İsviçre'den Halaçoğlu'na tutuklama

Doğrudan demokrasi uygulamalarında klasik örnek olan İsviçre, Ermeni soykırımı iddialarıyla ilgili görüş açıklayan bir bilim adamı için tutuklama kararı çıkaran ilk ülke oldu.

Türk toplumunun davetlisi olarak Mayıs 2004'te Zürih'te katıldığı bir toplantıda "soykırım olmadığı" yönündeki görüşlerini resmi belgelerle açıklayan Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu'nun başı derde girdi. Zürih Kanton Savcılığı, Halaçoğlu hakkında Kanton'da Aralık 2004'te kabul edilen "Ermeni soykırımının kabul edilmesi" yönündeki kararın uygulanması kapsamında adli soruşturma başlattı. Şikâyet üzerine başlatıldığı öğrenilen soruşturmanın ardından Zürih Kanton Mahkemesi, Halaçoğlu hakkında "gıyabi tevkif müzekkeresi" çıkarıp uygulamaya koydu.

Kırmızı bülten

Karar, İsviçre İnterpolü'nden kısa süre önce Ankara'ya gelen bir mesajla ortaya çıktı. Halaçoğlu'nun açıklamalarının kantondaki yasal düzenlemeye göre suç oluşturduğunu ve bu nedenle soruşturma açıldığını bildiren İsviçre, Halaçoğlu için İnterpol nezdinde "difüzyon veya kırmızı bültenle uluslararası arama yapılmasını sağlamak" için nüfus kaydı istedi.
Emniyet Genel Müdürlüğü'nün bilgilendirmesi üzerine Dışişleri Bakanlığı devreye girdi. Türk İnterpolü üzerinden gönderilen yanıtta, İsviçre'nin istediği bilgiler verilmedi. Ayrıca, soykırım konusunu tarihçilerin araştırdığı ve bu konuda görüş bildirmenin yasaklanmasının 'fikir özgürlüğüne müdahale' olduğu anımsatıldı. Yazıda, bu konuda gerçeklerin ortaya çıkmasını istemeyen çevrelerin siyasi kararlar aldıkları görüşüne de yer verildi.

İsviçre ise Türkiye'ye henüz bir yanıt vermezken, Halaçoğlu'nun, Zürih'e gitmesi halinde tutuklanmasının gündeme gelebileceği ifade edildi.

Benim yerim belli

Gıyabi tutuklama kararından haberinin olmadığını belirten Halaçoğlu, şunları söyledi: "İsviçre'ye Türk Dernekleri Federasyonu'nun daveti üzerine gittim. Ankara'da ne söylediysem, hangi belgeleri gösterdiysem, orada da aynı şeyleri söyledim. Beni arayan varsa, nerede olduğumu herkes biliyor. Bir bilim adamının konuşması, demokratik bir ülkede engellenmek isteniyorsa çok ayıp."

16 ülke ve örgüt tanıdı

Ermeni soykırım iddialarını resmen tanıyan devlet ve uluslararası kurumlar şunlar: Uruguay, Kıbrıs Rum Kesimi, Rusya, Yunanistan, Lübnan, Belçika, İsveç, Fransa, İsviçre, Arjantin, Kanada, Slovakya, Hollanda, Polonya ile Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Alt Komisyonu da 1985'te bu yönde karar aldı.

Almanya parlamentosunda genel görüşme yapıldıktan sonra tasarı komisyonlara geri gönderildi. Temmuzda karar alınması bekleniyor.

Belçika parlamentosu, soykırımı reddedenlere hapis ve para cezası verilmesini öngören kanun tasarısını kabul etti. Tasarı, senatoda da kabul edilirse ceza uygulamasına geçilecek.

Fransa'da da Fransız Sosyalist Partisi geçtiğimiz hafta içinde, soykırım iddialarını inkâr edenlerin cezalandırılmasını isteyen bir yasa tasarısını gündeme getireceğini açıkladı.

Fransa'da Yahudi soykırımını reddedenlerin cezalandırılmasına ilişkin bir düzenleme geçtiğimiz yıllarda kabul edilmişti.

Haber: Tolga Şardan
Kaynak: