İstiklal Marşı'nın şairi Mehmet Akif'e tek parti zulmü 'irtica 906' diye kodlanmış

İSTİKLAL Marşı'nın şairi Mehmet Akif Ersoy'un, tek parti döneminde devlet tarafından 'irtica 906' diye kodlandığı ve ölünceye kadar adım adım takip edildiğini biliyor muydunuz?.. Ya Koca Şair'in Safahat'ının Arapça harflerle yazıldığı için yine tek parti iktidarı döneminde imha edildiğini duymuş muydunuz?.. Akif'in cenazesine katılanların bile fişlendiğini, ölümünden 26 yıl sonra bile takibin sürdüğünü biliyor muydunuz?.. Habertürk yazarı Murat Bardakçı, Mehmet Akif'e yönelik tek parti zulmünü belgeleriyle bir kez daha hatırlattı... İşte İstiklâl Marşımızın şairi Mehmed Âkif Ersoy’a bir zamanlar devletin nasıl baktığını ve hattâ neler yaptığını anlatan belgeler eşliğinde Mehmet Akif'in pek bilinmeyen kısa öyküsü... Murat Bardakçı, Akif'le ilgili istihbarat belgelerini paylaştığı yazısında özetle "Mehmed Âkif devlet tarafından "İrtica-906" diye kodlanmış, ölüm döşeğinde yatarken bile izlenmiş ve Safahat'ı da imha edilmişti" başlığıyla yayımlanan yazısında "Geçen hafta Tek Parti döneminde Arapça ezan okunması, kamet getirilmesi, izinsiz dinî eğitim verilmesi ve hattâ türbelere mum dikilmesi bahislerinde uygulanan yasaklar ile Müslüman olmayan vatandaşlara ve Türkiye'de oturan yabancılara yine dinî alanlarda getirilen sınırlamaları gösteren bazı belgeler yayınladım" hatırlatması yaptı. İşte Murat Bardakçı'nın yazısından bazı satır başları: "Akif'in sessizce gelişi Ankara'yı hareketlendirdi; haberi gazetelerden öğrenen İçişleri Bakanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, İstihbarat, Genelkurmay ve İstanbul Valiliği arasında şairin vefatına kadar aylarca devam edecek, hattâ vefatından sonra da sevenleri hakkında senelerce sürecek bir takip, izleme, fişleme ve yazışma faaliyeti başladı. Mehmed Akif, Mısır'da yaşadığı sırada da Türk istihbaratı, hariciyesi ve genelkurmayı tarafından takip altında tutulmuş; Ankara'ya hakkında raporlar gönderilmiş, Mısır'dan belli bir müddet için ayrılarak gittiği diğer memleketlerde de izlenmiş, temasları ve görüştüğü kimseler ile ilgili de çok sayıda rapor yazılmıştı. Bu raporlarda Âkif'ten "irticacı" diye bahsediliyor ama hariciyenin yazışmalarında rejime bazı hususlarda karşı olmasına rağmen memleketin aleyhinde ve zararlı faaliyetlerde bulunmadığı söyleniyordu. (Mehmed Âkif emniyetin sıkı takibi altında tutulduğu son günlerinde Teşvikiye Sağlık Yurdu’nda tedavi altında idi ve bu haldeydi!) Devlet üstelik "mürteci" olarak gördüğü millî şairi kodlayacak, Cumhuriyet Arşivleri'nde 121-10-0-0/2-6-1 numaralı "Mehmet Akif'in Seyahatleri, Temasları ve Faaliyetleri" isimli dosyada muhafaza edilen ve gizliliği 19 Nisan 2001'de kaldırılan istihbarat yazışmalarında İstiklâl Marşı'nın şairinden "İrtica-906" kodu ile bahsedilecekti. Emniyet ile istihbaratın sıkı takibi devam ederken, 25 Ağustos 1936'da bir başka şaşkınlık yaşandı: Mehmed Âkifîn 1933'te Kahire'de bastırdığı ve Safahat'ının yedinci cildi olan "Gölgeler" isimli kitaptan 2 bin 175 adedi bir gemi ile Mısır'dan şairin adına İstanbul'a gönderildi. SAFAHAT İMHA EDİLDİ... Yazışmalar yine birbiri takip etti ve neticede Safahat'ın bu son cildinin bazı nüshaları "Arap harfleri ile basıldığı, muhteviyatı irticaî propagandalarla dolu olduğu olan ve zararlı yazılar ihtiva ettiği" gerekçesi ile müsadere, bir kısmı da imha edildi; geri kalanlar da yine bir gemiye yüklenerek geldikleri yere, yani Mısır'a gönderildi. Akif, 27 Aralık 1936'da vefat etti ama "İrtica-906" dosyası kapatılmadı, millî şairin hem cenazesi, hem de sonraki senelerde onun için yapılan anma toplantıları Emniyet tarafından sıkı şekilde takip edildi. Mehmed Akif hakkında sadece Cumhuriyet Arşivi'nde değil, Cumhurbaşkanlığı Arşivi'nde de bazı takip raporları vardır. Cumhuriyet Arşivi'nde bulunan ve burada yer verdiğim belgeleri daha önce Muharrem Coşkun 2014'te "Kod Adı: İrtica-906" isimli kitapta bir araya getirmiş ve kitap Gaziosmanpaşa Belediyesi tarafından yayınlanmıştır. Cumhurbaşkanlığı Arşivi'nden bazı sayfalarını naklettiğim takip raporu ise ilk defa yayınlanmaktadır. (FOTO: Mehmed Âkif hakkında Türkiye’ye dönüşünden önce 28 Ağustos 1935’te Cumhurbaşkanlığı’na gönderilen istihbarat raporunun bazı bölümleri (Cumhurbaşkanlığı Arşivi, 01011956-21). Mehmed Âkif’in İstanbul’a döndüğünü gazetelerden öğrenen İçişleri Bakanlığı’nın İstanbul Valiliği’ne gönderdiği yazı. İstanbul Valiliği’nin Âkif’in dönüşü konusunda İçişleri Bakanlığı’na gönderdiği cevap. Yazıda “Başka bir maksadı olup olmadığı tahkik edilmektedir” deniyor, Bakanlık da Âkif’in kendi memleketine dönebilmek için “Nereden vize aldığını” soruyor! Emniyet, o zamanın MİT’i olan Millî Emniyet Hizmetleri’nden Âkif’in takip edilmesini istiyor. İstanbul Valiliği’nin, Mehmed Âkif’in İstanbul’daki hâmîleri hakkında İçişleri’ne gönderdiği yazı. Yazıda hatâ da yapılmış, Abbas Halim Paşa’nın kızı olan Prenses Emine, Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa’nın kızı olarak gösterilmiş. Valilik, İçişleri’nden “Safahat” hakkında ne yapılacağını soruyor. İçişleri Bakanlığı, Safahat’ın müsaderesini ve usulen imhasını emrediyor! İstanbul Valiliği, Safahat’ın kalan nüshalarının Mısır’a iade edildiğini yazıyor. Âkif’in sürgün senelerindeki takip raporlarından biri… Konsolosluklar, emniyet ve Genelkurmay, millî şairi hep takip altında tutmuş… Âkif ile ilgili bir diğer takip raporu İstanbul Valiliği’nin Mehmed Âkif’in cenazesine kimlerin katıldığı ve cenazenin nasıl kalktığı hakkında İçişleri Bakanlığı’na gönderdiği yazı. Âkif’in ölümünün ölümünün üzerinden 26 sene geçmiş ama hatırası hâlâ takip altında tutulmuş! İstanbul Valiliği, Âkif için 27 Aralık 1962’de düzenlenen anma töreni konusunda İçişleri Bakanlığı’nı bilgilendiriyor ve törende ezan okuyan “irticacının” savcılığa sevkedildiğini yazıyor.

Internet Haber Mobil Uygulama

İstiklal Marşı'nın şairi Mehmet Akif'e tek parti zulmü 'irtica 906' diye kodlanmış