İşte sınav öncesi 5 kaygı tuzağı

Milyonlarca öğrencinin geleceğini belirleyecek sınavlar yaklaştıkça öğrencilerin kaygıları da artıyor. Peki bu kaygılardan kurtulmak mümkün mü? Bu konuda yıllarca eğitim seminerleri düzenleyen Psikolog İrfan Bozkurt, beş adımda bu kaygılardan kurtulma yollarını anlattı.

İşte Bozkurt'un sihirli adımları;

Sınav kaygısı nedir?

Sınav kaygısını tarif etmeden önce kaygının ne olduğunu tarif etmenin uygun olduğunu düşünüyorum.

Kaygı: Aslında tehdit edici bir uyarıcı olmadığı halde, tehdit edici olarak algılanan herhangi bir uyarıcıya karşı teyakkuz halinde olma durumuna denir.

Sınav kaygısı ise; kendisi tehdit edici olmadığı halde, sınavı tehditmiş gibi algılamamız sonucunda ,önceden edinilen bilgileri sınav sırasında kullanılamayışımız ve performansımızın düşmesi durumudur.

Basit bir modelle sınav kaygısının daha net anlaşılmasını sağlayabiliriz

A (olay ya da durum), B (durumu yorumlamamız), C(sonuç)

Öss,oks vb.. Türkçeyi ful çıkarmalıyım

Eğer ful çıkaramazsam sınavı kazanamam

Sınavı kazanamazsam başarısız biriyimdir kaygı.

Yani kaygıya neden olan sınavın kendisi değil ,sınavı nasıl yorumladığımızdır.

Yukarıda ki modelde (A) yani olay değil,(B) olayı nasıl yorumladığımız bizim kaygı ile sonuçlanan tepkimize yani (C)’ye neden olmakta.

Bizim olay ve durumları (sınavları),kaygıya yol açacak şekilde yorumlamamıza sebep olan geçmişten getirdiğimiz ,yanlış öğrenme yaşantıları ,düşünce hatalarımız vardır.

Peki(A) olay ve durumları,(C) kaygı ile sonuçlanacak şekilde yorumlamamıza sebep olan düşünce hatalarımız nelerdir?

1-keyfi çıkarsamalarda bulunmak
Olaylar arasında ispatlanmamış ilişkiker kurmaktır.
Örnek:sözele iyi çalıştım ama başarılı olamadım.bende bir gariplik olmalı

2-“ya hep ya hiç düşüncesi”
“ asla”,”her zaman”,”kesinlikle”gibi kesinlik ihtiva eden ifadeler kullanıp gösterilen iyi performans da olsa performansı değersizleştirmektir.

Örnek:Türkçeden kesinlikle tam net çıkarmalıyım.bir boş bırakırsam başarısızımdır.

3-aşırı genelleme yapmak.
Tek bir olumsuz olaydan hareket ederek bu durumu diğer olaylara genellemek.

Örnek:geçen sene kazanamadım .Bu sene de kazanamayacağım

4-olumsuza odaklanma:
Mevcut durumun olumlu yanlarını görmektense ,olumsuz yanlarına odaklanmaktır.

Örnek:son dört deneme sınavının üçünde yüksek puan almasına rağmen öğrencinin en son sınavda vasat bir puan almasına üzülmesi,ona odaklanması.
5-etiketleme:
Önemsiz bir olaydan hareketle bireyin kendini ya da başkalarınıetiketlemesidir.

Örnek:Mat 2’den 10 boşum var.ben başarısızım

Sınav kaygısına sahip öğrencilerin bu tip düşünce hataları vardır.burada amaç bu tip düşünce hataları olan öğrencilere bu hataların kendilerinde var olduğuna dair farkındalık kazandırmak,düşünce hatalarının yerine yeni ,olumlu ,alternatif düşünceler yerleştirebilmektir.tabi bu düşünce hatalarına onları iten kendileri ile ilgili olumsuz temel inançların öneminin altını çizmek gerekir.neden bazı öğrenciler yukarıdaki düşünce hatalarını yapıyorken ,bazıları bu düşünce hatalarını yapmaz?

Burada ebeveynlerin istemeden yaptıkları hatalara da değinmek gerektiğini düşünüyorum.en başta kaygının su çiçeği gibi,grip gibi bulaşıcı olduğunu bilmemiz gerekir.kaygılı öğrencilerin ebeveynlerini dinlediğimizde,   öğrencilerdeki kaygı belirtilerinin onlarda da olduğunu, birer model olarak anne ve babaların kaygılarını çocuklarına bulaştırdıklarını görürüz. Sınava hayat memat meselesi gibi bakan anne babalar ,bu kadar büyük bir anlam yükledikleri sınavla ilgili kaygılarını çocuklarına sirayet ettirmekten maalesef kendilerini alı koyamazlar.