İşte yeni YÖK Yasası

Yükseköğretim Kanunu ve Yükseköğretim Personel Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda sabaha kadar süren görüşmelerin ardından kabul edilerek yasalaştı.

YÖK'ün yapısını değiştiren yasa, Genel Kurul ve Yürütme Kurulu ayırımını kaldırarak, Yükseköğretim Kurulu'nu daimi statüde çalışan tek kurul haline getiriyor. Yasa ile YÖK'ün üye sayısı 22'den 16'ya düşürülüyor. Buna göre Yükseköğretim Kurulu, Cumhurbaşkanınca doğrudan seçilen 5 üye ile Bakanlar Kurulunca seçilen 5, Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) tarafından seçilen 5 ve Genelkurmay Başkanlığınca seçilen 1 üyenin Cumhurbaşkanı tarafından atanmasıyla oluşacak. Yasa, Yükseköğretim Kurulu Başkanı'nın Kurul üyeleri tarafından seçilmesi hükmünü de getiriyor. 1 ay içinde YÖK'e üye seçemeyen kuruluşların yerine 15 gün içinde Cumhurbaşkanı tarafından atama yapılması da öngörülüyor.

YARDIMCI DOÇENT ATAMALARI

Yardımcı doçentliğe atamada da yeni ölçütler getiren yasa ilgili birimin talebi ve üniversite yönetim kurulunun kararı ile yardımcı doçentliğe atama için kadro ilanı yapılması, bilim jürisinin ilgili yönetim kurulunca oluşturulması, değerlendirmelerde ÜAK ve senatonun belirlediği bilimsel ölçütlerin esas alınmasını öngörüyor. Ayrıca, yardımcı doçentlerin birinci derecenin son kademesine kadar yükselebilmesi olanağı da getiriliyor.

Doçent kadrosu ilanında ilgili birimin talebi ve üniversite yönetim kurulu kararının aranmasını öngören yasa, üniversite yönetim kurulunun jüri görüşleri doğrultusunda karar alması ve adayın senato tarafından belirlenen doçentliğe atama ölçütlerini taşıması esasını getiriyor. Yasayla profesörlüğe yükselme ve atama da yeniden düzenleniyor.

Ayrıca, öğretim üyelerinin kamu kuruluşları ve vakıflarda geçici olarak görevlendirilmesine ilişkin esaslar yeniden belirlenirken, öğretim üyelerine en yüksek devlet memuru aylığının 3 katını geçmemek üzere ödeme yapılmasına olanak sağlanıyor.

KATSAYI FARKI GİDERİLİYOR

Yasa, yükseköğretime girişi de yeniden düzenleyerek genel lise, mesleki ve teknik lise mezunları ile anadolu liseleri arasındaki farklı katsayı uygulamalarına son veriyor. Yükseköğretime giriş sınavında; sınavın değerlendirilmesi ve öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına yerleştirilmesinde; ortaöğretimdeki program, alan, kol ve bölümlerde katsayılar yeniden düzenleniyor. Sınav sorularının ortaöğretimdeki tüm müfredat gözetilerek hazırlanması, yükseköğretime giriş ile ilgili esas ve usullere ilişkin yönetmeliğin Milli Eğitim Bakanlığı ve YÖK tarafından birlikte çıkarılması da hükme bağlanıyor. Yasada öngörülen düzenlemeye göre, yükseköğretim programları sözel, sayısal ve eşit ağırlıklı olmak üzere 3 puan türünde toplanacak.

Herhangi bir genel veya mesleki orta öğretim kurumu mezunu, ÖSS'de ortaöğretimdeki kendi program alan ve bölümünü tercih ederse hesaplanacak ortaöğretim başarı puanı 0.80 katsayısı ile çarpılacak. Ortaöğretimdeki program-alan/kol-bölümü sözel olan öğrenciler eşit ağırlığa dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederlerse ortaöğretim başarı puanı 0.60 katsayısı ile sayısala dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse 0.45 katsayısı ile çarpılacak. Bölümü eşit ağırlıklı olan öğrenciler sözele dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederlerse ortaöğretim başarı puanları 0.45, sayısal alana dayalı programları tercih ederlerse 0.60 katsayı ile çarpılacak. Sayısal öğrenciler eşit ağırlığa dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse ortaöğretim başarı puanı 0.60, sözele dayalı bir yükseköğretim programını tercih ederse 0.45 ile çarpılacak. Adayların ortaöğretimdeki başarıları ÖSYM tarafından geliştirilecek bir yöntemle ortaöğretim başarı puanı olarak hesaplanacak ve bu puan Öğrenci Seçme Sınavı puanlarına eklenecek.

Dil sınavı ve puan türü ile ilgili adayların yerleştirilmesine ilişkin esaslar YÖK tarafından belirlenecek. Belli spor ve sanat dallarında üstün kabiliyetleri olduğu tespit edilen öğrenciler, ilgili dalda eğitim yapmak kaydıyla yönetmelikle belirlenecek esaslara göre yükseköğretim kurumlarına alınabilecek.

ÖĞRENCİ ÖRGÜTLERİ VE SOSYAL KONSEY

Yükseköğretim Kanunu'na 6 ek madde ekleyen yasa, öğretim elemanlarının, Üniversitelerarası Kurul tarafından oluşturulacak etik komisyonlarca, kazandıkları akademik unvanlardan yoksun bırakılamayacaklarına hükmediyor. Ancak, intihal halleri bunun dışında tutuluyor. Masrafların tamamı gerçek ya da tüzel kişiler tarafından karşılanan araştırmalarda öğretim elemanı istihdamı imkanı da getiren yasa, bilimsel araştırma projelerine üniversite dışından kaynak aktarımı imkanı da sağlıyor. Üniversitelerde öğrenci konseyleri oluşturulmasını da öngören yasa, öğrenci konseyi başkanlarının rektörlük seçimlerinde oy kullanması ve üniversite senatolarına tabii üye olmasını da olanaklı hale getiriyor. Üniversitelerin akademik değerlendirmesi ve Akreditasyonu için Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) tarafından Ulusal Akademik Değerlendirme ve Akreditasyon Kurulu oluşturulması öngörülüyor. Yasa, üniversite ile sektörler arasında eğitim-bilim-istihdam, üretim ilişkilerinin geliştirilmesi ve öğretim elemanlarıyla öğrencilerin sorunlarının çözülmesi hususlarında üniversite yönetimine önerilerde bulunmak üzere Sosyal Konsey kurulmasını da hükmediyor. İkili anlaşmalarla kurulan özel statülü devlet üniversitelerinin mütevelli heyet başkan ve üyeleri ile denetleme kurulu üyelerinin, Milli Eğitim Bakanlığı'nın önerisi üzerine müşterek kararname ile atanması da yasayla hüküm altına alınıyor.

YÖK ÜYELERİ

Öngörülen düzenleme uyarınca, Yükseköğretim Genel Kurulu ve Yükseköğretim Yürütme Kurulu Başkan ve üyelerinin görevleri, yasa yürürlüğe girdiğinde sona erecek. Ancak bu kişiler, yeni Kurul Başkanı ve üyeleri göreve başlayıncaya kadar görevlerine devam edecek. Görevi bu şekilde sona eren Yürütme Kurulu başkan ve üyeleri, yeni bir kadroya atanıncaya kadar eski kadrolarına ilişkin tüm hakları almaya devam edecek.

Başka üniversitelerden görevlendirilen öğretim elemanlarının bölüm ve anabilim dalı başkanlıkları dışında idari görevleri ile dekanlık yapmakta oldukları fakültenin kadrosunda bulunmayan veya o fakültenin bilim dallarından olmayan dekanların görevleri de yasa yürürlüğe girdiğinde sona erecek. İlgili fakültede kadrolu profesör sayısı 3'den az ise veya bulunmuyorsa ilgili bilim alanından dekanlığa atama yapılabilecek. Yeni kurulacak fakültelerde ise bu şartlar aranmayacak. Yasanın yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla doçentlik unvanını almış olanlar ile profesörlüğe başvurmak için doçentlikteki 5 yıllık bekleme süresini üniversitede dolduranların kadroları, boş kadro bulunması ve atama kriterlerini taşıması halinde öncelikle ilan edilecek ve işlemleri ivedilikle yürütülecek.

LİSELİLERİN HAKLARI KORUNUYOR

2004 ÖSS'ye mahsus olmak üzere kılavuzda alanları bakımından ortak olarak belirtilen yükseköğretim programlarına girişte ortaöğretim başarı puanı 0.80 katsayı ile çarpılacak. 2004 yılında bu haktan yararlananlar ile 2003-2004 öğretim yılında aynı şartları taşıyan lise 2. sınıfta olan öğrenciler 2005 yılında girecekleri ÖSS'de aynı haktan yararlanacaklar. Bu durumda, liselerin sayısal alanlarından mezun olan öğrenciler üniversitelerin işletme ve iktisat gibi eşit ağırlıklı programlarını tercih ederlerse orta öğretim başarı puanları 0.80 katsayı ile çarpılacak. Yasa yürürlüğe girdiğinde yardımcı doçent olarak görev yapmakta olanların ÜAK tarafından belirlenen doçentlik başvurusu için asgari yayın ölçütlerini yerine getirme süresi de 8 yıl olacak. Diğer mevzuatta YÖK Yürütme Kurulu'na yapılan atıflar, YÖK'e yapılmış sayılacak. Yasanın, üniversite giriş sınavlarında tüm ortaöğretim müfredatının gözönünde tutulacağına ilişkin hükmü 1 Ocak 2005 tarihinde, diğer hükümleri Resmi Gazete'de yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.