İşte Meclis'ten cezaevine uzanan yol

Yargıtay'ın haklarında tahliye kararı verdiği DEP eski milletvekillerinin kendilerini Meclis'ten cezaevine sürükleyen siyasi yaşamları 20 Ekim 1991 yılında o zamanki partileri Halkın Emek Partisi'nin (HEP) SHP ile yaptıkları seçim ittifakıyla başladı. Yargıtay'ın bugün tahliyelerine karar verdiği DEP'li 4 eski milletvekili Leyla Zana, Orhan Doğan, Hatip Dicle ve Selim Sadak'ın devlet televizyonunda ilk Kürtçe yayının yapıldığı gün salıverilmeleriyle sonuçlanan siyasal sürecin kilometre taşları şöyle anımsandı: 20 Ekim 1991: Zana, Doğan, Dicle ve Sadak, HEP'in Erdal İnönü liderliğindeki SHP ile yaptıkları seçim ittifakıyla SHP listelerinden milletvekili seçilerek TBMM'ye girdi. 6 Kasım 1991: İlk kriz yemin töreninde meydana geldi. Leyla Zana, yemin için TBMM kürsüsüne sarı- kırmızı-yeşil renkli fularla çıktı ve okuduğu yemin metnini Kürtçe olarak da yineledi. Hatip Dicle de, isteyerek değil baskı ve zor altında yemin ettiğini söyledi. İki milletvekili yeminlerinin geçerli görülmemesi üzerine yeniden yemin etmek zorunda kalmalarına karşın SHP lideri Erdal İnönü, 2 milletvekilini partiden istifa çağırdı. 7 Mayıs 1993: Zana, Doğan, Dicle ve Sadak, diğer arkadaşlarıyla birlikte SHP'den istifa ettikten sonra eski partileri HEP Anayasa Mahkemesi'nce kapatıldığı için Demokrasi Partisi'ni(DEP) kurdu. 2 Mart 1994: Kısa bir süre önce DEP Genel Başkanlığına seçilen Hatip Dicle'nin Tuzla'da bombalı bir saldırı sonucu askeri okul öğrencilerinin öldürülmesi olayı için, "Savaşta bu tür şeyler olur" açıklaması yapınca gelişmeler tarmandı. Dönemin Başbakanı Tansu Çiller'in öncülük ettiği girişim sonucu DEP milletvekilleri Dicle, Zana, Doğan, Ahmet Türk, Sırrı Sakık, Mahmut Alınak'ın dokunulmazlıkları kaldırıldı. 17 Mart 1994: Dokunulmazlıkları kaldırıldıktan sonra TBMM çıkışında gözaltına alınan 6 DEP'li Emniyet'teki sorgularının tamamlanmasının ardından tutuklanarak Ulucanlar Cezaevi'ne konuldu. 1 Temmuz 1994: DEP Anayasa Mahkemesi'nce kapatıldıktan sonra milletvekilleri Selim Sadak ve Sedat Yurtdaş'ın dokunulmazlıkları kaldırıldı. Sadak ve ve Yurtdaş da tutuklandı. 8 Aralık 1994: 4 ay süren yargılama sonucu 8 DEP milletvekili, "PKK'ya yardım ve yataklık ettikleri" gerekçesiyle 15'er yıl ağır hapis cezasına mahkum edildi. Yargıtay'ın haklarındaki hükmü bozması üzerine Sedat Yurttaş, Mahmut Alınak, Sırrı Sakık ve Ahmet Türk beraat ederek cezaevinden çıkarken Zana, Doğan Dicle ve Sadak'ın cezaları onaylandı. 17 Temmuz 2001: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, DEP'lilerin başvurusunu kabul ederek DGM kararını AİHS'nin "adil yargılama" ilkesine aykırı buldu. 28 Mart 2003:AB yolunda Anayasa değişiklikleriyle Türkiye, yeniden yargılamayı kabul etti. DEP'lilerin yeniden yargılanmasına karar verildi. 21 Nisan 2004: Yaklaşık yıl süren yargılamanın ardından Ankara 1 Nolu DGM, DEP'lilere verilen 15 yıl hapis cezasını aynen benimsedi. 7 Haziran 2004: Yargıtay Başsavcılığı, DEP'lilere yeniden yargılama sonucu verilen cezaların usul açısından bozulmasını istedi. 9 Haziran 2004: Yargıtay 9'uncu Ceza Dairesi, Zana, Doğan, Dicle ve Sadak'ın tahliye edilmelerine karar verdi.