bingazi'de, hükümete duyulan öfke daha da derinleşti.

Yasaklı İslami bir örgüte üye olmakla suçlanan 10'dan fazla mahkum, Ebu Selim cezavinden salıverildiğinde, birçoğu ailelerinin yaşadığı Bingazi'ye gitti.

Ebu Selim cezaevinde yatan tutuklulular konusu, Bingazi'de yaşanan protestolar için bir katalizör rolü oynamış gibi görünüyor. Kureyna gazetesi, protestocuların Ebu Selim cezaevinde akrabaları olduğunu belirtti. Bir görgü tanığı, protestocuların söz konusu cezaevinde Haziran 1996'da öldürülen mahkumların yakınları olduğunu öne sürdü. O tarihte, binden fazla mahkum vurularak öldürülmüştü. Her halükarda, Ebu Selim özellikle Bingazi halkı için patlamaya hazır bir bomba gibi bir konu.

KADDAFİ NE YAPACAK?

Libya lideri, geçmişte kendisini kurnaz bir politikacı ve taktik ustası olarak tanıttı. Bu durum, bir bakıma bu kadar uzun süre nasıl iktidarda kaldığını da açıklıyor. Kaddafi'nin en sevdiği taktiklerden ve destek gören hareketlerinden biri, geleneksel olarak kendisini lider olarak konumlamak ve sıradan kadın ile erkeklerin savunucusu olarak göstermek oldu.

Libya devlet televizyonun, ülke genelinde devlet yanlısı protestolar yaşandığını haber yapması, Kaddafi taktiğinin bir parçası olabilir. Libya basın organları, Kaddafi'nin Çarşamba günü El Ahli futbol kulübü adına açılacak yeni stadyumun açılış törenine katılacağını belirtti. Kulübün bir araya getireceği binlerce kişi, Libya liderinin desteğini güçlendirmesi için bir fırsat olabilir. Önümüzdeki günler, Kaddafi'nin halkın duygularını kontrol edebilme yeteneğini sürdürüp sürdüremediğini gösterecek.